Егејска Македонија

Егејска Македонија
Знаме
Химна: „Славна Македонија“
Карта на Егејска Мкедонија
Главен град		Солун
Најголем град		Главниот град
Службен јазик		грчки
Признаени регионални јазици		македонски
Уредување		Регион во Грција
•	Управник на Западна Македонија	Теодорос Карипидис
•	Управник на Централна Македонија	Апостолос Ѕиѕикостас
•	Управник на Источна Македонија и Тракија
Површина
•	Вкупна	34,356 км2
Валута		Евро
Се вози на		десно

Егејска Македонија (Μακεδονία του Αιγαίου), (уште и Беломорска или Приморска Македонија) — дел од окупираната територија на Македонија по Букурешкиот мировен договор од 10 август 1913 година, денес во состав на Република Грција.^[1] Претставува најголем регион во денешна Република Грција според површина и втор регион според број на население. Официјално се нарекува како Македонија (грчки: Μακεδονία), бидејќи сметаат дека тоа е единствениот ентитет кој има право да го носи името Македонија. Ова е една од причините за грчко-македонскиот спор околу името на Македонија, кој бил решен во 2018 година со контроверзниот Преспански договор.

Егејска Македонија зафаќа околу 34.356 км² или околу 51% од територијата на регионот Македонија. На запад се граничи со Албанија преку планините Грамошта (Грамос) и Корбец (Трикларио), на југ и југозапад оградена од планините Пинд и Олимп се граничи со грчката област Тесалија, на југоисток излегува на Егејското Море, на исток преку реката Места се граничи со областа Тракија, а на север се граничи со Република Македонија (Вардарска Македонија) и Бугарија (Пиринска Македонија).

Според актуелната административна поделба на Република Грција, Егејска Македонија не претставува една административна единица, туку е поделена на три покраини, кои се нарекуваат: Западна Македонија, Централна Македонија и Источна Македонија и Тракија. Најголем град во Егејска Македонија е Солун. Тој е седиште на покраината Централна Македонија.

Види Западна Македонија (Грција)

Покраината е позната по планините: Неред со врвот Вич (2.128 м), Сува Гора, Корбец, Пинд, Грамошта, северните падини на Олимп јужните падини на Ниџе, Дурла и Каракамен. Во овој дел се наоѓа и најјужниот дел на Пелагонија односно Леринското Поле. Карактеристични за овој регион се многуте езера како Островското, Петерското, Костурското, Рудничкото и Малото Преспанско Езеро.

Административна поделба на окрузи:

1. Костур
2. Лерин
3. Кожани
4. Гребен

Поврзано Централна Македонија (Грција)

Територијата на Централна Македонија се состои во 84% од огромното плодно Солунско Поле или Кампанија. Во овој дел се вбројуваат и Пајак Планина, Мегленската Котлина и Циганската Клисура. Низ овој дел Вардар го завршува својот тек и се влева во Егејското Море кај Солун.

Административна поделба на окрузи:

1. Иматија
2. Кукуш
3. Постол
4. Пиерија
5. Сер
6. Солун
7. Халкидик

Погл. Источна Македонија и Тракија

Источниот дел на Егејска Македонија може да се одликува со две големи реки: Струма и Места, како и релативно ниски планини и ридести предели како Круша, Карадаг и други. Од околиите на оваа покраина, само две се во Егејска Македонија:

Административна поделба на окрузи:

1. Драма
2. Кавала
3. Тасос (општина-округ)

Овие се под надлежност на државното владино М��нистерство на Македонија и Тракија.

Областа се граничи со соседните области Тесалија и Епир.

Список на градови во Егејска Македонија според бројот на нивното население
1. Солун	773.180
2. Кавала	58.663
3. Сер	54.266
4. Катерина	50.510
5. Бер	42.794
6. Драма	42.501
7. Кожани	38.591
8. Кајлар	30.017
9. Ениџе Вардар (Пазар)	26.296
10. Негуш	19.870
11. Воден	18.253
12. Кукуш	17.430
13. Костур	14.813
14. Лерин	14.279

На територијата на Егејска Македонија, како и на целата територија на регионот Македонија, население имало уште од старото камено време. Доказ за тоа се пронајдоците во пештерата Камено Гумно (Петралона) на Халкидичкиот Полуостров. Уште од раните времиња на антиката, Егејска Македонија била дел на античка Македонија позната како Долна Македонија. На територијата на Егејска Македонија се наоѓале и македонските кралски престолнини Пела и Ајга.

