Bitwa pod Łysowem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
6 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Łysowem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
zwycięstwo polskie | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Łysowem – walki polskich 14., 16. i 62 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 27 Dywizji Strzelców w czasie II ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
[edytuj | edytuj kod]W pierwszej dekadzie lipca 1920 przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[1]. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[3]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę[4]. Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie rozpoczęły wycofanie na linię Bugu[5][6].
Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4. Armia oraz Grupa Poleska powstrzymają bolszewików i umożliwią przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia[7]. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand[8].
Działania wojsk w rejonie Łysowa
[edytuj | edytuj kod]6 sierpnia grupa płk. Tadeusza Gałeckiego otrzymała rozkaz uderzenia na oddziały 27 Dywizji Strzelców, które sforsowały Bóg pod Drohiczynem. 62 pułk piechoty ześrodkował się w Łysowie. Około południa Sowieci uprzedzili Polaków i artyleria nieprzyjacielska otworzyła silny ogień na zatłoczoną wojskiem miejscowość[9]. Wywołało to panikę wśród żołnierzy 62 pułku piechoty. Wycofujący się w nieładzie pułk porwał za sobą sąsiednie 14 pułk piechoty i 16 pułk piechoty, a żołnierze zaczęli samorzutnie porzucać stanowiska obronne, nie słuchając rozkazów oficerów. Przeciwnik nie zorientował się w sytuacji, zajął jedynie miejscowość i zaniechał pościgu. Dowódca grupy płk Tadeusz Gałecki obsadził odwodowym I/31 pułku piechoty wzgórza na południe od dworu w Łysowie, a wobec dezerterów zezwolił dowódcy szwadronu 10 pułku ułanów użyć broni. Te radykalne środki w niedługim czasie pozwoliły uporządkować szeregi 62 i 16 pułku piechoty[9].
Około 14.00 polskie pododdziały wyszły do kontrataku w kierunku na Łysów i Majdan i odzyskały utracone stanowiska. Wzięto wielu jeńców. Ranny został dowódca II/31 pułku piechoty por. Władysław Torba-Sidzioski i dowódca 2 kompanii karabinów maszynowych, ppor. Tadeusz Wróbel[10].
Następnego dnia 62 pułk piechoty został zluzowany przez 57 pułk piechoty[9].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]7 sierpnia nadszedł rozkaz odwrotu. W związku z planowaną bitwą nad Wisłą, oddziały grupy płk. Tadeusza Gałeckiego wycofały się na zachód[9]. Przez Wisłę przeprawiły się w rejonie Góry Kalwarii[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 262.
- ↑ Tarczyński (red.) 1996 ↓, s. 14.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d Odziemkowski 2004 ↓, s. 247.
- ↑ Libert 1928 ↓, s. 29.
- ↑ Znamirowski 1928 ↓, s. 20.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Feliks Libert: Zarys historii wojennej 31-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium z polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa Warszawska 13–28 VIII 1920. Dokumenty operacyjne. Warszawa: Rytm, 1996. ISBN 83-86678-37-2.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Franciszek Znamirowski: Zarys historii wojennej 16-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.