Skolopedoj

Kiel legi la taksonomion

Skolopedoj

Bunta kalidro (Calidris alpina)

Biologia klasado

Regno:	Animaloj ‘‘Animalia’’
Filumo:	Ĥorduloj Chordata
Klaso:	Birdoj Aves
Ordo:	Ĥaradrioformaj Charadriiformes

Familio

Scolopacidae
Rafinesque, 1815

Genroj

Aliaj Vikimediaj projektoj

Sistematiko en Vikispecioj

Komunejo pri Skolopedoj

v • d • r

La Skolopedoj estas grandega familio de vadbirdoj de la ordo de Ĥaradrioformaj, kiuj enhavas multajn genrojn -ĉirkaŭ 15- kaj speciojn.

La plej granda parto el specioj manĝas etajn senvertebrulojn plukitajn el koto aŭ grundo. Diferencaj longecoj de bekoj permesas diferencajn speciojn manĝi en la sama medio, ĉefe ĉe marbordo, sen rekte konkurenci pro la sama manĝaĵo.

Tiu grandega familio estas ofte plie subdividita laŭ grupoj de similaj birdoj. Tiuj grupoj ne nepre konsistas el ununura genro, sed kiel indikite sube kuniĝas tiuj kiuj montras similan evoluon (Thomas et al, 2004).

Taksonomio

La familio Scolopacidae estis enkondukita (kiel Scolopacea) fare de la franca polimato Constantine Samuel Rafinesque en 1815.^[1]^[2] La familio enhavas 98 vivantajn aŭ ĵus formortintajn speciojn dividitaj en 15 genroj.^[3]

La jena genro-nivela kladogramo de Scolopacidae estas bazita sur studo fare de David Černý kaj Rossy Natale kiu estis publikigita en 2022.^[4]

Scolopacidae

	Bartramia – Longvosta tringo

	Numenius – kurloj (9 specioj)

Limosa – limozoj (4 specioj)

Limnodromus – Galinagaj tringoj (3 specioj)

	Lymnocryptes – Malgranda galinago

	Scolopax – skolopoj (8 specioj)

Gallinago imperialis – imperia galinago

	Gallinago undulata – ondogalinago

	Coenocorypha – aŭstralaj galinagoj (3 vivantaj kaj 6 formortintaj specioj)

Gallinago – galinagoj (18 specioj)

	Xenus – Terekio

	Actitis – tringoj (2 specioj)

	Phalaropus – falaropoj (3 specioj)

	Tringa – tringoj (13 specioj)

	Prosobonia – Polinezia tringo (1 vivanta kaj 3 formortintaj specioj)

	Arenaria – Ŝtonturnuloj (2 specioj)

	Calidris – Kalidroj (24 specioj)