Во периодот на христијанството токму на брегот на Егејското Море во Егејска Македонија била покрстена првата Македонка Лидија, а низ Егејска Македонија пропатувал и Апостол Павле каде што ги образувал првите христијански црковни општини во Македонија и Европа воопшто. Во периодот на доаѓањето на Словените, солунските браќа Кирил и Методиј ќе ја создадат словенската азбука глаголица врз основа на македонските словенски говори од Солунско. Во средновековниот период територијата на Егејска Македонија, покрај под византиска власт, ќе влезе и во составот на државите на неколку балкански феудалци сè до потпаѓањето под турската власт.

Во турскиот период на владеење на територијата на Егејска Македонија ќе се случи најпрвин Негушкото востание во 1828 година, а свој силен одглас ќе има Илинденското востание особено во западните краишта.

По Балканските војни, според Букурешкиот мировен договор од 1913 година, територијата на Егејска Македонија ѝ се доделува на Грција и од тогаш започнува најтешкиот период во историјата за македонското население на овие простори. Со бескрупулозни и насилни методи во периодот 1913 - 1928 година грчките власти ќе спроведат колонизаторска политика врз Македонците со што ќе го сменат етничкиот карактер на целата област. За време на Граѓанската војна во Грција (1945-1949) дури 14.000 Македонци ќе застанат да се борат во редовите на ДАГ, но тоа ќе се одрази уште покатастрофално врз Македонците со нов бран на насилни протерувања, ѕверски убиства и мачења од страна на грчките монархофашистички власти.

Година	Население	Македонци православни	Македонци муслимани	Турци	Грци	Евреи	Власи	Роми	Албанци	Други
1900[2]		307.240	39.532	270.600	221.772	59.560	33.284	29.588	8.875	19.310
1904[3]		896.494
1912[4]		326.426	41.000	295.000	234.000	60.000	50.000	30.000	9.000
1913[5]		370.371		274.052	236.755	68.206	44.414	25.302	15.108	8.019
1920[6];[7];[8]		500.000
1949[9];[10]		195.395

Егејска Македонија денес има околу 2.200.000 жители. Точниот број на лицата што се декларираат себеси како етнички Македонци не е познат, бидејќи при спроведувањето на пописите, не постои графа за националност со наслов Македонци. Според повеќе изјави на раководителите на македонската партија Виножито на чело со Павле Филипов (Воскопулос), бројката на Македонците во Грција се движи до 400.000 луѓе. Сепак поради големите рестриктивни и агресивни асимилациони и денационализаторски мерки кои биле преземани врз Македонците од страна на грчките власти во минатото, голем дел од Македонците во Егејска Македонија се со ниска национална свест, а македонскиот јазик е минимизиран пред сè кај младите Македонци. Најголем број на Македонци живеат во западните и северозападните делови на Егејска Македонија во градовите Лерин, Воден, Костур и нивните околни села. Генерално кажано, грчката влада не признава постоење на македонско малцинство во Грција и поради ова честопати е цел на критики од страна на повеќе странски организации меѓу кои и Хелсиншкиот комитет[1] Архивирано на 9 декември 2006 г.

Бидејќи нема официјален попис за тоа колку Македонци живеат во Егејска Македонија, кога ќе споредиме некои историски податоци и денешни статистики, се доаѓа до одредена проценка. Така, во Егејска Македонија, Македонците живеат во околу 420 населени места и сочинуваат околу 12% од вкупното население, па според последниот попис тоа се приближно 280.000 Македонци.

Во Егејска Македонија не постои образование на македонски јазик, а обидите да се создаде Македонски културен центар во Воден, биле спречени од страна на грчката администрација. Во 2006 година во Атина и Солун беше промовирано повторното издание на Абецедарот на современата македонска азбука и јазик, кој за првпат бил испечатен во 1925 година од страна на грчката влада, што е чекор напред во подобрувањето на малцинските права на Македонците во Егејска Македонија и Грција воопшто. Во најново време во јули 2007 македонскиот национален фолклорен ансамбл „Танец“ одржа турнеја низ повеќе места во Егејска Македонија како што се Кајљарско, Мегленско и Леринско, на големо воодушевување и задоволство на тамошните жители Македонци. Оваа турнеја своевидно претставува и прв културен контакт на Македонците од Република Македонија со своите сонародници Македонци кои сè уште живеат во Егејска Македонија, по подолго време од над 50 години.

