Zamek w Pniowie

Zamek w Pniowie

Państwo	Austro-Węgry
Miejscowość	Pniów
Typ budynku	zamek
Ukończenie budowy	XVI w.
Zniszczono	1621, XVIII-XIX w.
Pierwszy właściciel	Paweł Kuropatwa
Kolejni właściciele	Aleksander Kuropatwa, Ignacy hr. Cetner, Cetnerowie, Telefusowie
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Pniowie
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Zamek w Pniowie
48°36′38″N 24°31′44″E/48,610556 24,528889
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Pniowie – zabytkowy zamek wzniósł w drugiej połowie XVI w. Paweł Kuropatwa, stolnik halicki, jako rezydencję dla swojej rodziny. Obiekt położony w północnej części Pniowa^[1].

Zamek w Pniowie zbudował w połowie XVI w. stolnik halicki Paweł Kuropata i do czasu zbudowania twierdzy w Stanisławowie, była to największą warownia na Pokuciu^[2]. W 1621 roku zamek został uszkodzony przez okolicznych zbójników Hrynia Kardasza, którzy zdobyli go wykonując podkop^[3]. Newralgiczne miejsce na jego wykonanie pokazał członek zamkowej służby. Podczas obrony Aleksander Kuropatwa, właściciel zamku został trafiony strzałą z łuku, a jego żona zamordowana. Napastnicy zabrali łupy w postaci pieniędzy i złota^[2]. Jesienią 1648 roku warownia odparła dwutygodniowe oblężenie Kozaków Chmielnickiego pod dowództwem Maksyma Krzywonosa. Nie udało się także zdobyć zamku wojskom tureckim w 1676 r.^[4] Kolejnym właścicielem majątku w 1745 r. został Ignacy hr. Cetner i jego rodzina^[3], a po nich Telefusowie. Pod koniec XVIII wieku zamek został opuszczony i stopniowo zaczął popadać w ruinę. Był rozbierany, a materiał budowlany posłużył do wznoszenia domów i browaru^[2]. W 1887 roku zamek stał się własnością Ziemskiego Zakładu Kredytowego w Wiedniu, a potem Skarb Państwa Austrii^[2].

Obecnie zachowały się: fragmenty murów, baszty oraz brama wjazdowa, ale ruiny zamku ulegają dalszej degradacji. W czerwcu 2010 r. zawaliła się kolejna z baszt kątowych. W listopadzie 2023 roku zawaliła się baszta północna^[5].

Zamek w kształcie pięcioboku z basztami postawionymi w narożnikach^[4]. Pniowska warownia miała ponoć podziemne połączenie do Nadwórnej, w której mieszkała służba, niemająca miejsca na zamku^[2].

• 
  Zamek od zachodu
• 
  Mur zachodni od dziedzińca
• 
  Mur zachodni
• 
  Zamek od północnego zachodu
• 
• 
  Dziedziniec
• 
  Brama od południa
• 
  Plan zamku

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, Warszawa, 1880–1902, s. 866.
• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII, Warszawa, 1880–1902, s. 336-37.

• Pniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 336 .
• Nadwórna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 866 .
• Zamek w Pniowie
• Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona