Вікіпэдыя:Ветлівасьць

Гэтая старонка — частка правілаў Вікіпэдыі. Пададзеным тут нормам мусяць падпарадкоўвацца ўсе ўдзельнікі. Перад рэдагаваньнем упэўніцеся, што зьмены адпавядаюць пагадненьню. Калі маеце сумневы, сьпярша абмяркуйце зьмены на старонцы абмеркаваньня.

Прынцып ветлівасьці — адзін са слупоў Вікіпэдыі. Гэтае правіла вызначае стандарт паводзінаў паміж вікіпэдыйцамі: яны мусяць імкнуцца ставіца адзін да другога зь ветлівасьцю і павагай. Нават у час гарачых дыскусіяў удзельнікам варта паводзіць сябе далікатна, спакойна і карэктна, каб не адцягваць увагі ад паляпшэньня энцыкляпэдыі і падтрымліваць прыемную атмасфэру ў суполцы.

Акрамя самой фармулёўкі стандарту паводзінаў, правіла вызначае шляхі разьвязваньня праблем, каторыя ўсё ж могуць узьнікаць паміж удзельнікамі. Правіла датычыцца ўсякіх узаемадзеяньняў у межах Вікіпэдыі, у тым ліку старонак удзельнікаў і абмеркаваньняў або якога-кольвек іншага кшталту дыскусіяў з удзелам вікіпэдыйцаў.

Няветлівасьцю ёсьць асабовыя абразы, зьнявагі, непаважлівыя камэнтары і агрэсіўныя паводзіны, якія руйнуюць цэласнасьць і выклікаюць непрадуктыўныя дзеяньні і канфлікты. Усе ўдзельнікі — людзі, якім уласьціва памыляцца, таму нейкія нязначныя праявы няветлівасьці самі па сабе ня ёсьць страшнымі. Прадметам гэтага правіла ёсьць дэструктыўныя і недапушчальныя праявы няветлівасьці, якія могуць прывесьці да блякаваньня, калі пераходзяць у абразы або відавочныя асабовыя зьнявагі. Аднак і адзіная праява няветлівасьці, калі яна дастаткова грубіянская: лаянка, брыдкаслоўе або пагрозы ў бок іншага ўдзельніка, — таксама можа выклікаць неадкладныя адэкватныя дзеяньні па спыненьні абразаў.

Старайцеся паводзіцца мудра і нерэпрэсіўна, разьвязваючы праявы няветлівасьці. Стаўцеся да іншых з разуменьнем, перш чым асуджаць (гэта можа справакаваць іх на адмоўную рэакцыю), і не паддавайцеся на правакацыі. Калі неабходна, спакойна патлумачце, што камэнтар удзельніка можа быць палічаны няветлівым, і дайце зразумець, што вы гатовыя да працягу абмеркаваньня тэмы. Улічвайце, што сам аўтар можа не лічыць свой учынак зьняважлівым. Калі гэты выпадак адзінкавы, не зьвяртайце ўвагі на яго і проста працягвайце далейшае абмеркаваньне. Распачынайце разьвязаньне спрэчак толькі тады, калі дасягнуць кансэнсусу іншым шляхам немагчыма.

Гэтае правіла — ня зброя супраць іншых удзельнікаў. Настойлівасьць у патрабаваньнях спагнаньня за нязначныя або адзіныя праявы няветлівасьці, а таксама тлумачэньне канструктыўнае крытыкі як абразы ёсьць патэнцыйна дэструктыўным і можа стаць прычынай да вынясеньня папярэджаньня або, калі неабходна, блякаваньня.

У праекце, над якім працуюць шматлікія людзі, немагчыма абысьціся без разыходжаньняў у поглядах. У час абмеркаваньня гэткіх рознагалосьсяў некаторыя ўдзельнікі, стараючыся быць просталінейнымі, могуць выглядаць залішне жорсткімі. Іншыя ўдзельнікі могуць быць звышуразьлівыя да падобнае ацэнкі іхніх поглядаў. Няветлівая заўвага можа перавесьці абмеркаваньне ў пэрсанальныя абмеркаваньні, якія маюць аддаленае дачыненьне да першапачатковай тэмы размовы. Гэткія спрэчкі падрываюць прадуктыўную працу, адцягваючы рэсурсы на іншае. Разьвязвайце розьніцу ў поглядах цывілізаваным абмеркаваньнем; спрачайцеся дзеля дасягненьня кансэнсусу, а не дзеля спрэчкі. Абмеркаваньне іншых удзельнікаў абмяжуйце толькі спакойным апісаньнем іхніх дзеяньняў.

Удзельнікі мусяць быць разумна спагадныя, устрымлівацца ад асабовых абразаў, прытрымлівацца правілаў і рэкамэндацыяў Вікіпэдыі, адгукацца на запыты дапамогі. Лічыце іншых удзельнікаў за ўласных калегаў, зь якімі вы працуеце талакой. Асаблівую ўвагу і цярплівасьць надавайце новым удзельнікам. Заахвочвайце іншых людзей да ўдзелу ў рэдагаваньні артыкулаў, але спыняйце неканструктыўныя дзеяньні.

Пры звароце да іншых майце на ўвазе, што праца ў Вікіпэдыі зьяўляецца добраахвотнай, г. зн. людзі, якія не атрымліваюць ніякай матэрыяльнай выгоды ад гэтай дзейнасьці, працуюць толькі на сваім энтузіязьме. Усялякія фактары, у тым ліку няветлівыя паводзіны з боку іншых вікіпэдыйцаў, могуць цалкам пазбавіць жаданьня ўдзельнічаць ў праекце. Такім чынам, няветлівыя паводзіны не спрыяюць разьвіцьцю праекту. Заўсёды зьвяртайце ўвагу на тое, як вашыя словы могуць успрыняць іншыя ўдзельнікі. Паспрабуйце ўявіць, як бы вы ўспрынялі свае словы, калі б нехта ўжыў іх у дачыненьні да вас. Калі зварот выглядае нэўтральным, можаце сьмела яго ўжываць.

Пазьбягайце абразаў кшталту «дзікун(ы)», «неадэкватны» і да т. п. як на старонках абмеркаваньняў, так і на ўласных старонках аўтара. Ужываньне падобных выразаў наўрад ці дапаможа ў сумеснай працы. Не адказвайце абразамі на правакацыі, бо ў такім выпадку і вы можаце парушыць правілы ветлівасьці. Ветлівасьць зьяўляецца агульначалавечай каштоўнасьцю, якая дапамагае людзям мірна суіснаваць.

Для разьвязаньня канфлікту ў першую чаргу трэба яго пазьбегнуць. У большасьці выпадкаў неабходна ўлічваць, што абодва бакі канфлікту могуць мець рацыю. Разам з тым давядзеньне сваёй пазыцыі трэба рабіць ветліва. У выпадку немагчымасьці мірнага пагадненьня разьвязаньне канфліктаў адбываецца шляхам блякаваньня ўдзельнікаў, якія рэгулярна парушаюць правіла ветлівасьці ў дачыненьні да асобных удзельнікаў або да Вікіпэдыі ўвогуле. Першае блякаваньне часовае. Пры паўторы парушэньня блякаваньне можа быць зробленае назаўсёды.