Zamek w Czartorysku
51°13′27″N 25°52′57″E/51,224167 25,882500 Ruiny w książce wydanej w roku 1897[1] | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Ukończenie budowy |
XIV w. |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Wasyl Konstantynowicz Czartoryski, Michał Wasylewicz Czartoryski, Fiodor Michałowicz Czartoryski, Pac, Leszczyńscy, Jędrzej Leszczyński[2], Wiśniowieccy, Radziwiłłowie |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |
| 51°13′27″N 25°52′57″E/51,224167 25,882500
| |
Zamek w Czartorysku – zamek zbudowany w XIV w. w Czartorysku na wysokiej górze nad brzegiem rzeki Styr[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ziemie te należały do księcia Świdrygiełły, brata Władysława Jagiełły, syna Olgierda, wielkiego księcia litewskiego i wnuka Giedymina, który podarował rozległe dobra na Wołyniu, m.in. Czartorysk i Klewań Czartoryskim[3]. Od nazwy miejscowości wywodzi się nazwisko i ród Czartoryskich. Następnymi właścicielami zamku byli: Wasyl Konstantynowicz Czartoryski[4] książę na Czartorysku, później jego syn ks. Michał Wasylewicz Czartoryski[4], marszałek dworu wielkiego księcia Świdrygiełły w l. 1445-61, namiestnik bracławski. Kolejnymi właścicielami byli: Fiodor Michałowicz Czartoryski[5], syn Michała, starosta łucki[5], a w XVI w. Aleksander Fiodorowicz Czartoryski (1517-1571), wojewoda wołyński[5]. Po Czartoryskich, od 1601 właścicielem majątku był Pac, wojewoda miński, a po nim Leszczyńscy, od 1677 Wiśniowieccy, od 1725 roku Radziwiłłowie[2], a od połowy XIX w. rząd rosyjski[6].
W dziele pod redakcją Piotra Siemionowa Tian-Szańskiego z roku 1897, E.P. Karpowicz opisywał zamek w następujący sposób:
W Guberni Wołyńskiej, nad rzeką Styrem, znajduje się niewielka miejscowość Czartoryskich. Miejsce to posiada przeszłość historyczną. W latopisach Nestora, pod rokiem 1100 wspomniane jest oddanie Czartoryska księciu Igorowi. Czartorysk był niegdyś grodem umocnionym, ze zbudowanym w nim zamkiem. Z poprzedniego zamku, zbudowanego, jak przypuszczamy w XVII wieku, pozostały jedynie nagie ściany, z orłami na tarczach herbowych, wysoki wał i głębokie fosy. Zamek, zgodnie z obyczajami swojego czasu, zbudowany był nad samą rzeką Styrem na wysokim wzgórzu, widocznym ze wszystkich stron z dala. Niedaleko znajdują się też gruzy klasztoru dominikańskiego[1].
Architektura, położenie
[edytuj | edytuj kod]W XVIII w. z zamku pozostały tylko ruiny z orłami na szczytach, wysoki wał obronny oraz fosa broniąca dawniej dostępu do warowni. Później pozostał tylko wał. Pod koniec XIX w. zostały ślady zamku. Miejscowość posiadała zachwycające położenie[2].
Pałac
[edytuj | edytuj kod]W połowie XVIII w. Radziwiłłowie zbudowali nową siedzibę – pałac w stylu rokokowym. Budowla została rozebrana, gdy Czartorysk znalazł się w granicach Rosji[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Żywopisnaja Rossija: Otieczestwo nasze w jego zemielnom, istoriczeskom, plemiennom, ekonimiczeskom i bytowom znaczenii. P.P. Siemionow (red.). Moskwa, Sankt Petersburg: Wydanie Towarzystwa M. O. Wolf, 1897, s. 342.
- ↑ a b c d Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I. Warszawa: 1880-1902, s. 773–774.
- ↑ Czartoryscy herbu Pogoń Litewska – zarys dziejów rodu. www.wilanow-palac.pl. [dostęp 2013-10-21].
- ↑ a b Wasyl Czartoryski, genealogia.grocholski.pl [zarchiwizowane 2013-10-21].
- ↑ a b c Fiodor Czartoryski, genealogia.grocholski.pl [zarchiwizowane 2013-10-21].
- ↑ J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t. 2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, s. 44–45.
- ↑ Czartorysk. [dostęp 2013-09-20].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Czartorysk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 773.
- zamek w Czartorysku