Inspektorat Graniczny nr 11

Inspektorat Graniczny nr 11 – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Inspektorat Graniczny w Lesznie obejmował powiaty leszczyński, rawicki, gostyński, śremski oraz południową część powiatu kościańskiego i śmigielskiego od Obry^[1].

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu granicznego nr 11 „Leszno”^[3]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał miejsce postoju komisariatu „Leszno” na Zaborowo^[4][5]. Tym samym rozkazem przeniósł dyslokację komisariatu „Dubin” do Jutrosina^[5]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku o reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat „Włoszakowice”^[6]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł placówkę II linii „Kościan”^[7]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Inspektoratu Granicznego „Leszno” na Obwód Straży Granicznej „Leszno”^[8].

Dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski swoim rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego określił granice inspektoratu granicznego: od północy: placówka Straży Granicznej „Wybudowanie” wyłącznie, od południa: placówka Straży Granicznej „Zmysłowo” włącznie^[3]. Rozkaz dowódcy Straży Granicznej nr 7 z 15 września 1928 podpisany przez mjr. Wacława Spilczyńskiego zmienił granicę inspektoratu: od północy − placówka Straży Granicznej „Radomyśl” wyłącznie, od południa bez zmian^[5]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zatwierdził granice inspektoratu granicznego: od północy: granica Inspektoratu Granicznego Wolsztyn, od północnego wschodu: placówka Zmysłowo włącznie^[9].

Sąsiednie inspektoraty:

• Inspektorat Graniczny „Opalenica” ⇔ Inspektorat Graniczny „Ostrów” − 1928

Organizacja inspektoratu w 1928^[10]:

• komenda − Leszno
• komisariat Straży Granicznej „Leszno”
• komisariat Straży Granicznej „Bojanowo”
• komisariat Straży Granicznej „Rawicz”
• komisariat Straży Granicznej „Dubin”

Organizacja inspektoratu w styczniu 1930^[6]:

• komenda − Leszno
• 1/11 komisariat Straży Granicznej „Włoszakowice”
• 2/11 komisariat Straży Granicznej „Zaborowo”
• 3/11 komisariat Straży Granicznej „Bojanowo”
• 4/11 komisariat Straży Granicznej „Rawicz”
• 5/11 komisariat Straży Granicznej „Jutrosin”

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Mariusz Kaśkosz: Straż Graniczna Inspektoratu Granicznego Wronki w latach 1928-1937: ze wspomnień strażnika Jana Nocunia. Czarnków: Wydawnictwo Nadnoteckie Echa, 2015. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• IwonaI. Kozicka IwonaI., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .