Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni |
insp. Bernard Miller |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej – Inspektorat Okręgowy Nr 2 Straży Granicznej, utworzony został w marcu 1928. Pierwszą siedzibą był Czersk (do 1931), która została później przeniesiona do Bydgoszczy (ul. Ossolińskich 7).
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]20 czerwca 1927 roku prezes Rady Ministrów Józef Piłsudski delegował na stanowisko naczelnego inspektora Straży Celnej płk. Stefana Pasławskiego z zadaniem gruntownej rekonstrukcji tego organu[1]. Jesienią 1927 dokonano nowego podziału terytorialnego, a minister spraw wojskowych skierował do dyspozycji komendanta SC oficerów przewidzianych do obsadzenia nowo utworzonych stanowisk inspektorów okręgowych. Utworzono pięć nowych inspektoratów okręgowych, w tym między innymi Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej, z którego w prostej linii wywodzi się Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej[2]. Kierownikiem inspektoratu mianowano mjr. Józefa Jończyka, a siedzibą inspektoratu był Czersk[2]. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu okręgowego[4]. W styczniu 1830 roku nastąpiła reorganizacja Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego SG. Nie zmieniała ona liczebności jednostek granicznych. Pięciu inspektoratom granicznym podporządkowano 22 komisariaty, którym z kolei podlegało 114 placówek w tym 40 II linii, oraz 19 posterunków granicznych. Inspektorat ten liczył wówczas 951 oficerów i szeregowych[5]. Rozkazem nr 2 z 4 czerwca 1932 roku w sprawach reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę II linii „Toruń”[6]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej na Pomorski Okręg Straży Granicznej, dotychczasowy inspektorat okręgowy przemianował na komendę okręgu i wprowadził tytuł komendanta okręgu w miejsce dotychczasowego kierownika[7].
Granice i obszar
[edytuj | edytuj kod]Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej obejmował odcinek granicy o długości 737 km:
- na północy granicę polsko-niemiecką do styku granicy z Mazowieckim Inspektoratem Okręgowym od m. Wielki Wełcz (wyłącznie),
- granicę z Wolnym Miastem Gdańsk i 145 km granicy morskiej
- granicę polsko-niemiecką od zachodu do styku granicy z Wielkopolskim Inspektoratem Okręgowym w m. Kalina (włącznie).
Kierownicy/komendanci inspektoratu
[edytuj | edytuj kod]| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| major | Józef Zończyk Bohusz[8] | 1927 - 8 XI 1928 | wykładowca w CWK w Grudziądzu |
| inspektor | Wiktor Dunin-Wąsowicz[8] | XII 1928 – VIII 1937 | do Policji Państwowej |
| inspektor | Karol Bacz[5] | 18 VII 1937 – 19 X 1938[9][10] | kierownik ŚIOSG[11] |
| nadinspektor | Wacław Szpilczyński[9] | 19 X 1938[10] – 30 VI 1939[12] | Ekspozytura UC w Gdańsku |
| inspektor | Bernard Miller | 22 VI 1939[12] - |
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]
Organizacja inspektoratu w 1928[4]:
- Komenda − Czersk
- Inspektorat Graniczny nr 4 Tczew
- Inspektorat Graniczny nr 5 Gdynia
- Inspektorat Graniczny nr 6 Kościerzyna
- Inspektorat Graniczny nr 7 Chojnice
- Inspektorat Graniczny nr 8 Nakło nad Notecią
Organizacja inspektoratu w 1936:
- Inspektorat składał się z 5 Inspektoratów granicznych, 22 komisariatów i 115 placówek.
- Inspektorat Graniczny nr 4 (Tczew)
- Inspektorat Graniczny nr 5 (Gdynia)
- Inspektorat Graniczny nr 6 (Kościerzyna)
- Inspektorat Graniczny nr 7 (Chojnice)
- Inspektorat Graniczny nr 8 (Nakło)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b Kula 1994 ↓, s. 41.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 18.
- ↑ a b Goryński 2012 ↓, s. 240.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 83.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 125.
- ↑ a b Goryński 2012 ↓, s. 239.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Tarnowskie Góry” ↓, s. 28.
- ↑ a b Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/51.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/5.
- ↑ a b Rozkazy KG SG ↓, s. 49/39.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Straż Graniczna 1928–1933 w V rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej. Replint, Warszawa: Stowarzyszenie Weteranów Polskich Formacji Granicznych, 2011.
- Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Tarnowskie Góry”. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/534.)