przechodni

wymowa:

IPA: [pʃɛˈxɔdʲɲi], AS: [pšeχodʹńi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.

​^?/i

znaczenia:

przymiotnik relacyjny

(1.1) taki, przez który się przechodzi

(1.2) otrzymywany kolejno przez różne osoby

(1.3) mający nie trwać stale; taki, który się zakończy

(1.4) będący etapem pewnego procesu między jego początkiem a końcem

(1.5) wędrujący z jednego miejsca w inne, niemający stałego miejsca pobytu

(1.6) przest. mający przebywać tymczasowo w jakimś miejscu

(1.7) gram. o czasowniku: posiadający formy strony biernej

(1.8) mat. log. o relacji: taki, że jeśli zachodzi dla pary ${\displaystyle (x,y)}$ oraz pary ${\displaystyle (y,z)}$, to zachodzi również dla pary ${\displaystyle (x,z)}$

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) przest. osoba idąca chodnikiem lub ulicą

rzeczownik, forma fleksyjna

(3.1) D. i B. lm od przechodzień

przymiotnik, forma fleksyjna

(4.1) M. i W. lm mos od przechodny

odmiana:

(1.1-8)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	przechodni		przechodnia	przechodnie	przechodni	przechodnie
dopełniacz	przechodniego		przechodniej	przechodniego	przechodnich
celownik	przechodniemu		przechodniej	przechodniemu	przechodnim
biernik	przechodniego	przechodni	przechodnią	przechodnie	przechodnich	przechodnie
narzędnik	przechodnim		przechodnią	przechodnim	przechodnimi
miejscownik	przechodnim		przechodniej	przechodnim	przechodnich
wołacz	przechodni		przechodnia	przechodnie	przechodni	przechodnie
nie stopniuje się

(2.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	przechodni	przechodni
dopełniacz	przechodniego	przechodnich
celownik	przechodniemu	przechodnim
biernik	przechodniego	przechodnich
narzędnik	przechodnim	przechodnimi
miejscownik	przechodnim	przechodnich
wołacz	przechodni	przechodni

przykłady:

(1.1) Pokój, owszem, jest, ale przechodni i wspólny z gospodarzami^[1].

(1.2) Jak zapowiadają organizatorzy comiesięcznych rozgrywek w tenisie stołowym zwycięzcy poszczególnych turniejów otrzymają puchary, które będą miały charakter pucharów przechodnich^[2].

(1.3) Od przewagi wiatrów jednych i drugich zależy przechodni stan pogody […]^[3]

(1.4) […] te łączenia się, jako z natury lub zamiaru przechodnie i przygotowawcze do doskonałego narodowego zlania się, nie przedstawiają dokładnego wzoru federacji we właściwym znaczeniu^[4].

(1.5) Ankiety zawierały pytania o liczbę niedźwiedzi osiadłych i przechodnich […], stwierdzenia samic z tegorocznymi młodymi, znalezione gawry lub barłogi, stwierdzenia osobników aktywnych zimą, wyrządzone szkody itp.^[5]

(1.7) W języku angielskim niektóre czasowniki mogą być przechodnie lub nieprzechodnie – wszystko zależy od tego, co chcemy przekazać^[6].

(1.8) Nie jest przechodni stosunek ojcostwa, bo jeśli Adam jest ojcem Bolesława, a Bolesław ojcem Czesława, to na pewno nieprawda, że Adam jest ojcem Czesława^[7].

(2.1) Przed kościołem Ś. Jana w Warszawie siedziało dwóch żebraków; ich wiek i kalectwo wzbudzały litość w przechodnich^[8].

składnia:

kolokacje:

(1.1) przechodni pokój • przechodnia brama

(1.2) przechodni proporzec / puchar • przechodnia nagroda / statuetka • przechodnie trofeum

(1.3) stan przechodni

(1.5) gatunek / osobnik przechodni

(1.7) czasownik przechodni • przest. słowo przechodnie

(1.8) relacja przechodnia • stosunek przechodni

synonimy:

(1.3) przejściowy

(1.4) przejściowy

(1.6) neutr. wędrowny

(1.7) tranzytywny

(1.8) tranzytywny

(2.1) neutr. przechodzień

antonimy:

(1.7) intranzytywny, nieprzechodni

(1.8) atranzytywny, przeciwprzechodni

hiperonimy:

(1.5) wędrowny

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. przechodzenie n, przechodka ż, przechadzka ż, przechód ż, przechodniość ż, przejście n, przechodzień m

czas. przechadzać się, przechodzić ndk., przejść dk.

związki frazeologiczne:

etymologia:

pol. przechodzić + -ni

w znaczeniu (1.7) zapożyczenie semantyczne z łac. trānsitīvus^[9]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.7) transitive; (1.8) transitive
• baskijski: (1.7) iragankor
• baszkirski: (1.7) күсемле
• białoruski: (1.7) перахо́дны
• bułgarski: (1.7) преходен, транзитивен
• czeski: (1.3) přechodný; (1.7) přechodný, tranzitivní
• dolnołużycki: (1.1) pśechodny; (1.3) pśechodny; (1.7) transitiwny
• duński: (1.7) transitiv, indvirkende
• esperanto: (1.1) transira; (1.7) transitiva, transira
• górnołużycki: (1.3) přechodny; (1.7) přechodny, transitiwny
• hiszpański: (1.7) transitivo
• kataloński: (1.7) transitiu
• litewski: (1.1) pereinamas, pereinamasis; (1.2) pereinamas
• macedoński: (1.3) преоден; (1.4) преоден; (1.7) преоден, транзитивен
• niemiecki: (1.7) transitiv
• nowogrecki: (1.7) μεταβατικός
• rosyjski: (1.4) перехо́дный; (1.7) перехо́дный
• rumuński: (1.1) interconectat; (1.7) tranzitiv
• serbski: (1.7) прелазан, транзитиван
• słowacki: (1.3) prechodný; (1.4) prechodný; (1.7) prechodný
• słoweński: (1.1) prehóden; (1.3) prehóden; (1.7) prehóden
• turecki: (1.7) geçişli
• ukraiński: (1.2) перехідни́й; (1.3) перехідни́й; (1.4) перехідни́й; (1.5) перехідни́й; (1.7) перехідни́й
• węgierski: (1.7) tárgyas
• włoski: (1.7) transitivo

źródła: