Placówka Straży Granicznej I linii „Gulcz”

Placówka Straży Granicznej I linii „Gulcz” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Placówka Straży Celnej „Gulcz” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Wieleń” z Inspektoratu SC „Międzychód”^[4].

 Osobny artykuł: Placówka Straży Celnej „Gulcz”.

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[5].

Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariat SG „Lubasz”. Placówka Straży Granicznej I linii „Gulcz” znalazła się w jego strukturze^[6]. Rozkaz nr 11 z 9 stycznia 1930 roku o reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego nie wymienia już komisariatu SG „Lubasz”. Placówkę włączono w skład komisariatu SG „Czarnków”^[7].

Placówka mieściła się przy ulicy Łąkowej 27. Granica wschodnia ciągnęła się od stacji kolejowej Krucz torem kolejowym do pierwszej drogi polnej idącej na północ do śluzy nr 17 na Noteci i kamienia granicznego F 013. Granica wewnętrzna zaczynała się od skrzyżowania drogi polnej Ciszkowo - Hamrzysko z torem kolejowym, następnie szła tą drogą do miejscowości Hamrzysko. Granica zachodnia obejmowała Hamrzysko, potem drogę na północ do toru kolejowego Czarnków – Wieleń i dalej na północ do szosy Czarnków – Wieleń i do śluzy na Noteci nr 18 z kamieniem granicznym nr F 014^[8].

Sąsiednie placówki

• placówka Straży Granicznej I linii „Pijanówka” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Wrzeszczyna” − 1928
• placówka Straży Granicznej I linii „Ciszkowo” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Rosko” − styczeń 1930^[7]

• Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.

• Mariusz Kaśkosz: Straż Graniczna Inspektoratu Granicznego Wronki w latach 1928-1937: ze wspomnień strażnika Jana Nocunia. Czarnków: Wydawnictwo Nadnoteckie Echa, 2015. ISBN 83-87424-77-3.
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.