Genroj kaj specioj

Bildo	Genro	Vivantaj kaj ĵus formortintaj specioj
	Numenius (Brisson, 1760)	Malgranda kurlo, Numenius phaeopus Hudsona kurlo, Numenius hudsonicus †? Maldikbeka kurlo, Numenius tenuirostris (vidita lastfoje en 1995)^[5] Granda kurlo, Numenius arquata Longbeka kurlo, Numenius americanus Orienta kurlo, Numenius madagascariensis Nana kurlo, Numenius minutus †? Eskimokurlo, Numenius borealis (vidita lastfoje en 1987)^[6] Pacifika kurlo, Numenius tahitiensis
	Limosa (Brisson, 1760)	Lapona limozo, Limosa lapponica Nigravosta limozo, Limosa limosa Hudsona limozo, Limosa haemastica Marmora limozo, Limosa fedoa
	Arenaria (Brisson, 1760)	Koluma ŝtonturnulo, Arenaria interpres Nigra ŝtonturnulo, Arenaria melanocephala
	Prosobonia (Bonaparte, 1850)	Tuamotua tringo, Prosobonia parvirostris † Kiritimatia tringo, Prosobonia cancellata † Tahitia tringo, Prosobonia leucoptera † Blankaflugila tringo, Prosobonia ellisi
	Calidris (Merrem, 1804)	Grandega kalidro, Calidris tenuirostris Granda kalidro, Calidris canutus Nigroblankpuga kalidro, Calidris virgata Duelbirdo, Calidris pugnax Larĝbeka kalidro, Calidris falcinellus Pintvosta kalidro, Calidris acuminata Himantopa kalidro, Calidris himantopus Rustokalidro, Calidris ferruginea Blankvosta kalidro, Calidris temminckii Nana kalidro, Calidris subminuta Kulerbeka kalidro, Calidris pygmaea Ruĝkola kalidro, Calidris ruficollis Sablokalidro, Calidris alba Bunta kalidro, Calidris alpina Rokkalidro, Calidris ptilocnemis Markalidro, Calidris maritima Flavbrusta kalidro, Calidris bairdii Malgranda kalidro, Calidris minuta Amerika malgranda kalidro, Calidris minutilla Blankpuga kalidro, Calidris fuscicollis Stepkalidro, Calidris subruficollis Striokalidro, Calidris melanotos Pigmea kalidro, Calidris pusilla Alaska kalidro, Calidris mauri
	Limnodromus (Wied-Neuwied, 1833)	Mallongbeka tringo, Limnodromus griseus Longbeka tringo, Limnodromus scolopaceus Azia tringo, Limnodromus semipalmatus
	Scolopax (Linnaeus, 1758)	Amerika skolopo, Scolopax minor (granda teritorio en Nordameriko) Eŭrazia skolopo, Scolopax rusticola (granda teritorio en Eŭrazio) Amamia skolopo, Scolopax mira (endemia de Amamioj en Japanio) Filipina skolopo, Scolopax bukidnonensis (endemia de Luzono kaj Mindanao en Filipinoj) Malhela skolopo, Scolopax saturata (endemia de Sumatro kaj Javo en Indonezio) Novgvinea skolopo, Scolopax rosenbergii (endemia de Nov-Gvineo) Moluka skolopo, Scolopax rochussenii (endemia de Molukoj en Indonezio) Celebesa skolopo, Scolopax celebensis (endemia de Sulaveso en Indonezio)
	Coenocorypha (G. R. Gray, 1855)	Ĉathama galinago, Coenocorypha pusilla (Buller, 1869) – Ĉathamoj Novzelanda galinago, Coenocorypha aucklandica (G. R. Gray, 1845) Aŭklanda galinago, C. a. aucklandica (G. R. Gray, 1845) – Aŭklandaj Insuloj Antipoda galinago, C. a. meinertzhagenae (Rothschild, 1927) – Antipodaj Insuloj Kampbela galinago, C. a. perseverance (Miskelly & Baker, 2010) – Kampbelinsulo Snaresa galinago, Coenocorypha huegeli (Tristram, 1893) – Insuloj Snares / Tini Heke † Nordinsula galinago, Coenocorypha barrierensis (Oliver, 1955) – † Sudinsula galinago, Coenocorypha iredalei (Rothschild, 1921) – † Forbesa galinago, Coenocorypha chathamica (Forbes, 1893) – Ĉathamoj † Vitilevua galinago, Coenocorypha miratropica (Worthy, 2003) – Fiji † Novkaledonia galinago, Coenocorypha neocaledonica (Worthy et al., 2013) – Novkaledonio † Norfolka galinago, Coenocorypha sp. – Norfolk-insulo
	Lymnocryptes (F. Boie, 1826)	Malgranda galinago, Lymnocryptes minimus
	Gallinago (Brisson, 1760)	Solgalinago, Gallinago solitaria Lathama galinago, Gallinago hardwickii Arbara galinago, Gallinago nemoricola Nadlovosta galinago, Gallinago stenura Svinhoa galinago, Gallinago megala Afrika galinago, Gallinago nigripennis Madagaskara galinago, Gallinago macrodactyla Magelana galinago, Gallinago magellanica Granda galinago, Gallinago media Ordinara galinago, Gallinago gallinago Vilsona galinago, Gallinago delicata Sudamerika galinago, Gallinago paraguaiae Anda galinago, Gallinago andina Nordanda galinago, Gallinago nobilis Ondogalinago, Gallinago undulata Fuegia galinago, Gallinago stricklandii Jamesona galinago, Gallinago jamesoni Imperia galinago, Gallinago imperialis
	Xenus (Kaup, 1829)	Terekio, Xenus cinereus
	Phalaropus (Brisson, 1760)	Vilsona falaropo, Phalaropus tricolor Ruĝkola falaropo, Phalaropus lobatus Ruĝa falaropo, Phalaropus fulicarius
	Actitis (Illiger, 1811)	Blankventra tringo, Actitis hypoleucos (de Eŭrazio) Makula tringo, Actitis macularius (de Nordameriko)
	Tringa (Linnaeus, 1758)	Blankpuga tringo, Tringa ochropus Solema tringo, Tringa solitaria Mallongkrura tringo, Tringa brevipes (iam Heteroscelus brevipes) Griza flavkrura tringo, Tringa incana (iam Heteroscelus incanus) Malhela tringo, Tringa erythropus Granda flavkrura tringo, Tringa melanoleuca Griza tringo, Tringa nebularia Striflugila tringo, Tringa semipalmata (iam Catoptrophorus semipalmatus) Flavkrura tringo, Tringa flavipes Verdkrura tringo, Tringa guttifer Marĉotringo, Tringa stagnatilis Ruĝkrura tringo, Tringa totanus Brovtringo, Tringa glareola

