شهاب‌الدین بدایونی

مولانا شهاب‌الدین بن‌جمال‌الدین بدایونی متخلص به مهمره، متوفی پیش از ۶۶۵^{[نیازمند منبع]} هـ، شاعر پارسی‌گو و دانشمند قرن هفتم است.^[۱]

بدایونی یکی از بزرگترین دانشمندان دورهٔ خود، و به قول امیرخسرو دهلوی «بلبل بستان علم» بود.^[۲] مؤلف مخزن الغرائب نویسد: «طبعی موزون و شعری چون در مکنون داشت» و تقی اوحدی گوید: «در شعر وی صنایع و بدایع بسیار و فصاحت و بلاغت بی‌شمار است؛ و در اکثر قصاید التزامات مشکلهٔ غریبه مکرر نموده و نهایت قدرت به ظهور رسانیده.»^[۳]

بدایونی قصاید متکلف و مصنوع دارد که اکثر آن در ستایش خدا و پیغمبر گفته شده‌است. برای نمونه چند بیت از قصیده‌ای را که در مدح بهاءالدین حسن - یکی از امرای دربار سلطان رکن الدین - سروده نقل می‌کنیم. در این قصیده «الف» نیامده‌است.^[۴]

از قدیمیترین سخن‌سرایان فارسی هند است که تصوف را به قصیده وارد کرده‌است. فخرالدین «عمید» و امیرخسرو دهلوی از شاگردان وی‌اند.^[۵]

این چند بیت برگزیده از قصیده‌ای است مشتمل بر ۴۱ بیت که در هر بیت کلمات گرگ و پیل شیر آمده‌است:

و این ابیات از قصیده‌ای است در حمد و نعت که در هر بیت آن کلمات مور و موی به کار برده شده:

• زبان فارسی در هندوستان

• سدارنگانی، هرومل (۱۳۴۵). پارسی‌گویان هند و سند. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
• دهلوی، امیرخسرو (۱۳۸۰). دیوان امیرخسرو دهلوی. به کوشش (مصحح:) اقبال صلاح‌الدین، محمد روشن. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۶۴-۳۵۱-۰۵۱-۴. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)