Општиот став кој владее во Грција е дека тврдењето за постоење на македонско малцинство претставува територијална претензија на Република Македонија.

Проценка на бројот на Македонците според пописот од 2011 година.

Општина	Македонци	Вкупно	% на Македонци
Преспа	676	1.560	43%
Лерин	25.172	32.881	76%
Суровичево	9.505	16.973	54%
Костур	15.378	35.874	43%
Рупишта	5.904	11.802	50%
Нестрам	1.281	2.646	48%
Кајлар	12.240	45.592	27%
Воден	19.774	28.814	69%
Меглен	10.524	27.556	38%
Вртикоп	5.189	20.188	26%
Постол	15.938	63.122	25%
Негуш	11.585	32.494	35%
Бер	5.933	66.547	9%
Гида	3.431	41.570	8%
Гуменџе	8.007	28.493	28%
Кукуш	2.886	51.926	5%
Град Солун	37.016	673.004	5%
Илиџиево	2.992	33.673	9%
Делта	10.739	45.839	23%
Даутбал	19.052	38.317	36%
Капуџилар-Хортач	13.392	70.110	19%
Лагадина	13.570	41.103	33%
Валовишта	6.800	22.195	31%
Долна Џумаја	12.031	21.145	57%
Сер	14.398	76.817	19%
Довишта	1.808	14.664	12%
Нигрита	1.817	20.030	9%
Зелјахово	2.599	12.397	21%
Ениќој	168	9.182	2%
Неврокоп	3.682	7.860	47%
Пресечен	4.783	13.066	36%
Драма	7.410	58.944	12%
Доксат	149	14.516	1%
Бук	162	3.901	4%
Кушница	349	32.085	1%
Кавала	2.161	70.501	3%
Места	711	22.331	3%
Егејска Македонија	313.002	2.386.951	13%

Македонците во Егејска Македонија се организирани во партијата Виножито со седиште во Лерин, и покрај острите репресии од страна на грчките власти. Партијата на Македонците во Егејска Македонија активно се бори за малцинските права на Македонците во Грција преку разни протести во Европскиот парламент и до европските институции и во внатрешниот политички живот на Грција.

Поврзано: Категорија:Родени во Егејска Македонија

• Александар Македонски - роден во Пела (Постол) во 356 година п.н.е., најпознатиот античко-македонски крал кој го проширил македонското кралство до Индија и Египет.
• Крсте Петков Мисирков - роден во с.Постол (Пела) Воденско во 1885 година, најголем македонски национален идеолог, борец за македонската национална самобитност и основоположник на македонскиот литературен јазик.
• Гоце Делчев - роден во Кукуш во 1872 година, најголем македонски револуционер и идеолог на македонското национално-ослободително револуционерно движење.
• Димитар Влахов - роден во Кукуш во 1878 година, познат македонски национален деец, политичар и државник, еден од основачите на ВМРО (Обединета).
• митрополит Теодосиј Гологанов - роден во Трлис, Серско, македонски национален деец и голем поборник за обновување на Охридската архиепископија и за создавање на македонска национална држава.
• Лазо Ангеловски - роден во село Граждено, на 10 август 1925 година. На 19 август 1948 година е стрелан во Лерин од тогашните грчки власти.
• Константин Караманлис - роден на 8 март 1907 во Ќуп Ќој - починал на 23 април 1998, поранешен грчки политичар, претседател и премиер на Република Грција

1. D. M. Brancoff, La Macédoine et sa population chrétienne, Paris, 1905.
2. http://www.greekhelsinki.gr/english/pressrelease/RP-Press%20Releases-Greece.html Архивирано на 14 март 2008 г.
3. http://www.greekhelsinki.gr/pdf/rainbow-english.pdf Архивирано на 9 декември 2006 г.