Iamaj grupoj

Kurloj aŭ Numenioj (8, genro Numenius)
Longvosta tringo (1, genro Bartramia)
Limozoj (4, genro Limosa)
Galinaga tringo (3, genro Limnodromus)
Galinagoj kaj Skolopoj (ĉirkaŭ 25, genroj Coenocorypha, Lymnocryptes, Gallinago kaj Scolopax)
Falaropoj (3, genro Phalaropus)
Tringoj (16, genroj Xenus, Actitis kaj Tringa kiu nun inkludas Catoptrophus kaj Heteroscelus)
Polinezia tringo (1 nuntempa, 3-5 formortintaj, genro Prosobonia)
Kalidroj kaj ŝtonturnuloj (ĉirkaŭ 25, ĉefe ĉe Calidris kiu povas esti disigita en diversaj genroj. Aliaj genroj kutime akceptitaj estas Aphriza, Eurynorhynchus, Limicola, Tryngites kaj Philomachus, krom la 2 Arenaria ŝtonturnuloj).

Kuriozaĵoj

Studo de 2015 montris ke en Islando la vulkana polvo helpas la fekundecon de Skolopedoj ĉar ĝi pliigas la organikan enhavon kaj ŝtopas la pH de la grundo. La studo temis pri 729 lokoj kaj konstatis trifoje plian fekundecon, pli en humidejoj ol en plugebla tero ĉar tie oni uzas sterkon kiu ŝanĝas la kondiĉojn. Inter la specioj kiuj profitas el vulkana polvo estas la Ruĝkrura tringo, Tringa totanus, la Malgranda kurlo, Numenius phaeopus, la Bunta kalidro, "Calidris" alpina kaj la Nigravosta limozo, Limosa limosa.^[7]

Bildaro

Ruĝkola falaropo
Markalidro
Eurynorhynchus pygmeus
Nigravosta limozo
Amerika skolopo
Orienta kurlo
Duelbirdo
Catoptrophorus semipalmatus

Referencoj

↑ Rafinesque, Constantine Samuel. (1815) Analyse de la nature ou, Tableau de l'univers et des corps organisés 1815 (france). Self-published.
↑ Bock, Walter J.. (1994) History and Nomenclature of Avian Family-Group Names, Bulletin of the American Museum of Natural History 222. American Museum of Natural History, p. 113, 252.
↑ Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union (Julio 2021). Alirita 18a de Novembro 2021 .
↑ (2022) “Comprehensive taxon sampling and vetted fossils help clarify the time tree of shorebirds (Aves, Charadriiformes)”, Molecular Phylogenetics and Evolution 177, p. 107620. doi:10.1016/j.ympev.2022.107620.
↑ DNA confirms Slender-billed Curlew is a valid species (20a de Aprilo 2019).
↑ Eskimo Curlew (Numenius borealis). Alaska Department of Fish and Game.
↑ "Aves de España", en Aves y naturaleza, nº 19, 2016, Madrido, SEO BirdLife, paĝo 14. Citita el Gunnarson t. G. kaj aliaj (2015), Ecosystem rechrge by volcanic dust drives broad-scale variation en bird abundance, Ecology and Evolution, 5 (12): 2386-2396.

Thomas, Gavin H.; Wills, Matthew A. & Székely, Tamás (2004): A supertree approach to shorebird phylogeny. BMC Evol. Biol. 4: 28. COI:10.1186/1471-2148-4-28 PDF fulltext Arkivigite je 2016-04-11 per la retarkivo Wayback Machine Supplementary Material

Eksteraj ligiloj

Skolopedoj en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Skolopedoj en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Skolopedoj en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)

filmoj pri Skolopedoj ĉe Interreta Birdo Kolekto

Bibliotekoj

[1] Rafinesque, Constantine Samuel. (1815) Analyse de la nature ou, Tableau de l'univers et des corps organisés 1815 (france). Self-published.

[2] Bock, Walter J.. (1994) History and Nomenclature of Avian Family-Group Names, Bulletin of the American Museum of Natural History 222. American Museum of Natural History, p. 113, 252.

[ioc-3] Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union (Julio 2021). Alirita 18a de Novembro 2021 .

[4] (2022) “Comprehensive taxon sampling and vetted fossils help clarify the time tree of shorebirds (Aves, Charadriiformes)”, Molecular Phylogenetics and Evolution 177, p. 107620. doi:10.1016/j.ympev.2022.107620.

[5] DNA confirms Slender-billed Curlew is a valid species (20a de Aprilo 2019).

[6] Eskimo Curlew (Numenius borealis). Alaska Department of Fish and Game.

[7] "Aves de España", en Aves y naturaleza, nº 19, 2016, Madrido, SEO BirdLife, paĝo 14. Citita el Gunnarson t. G. kaj aliaj (2015), Ecosystem rechrge by volcanic dust drives broad-scale variation en bird abundance, Ecology and Evolution, 5 (12): 2386-2396.

[1]