مولانا همتی انگورانی
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
مولانا همتی انگورانی از شاعران توانا و در عین حال ناشناخته اواخر قرنِ دهم هجری و اوایل قرن یازدهم است. از او حدود هفتهزار بیت شعر در سه زبان اصلی فارسی، عربی و ترکی باقیماندهاست. اشعار او در دو دفتر شعر هستند که جلد نخست شامل ۲۵۰۰ بیت است که دربارهٔ علی بن ابی طالب، امام اول شیعیان و اهل بیت سروده شدهاست. همچنین دفتر دوم شامل ۴۵۰۰ بیت در قالبهای غزل و قصیده سروده شدهاست.
زندگی
[ویرایش]مولانا همتی انگورانی در روستای انگوران از شهرستان ماهنشان زنجان متولد شد. [۱] او در زمان شاه اساعیل صفوی برای ترویج مذهب تشیع مسافرتهایی به امپراطوری عثمانی داشتهاست و در ترکیه به پاس حضور او، بیش از ۱۹ قدمگاه به نامش برپاست. او در نهایت به زادگاه خود برگشته و بعد از وفات در همانجا مدفون گشته است.
نمونهای از شعر های او در منزلت علی بن ابی طالب، امام اول شیعیان
[ویرایش]| ذات حيــدردن گؤرونـدي عالمــه آثــار حــق | شعله چكدي گون تكين هر ذرّهدن انوار حق | |
| نطق آنين كنت كنزاً بـابـيـنـه مفتـاح غــيـب | آندان اولدي كایناته معني ده اظهـار حق | |
| رهبر راه علي العرش استوي دور مرتضي | هادي معراج احمد، محـرم اســـرار حق | |
| سجده قيل صدقيله اول شـــاهين جمـال اللّهينه | عارف آيـــات حــق اي عــاشــق ديـــــدار حق | |
| داستــان حـيــدر كــرّاري سؤيـلــر شوقـيــلن | بو چمـنـده صد هـــزاران بولـبــول گلـزار حق | |
| كل مخلوقاته اولدور حول و قوّت، صوت و نطق | سؤيلــدي صدّق بو قولـــه صادق اخبــــار حق | |
| هر امانت كي قبول ائتـدين خيانت قيلـــما كيم | خائيني بر دار ائـدر اول شحنـهٔ بـــازار حق | |
| مصطفــي و مرتضي نين آلـيــنه اولاديـــــنه | كيم يار اولــدي ايكي عالــمده اولــدي يـار حق | |
| «همتي» مردانه دور عهد السته محكم اول | حق ازل قالوا بلي ده ائـيلدين اقــــرار حق |
| عشقيلن بو عرصه ده ميدان اري دير همتي | مشرك و منكرلرين باغرين اريدير همتي | |
| خارجي و ناصبي، مرواني و مشرك دئييل | تابع آل علي، حق لشكريدور همتي | |
| نور آلميش خاك پاييندن بصيرت اهليدور | پيرو شاه ولايت حيدري دور همتي | |
| اتحادي و حلولي، فلسفي دن دور ائدن | نقطوي دن هم حروفي دن بري دور همتي | |
| پيشواسي، رهنماسي، رهبري اثني عشر | قول و فعلي حقّه لايق "جعفري" دور همتي |
| اوْلماسا هر قومه حقدن رهنما روح بتول | اوْنلارا يوم القيامتده شفيع اولماز رسول | |
| "جعفري"دور «همتي» سمعينه سيغماز اؤزگه قول | يا تصوف يا تناسخ يا تسلسل يا حلول |
غزلهایی از مولانا همتی انگورانی
[ویرایش]| ای ساچون وصفی شب قدر و رخون بدر منیر | خلق ایچینده بی بدل سن، حسن ایچینده بی نظیر | |
| عشقیلن یولداش اولوب حسن اقلیمین گزدیم تامام | دهر آرا گلمز اله، سن تک نگار دلپذیر | |
| عارضون فردوس، اوْنا خال و خطون حور و ملک | شمه کوثر دهانون، لبلریندیر شهد و شیر | |
| پیچ طرّهندن مگر بیر عقده آچمیش باد صبح | گرد عطریندن اوْنون دوتدو هوا بوی عبیر | |
| «همتی» شول زلفی چوگان دلربانین عشقینه | عاشیقه بو عرصهده باش اوْیناماقدور ناگزیر |
| ظاهر ائتدی عارضی دؤرونده تا اول ماه خط | قتلینه بو خیل عشاقین گتیردی آه خط | |
| آه کیم اهل نظر آئینهسین دوتدو غبار | چکدی اول مه صفحهٔ رخسارینه ناگاه خط | |
| آرتدی سودای جنونیم سبزهٔ خطون گؤروب | ائیلدی من بیدل و دیوانهنی گمراه خط | |
| اهل عشقی هر بیری بیر طور ایلن ائیلر هلاک | گاه چشم و گاه ابرو، گاه خال و گاه خط | |
| لوح محفوظ الهی دیر حبیبین صورتی | «همتی» درک ائیله اول لوح اوزره بسم الله خط |
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «دیوان مولانا همتی انگورانی چاپ می شود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۵-۱۰-۲۰. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۴.
دیوان مولانا همتی انگورانی بر اساس نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، به تصحیح محمدرضا باغبان کریمی، تهران، چاپ دوم، انتشارات تکدرخت، 1390.