Дагари

Дагари
дагааба, дагати
Бүкіл халықтың саны
830 000
Ең көп таралған аймақтар
Гана	700 000
Буркина-Фасо	130 000
Тілдері
дагари тілі
Діні
дәстүрлі сенімдер

Дагари (өз атауы:дагааба, дагати)^[1] — Ганада және Буркина-Фасоның шекаралас аймақтарындағы гур халықтарының тобы (Бугуриба өзендерінің төменгі ағысы, Қара Вольта өзендерінің орта ағысы және Кулпон өзендерінің жоғарғы ағысы).^[2] Жалпы саны 830 мың адам, Ганада -700 мың, Буркина-Фасода -130 мың адам,^[3] Малиде —30 мың, Тогода —20 мың адам тұрады.^[4]

Тілі - дагари тілі.^[5]

Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі сенімдер.^[6] Кейбіреулері сүнниттік мұсылмандар, католиктік христиандар да бар.

Негізгі кәсібі – тропикалық егіншілік, ішінара мал шаруашылығы (ірі және ұсақ мал). Құрғақ құмды жерлерге тары, жүгері, бұршақ, ойпаң жерлерге күріш, ямс, тәтті картоп, тауарлы дақылдардан мақта, жержаңғақ, ямс егеді. Гананың оңтүстік аймақтарында какао плантацияларында маусымдық жұмыс кең таралған. Көркем қолөнерден – сабаннан, пальма жапырақтарынан өру, зергерлік бұйымдар жасау дамыған.^[7]

Дәстүрлі қоғамдық ұйымның негізін көпбалалы қауымдар, патрилиндік (боре) және матрилиндік (соба) рулар құрайды. Неке - вирилокальды, көп әйелділік, немере туыстарының некесі сақталған.

Дәстүрлі нанымдар – ата-бабалар культі, табиғаттың жанды күштері, сиқырға, тұмарға және бақсылыққа сенімдер. Негізгі фольклорлық жанрлардан ертегілер мен мақал-мәтелдер дамыған, сонымен қатар музыкалық фольклор, ішекті аспаптар басым.

Тұрғын үйлері негізінен төртбұрышты, қабырғалары сазбалшықпен сыланған, шатыры тегіс. Шаруашылық ғимараттары дөңгелек. Түнде мал ұстайтын жабық ауласы бар.

Дәстүрлі киімдерінде ақ және қара жолақтары бар ұзын зығыр жейделер, түрлі-түсті көйлектер, жемпірлер, белдемшелер басым.

Азық-түлік негізінен өсімдік тектес - (жарма, бұқтырылған, қайнатылған, қуырылған және пісірілген түйнектер мен бұршақтар, көкөністер), сүт.^[8]

Африка халықтары Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде