Догондар

Догон
догом, хабе, кадо, томбо
Бүкіл халықтың саны
800 000
Ең көп таралған аймақтар
Мали  Буркина-Фасо
Тілдері
догон тілі
Діні
ислам, дәстүрлі нанымдар

Догон (догом, хабе, кадо, томбо) — Малидің оңтүстік-шығысында (Мопти аймағының оңтүстігінде), Кот-д’Ивуардың солтүстігінде және Буркина-Фасодағы халық. Жалпы саны 800 мың адам. (2007, бағалау).^[1]

Олар догон тілдерінде сөйлейді. Көптеген адамдар фула тілін меңгерген.^[2]

Бүгінде догондардың басым көпшілігі ислам дінін ұстанады. Әрбір ауылда дәстүрлі Батыс Судан стилінде жасалған өз мешіті және намаз бөлмелері бар.^[3] Бірқатар аймақтарда дәстүрлі нанымдар сақталған, шамамен 10% христиандар (католиктер мен протестанттар).

Негізгі кәсібі – қолмен қолмен атқарылатын егіншілік (сорго, бұршақ, жүгері, жержаңғақ, көкөністер, әсіресе басқа халықтармен айырбас нысанасы болып табылатын пияз, күріш). Ірі және ұсақ мал ұстайды. Ұсталық және қолданбалы өнер дамыған, ағаш мүсін (мифологиялық кейіпкерлердің, ата-бабалардың мүсіндері), металдан жасалған бұйымдар, жылан терісі, т.б.^[4]

Отбасы үлкен, оны ақсақалдар кеңесі (гинна) басқарады. Қауымдастықты догондардың мифтік арғы атасы Лебе культінің діни қызметкері басқаратын отбасы басшыларының кеңесі басқарады. Догондар көпқабатты ғалам туралы, жаратушы Амма, Номмо бабасы және т.б. туралы күрделі космогониялық идеялары бар бай мифологияны сақтайды. Салттық шерулер мен бетперде киген билер жерлеу кезінде, ауыл шаруашылығы жұмыстарының басталуымен және т.б. шараларда өткізіледі.

Елді мекендері жинақы орналасқан. Тұрғын үйлері бір-бірімен тығыз іргелес, көбінесе екі қабатты, тікбұрышты, қабырғалары қалың саман тастан, су ағыны үшін сәл көлбеу тегіс топырақ төбесі бар.

Бұрынғы кездегі дәстүрлі киім - жамбасқа байланған мата кесінділерін, қазір ерлер үшін ұзын жеңіл жейде, әйелдер үшін түсті белдемшелер мен күрте алмастырған.

Азық-түліктері - жарма, карите майы қосылған бұқтырылған тағамдар, ащы тұздықтар мен дәмдеуіштер басым.^[4]

Африка халықтары Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде