Placówka Straży Granicznej I linii „Brzezie”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Placówka Straży Granicznej I linii „Brzezie” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3].
Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 15 na 16 czerwca 1922 roku Straż Celna przejęła ochronę granicy polsko–niemieckiej na Śląsku. W ramach Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik” zorganizowany został komisariat Straży Celnej „Lubomia”[4], a w jego składzie placówka Straży Celnej „Brzezie” z kierownikiem dozorcą Franciszkiem Ekertem[5] i „Luksyna”[6] z Franciszkiem Marszałkiem. Funkcjonariusze placówek spotykali się przy skrzynce służbowej mieszczącej się w korytarzu względnie w sieni budynku[5]. Początkowo służbę pełniono bez broni. Dopiero w połowie lipca strażnicy uzbrojeni zostali w karabiny włoskie[7]. W marcu 1924 roku zlikwidowano placówkę Straży Celnej „Brzezie”[7].
W 1926 roku placówki przeniosły swoje siedziby do wynajętych ubikacji. Placówka „Lukasyna” funkcjonowała w Fabryce Futer i Skór[8]. W kwietniu 1927 roku zmieniono nazwę placówki „Lukasyna” [a] na „Brzezie”[8].
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[9].
Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Kornowac”. Placówka Straży Granicznej I linii „Dębicz” znalazła się w jego strukturze[10]. Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 roku w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[11]. Rozkaz nie wymienia placówki„Dębicz”. W jej miejscu wymieniona jest placówka Straży Granicznej I linii „Brzezie” nad Odrą[11]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 roku przeniesiono siedzibę komisariatu do Lubomi. Placówka Straży Granicznej I linii „Brzezie” nadal pozostawała w jego strukturze[12].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Sąsiednie placówki:
- placówka Straży Granicznej I linii „Raszczyce” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Ligota” − 1928[10]
Kierownicy/dowódcy placówki
[edytuj | edytuj kod]| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| przodownik | Bronisław Brodziński[13] | 1928 – był w 1930 | |
| przodownik | Aleksander Wojciechowski[14] | był w 1931 – | |
| przodownik | Stefan Śmiełowski[15] | był w 1932 – |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 4.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 1.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 2.
- ↑ a b c Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 3.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 26.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 59.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 80.
- ↑ Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 5.
- ↑ Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 7.
- ↑ Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Lubomia” z lat 1922–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/821.)
- Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/719.)