• Македонија
• Вардарска Македонија
• Пиринска Македонија
• Регион Македонија

• Егејска Македонија Архивирано на 13 август 2007 г. — Страница на македонски јазик за Егејска Македонија
• Виножито — Официјална страница на партијата на Македонците во Грција
• Стојан Киселиновски „Егејскиот дел на Македонија (1913-1989)“
• Список на некои оригинални македонски топоними
• Македонските називи за населените места во Егејска Македонија - Google Maps

п р у Области, окрузи и општини во Егејска Македонија п р у Општини во областа Западна Македонија, по окрузи Гребен Гребен Дескати Кожани Велвендо Еордеја ¹ Кожани Серфиџе Горуша Костур Костур Нестрам Рупишта Лерин Лерин Преспа Суровичево ¹ Општината е наречена по истоимената древномакедонска област, согласно грчката политика на присвојување на древната историја на Македонија. п р у Општини во областа Централна Македонија, по окрузи Иматија Бер Гида Негуш Кукуш Кукуш Пајонија Пиерија Дион-Олимп Катерина Пидна-Колиндар Постол Вртикоп Воден Меглен Постол Сер Визалтија Довишта Долна Џумаја Ениќој Зелјахово Сер Синтика Солун Амбелокипи-Менемени Корделио-Арманќој Бешик Даутбал Делта Илиџиево Каламарија Капуџилар-Хортач Лагадина Неаполи-Сикјес Павлос Мелас Седес Солун Солунски Залив Халкидик Аристотел Касандра Нова Пропонтида Полигеро Ситонија п р у Општини во областа Источна Македонија и Тракија, по окрузи Драма Бук Драма Доксат Неврокоп Просечен Кавала Места Кавала Кушница Марица 1 Дедеагач Димотика Кумчифтлии Самотракија Софлу Скеча 1 Абдера Скеча Мустафчево Топир Родопи 1 Ѓумурџина Козлукебир Мароња-Шапчи Јасиќој Тасос Тасос 1 Не ѝ припаѓа на Македонија, туку на Западна Тракија.

п р у Планини во Егејска Македонија Авго Баба Беласица Бешичка Планина Богданска Планина Боздаг (Белотински Планини • Бесленски Рид • Курилово • Шилка • Штудер) Василица Вич (Нередска Пл.) Гал’мбица (Алевица) Голен Голомбар Горуша Грамошта (Грамос) Гребенски Планини Д’мбенска Планина Диминик Заградено Ипсарио Јарум Каја Камбуница (Алонорахи • Бунаса • Бурсана • Свети Христофор) Карадаг Каракамен Карали Карталдаг Кестени Клепе Кожански Планини Кожуф Корбец (Горбеч) Круша Кушница Лонгос Лути Рид (Чиста Пл.) Мала Ниџе Миља Мурик Ниџе Одре Орсова Планина Олимп Орљачка Планина Пајак Пиериски Планини Пијавица Пинд Пиново Радош и Мала Река Саракина (Габер) Саракина (Апоскепска Пл.) Света Гора Сенгелска Планина Сиври Тепе Сињак (Снежник) Скурџа Славјанка Сминица (Серски Боздаг) Смолика Средец (Камила) Стргач Сува Гора (Дева  • Калуѓер  • Слива  • Цуцул) Сугљани Таљар Урвил (Чалдаг) Фламбуро Флацата Хасија Холомонда Хортач Црвена Гора Црна Гора Црна Планина Шапка Шарлија (Бродска Пл.)

п р у Реки во Егејска Македонија Ана Дере Арапица Беливод Белица Белкаменска Река Бистрица Богатска Река Богдана Бродска Река Вардар Венетик Вода Галик Галешово Грамоштица Гребенска Река Гуменџиска Река Дервент Доспат Драматица Дреновска Река Ѓолаја Ѓоле Енипеј Желевска Река Зилјана Истек Јелешка Река (Сакулева) Карадере Кара Су Колудеј Коничка Река Коџа Дере Лаџа (Кукушка) Лаџа (Правишка) Леска Лештенска Река Лошничка Река Љубница Марица Мегленица Места Мужделска Река Неришта Панега Питарова Река Праморица Рендина Серовица Спанч Стара Струма Суровичка Река Сушица Топлица Црна Река Четирска Река

п р у Езера во Егејска Македонија Природни Аматовско Арџанско Бешичко Бутковско Гиздово Горчливо Дојранско Зазерци Костурско Лагадинско Мавровско Мало Преспанско Островско Петерско Преспанско Рудничко Вештачки Асаматско Белотинско Витивјанско Владовско Восовско Олско Скумско Рудничко (Кукушко) Черешовско Пресушени Берекетли Ѓол Ениџевардарско Ланџанско Тахинско

п р у Региони на Грција Атика • Егејски Острови • Епир • Јонски Острови • Крит • Македонија • Пелопонез • Тесалија • Тракија • Централна Грција Света Гора (автономен регион во Северна Грција)

Нормативна контрола VIAF: 240322781 GND: 4037160-8 SUDOC: 027577937 NKC: ge114804