Ուրբանոս V

Ուրբանոս V Urbanus PP. V
200-րդ Հռոմի պապ
28 սեպտեմբերի 1362 — 19 դեկտեմբերի 1370
Գահակալեցում	1362
Եկեղեցի՝	Հռոմեա-կաթոլիկական եկեղեցի
Նախորդող՝	Ինոկենտիոս VI
Հաջորդող	Գրիգորիոս XI
Կրթություն	Փարիզի համալսարան
Մասնագիտություն	համալսարանի դասախոս և կաթոլիկ քահանա
Ծննդյան անուն	Գիլյոմ դե Գրիմոար
Բնօրինակ անուն ծննդյան պահին:	ֆր.՝ Guillaume Grimoard;
Ծնունդ	1310[1][2][3][…] կամ 1309 Château de Grizac, Le Pont-de-Montvert
Մահ	դեկտեմբերի 19, 1370[4][5] Ավինյոն[6]
Թաղված է	Սեն Վիկտորի աբբայություն
Հայր	Guillaume II Grimoard?
Հոգևոր աստիճանի ընդունում	1371
Եպիսկոպոսական ձեռնադրություն	1371
|

Ուրբանոս V (լատին․՝ Urbanus PP. V, աշխարհիկ անունը՝ Գիլյոմ դե Գրիմոար, ֆր.՝ Guillaume Grimoard, 1310^{[1][2][3][…]} կամ 1309, Château de Grizac, Le Pont-de-Montvert - դեկտեմբերի 19, 1370^[4][5], Ավինյոն^[6])՝ Հռոմի Պապը 1362 թվականի սեպտեմբերի 28-ից մինչև 1370 թվականի դեկտեմբերի 19-ը։ Ավինյոնյան գերության ժամանակաշրջանի 6-րդ պապը։

Գիլյոմը ծնվել է 1309 կամ 1310 թվականին Մանդ (Լանգեդոկ) քաղաքում, Բելգարի սինյոր Գիլյոմ դե Գրիմոարի և Ամֆելիզա դե Մոնֆերրանի որդին էր։ Պատանեկության տարիներին միացել է Բենեդիկտյան միաբանությանը^[7]։ Վանականական երդում տալուց հետո ձեռնադրվել է քահանա Շիրակի վանքում։

Գիտության հանդեպ մեծ ունակություններ ցուցաբերելու շնորհիվ նրան ուղարկել են Եվրոպայի համալսարաններ, ստացել է կանոնական իրավունքի դոկտորի աստիճան։ Գիլյոմը ճանաչում է ձեռք բերել որպես իր ժամանակների առաջատար դավանաբան, եղել է պրոֆեսոր Ավինյոնում, Մոնպելիեում և Փարիզում։ 1361 թվականի օգոստոսին ընտրվել է ավագ քահանա և դարձել է Մարսելի սբ. Վիկտոր վանքի աբբա^[8]։

Տարեգիր Ժան Ֆրուասսարը գրում է, որ նա «եղել է սուրբ և գիտուն մարդ, ով շատ է աշխատել հանուն Լոմբարդիայի և այլ վայրերի եկեղեցիների»։

1362 թվականի սեպտեմբերին Գիլյոմը, որպես պապական բանագնաց, գտնվում էր Նեապոլում, երբ Ինոկենտիոս VI պապը մահացավ։ Նախնական թեկնածուն՝ Կլիմենտ VI-ի եղբայրը, հրաժարվեց տիարայից (պսակաթագ)^[7], և նույն ամսի 28-ին կարդինալները անսպասելիորեն պապ ընտրեցին Գիլյոմին։ Նա սկզբնապես տեղեկացված չէր արդյունքների մասին, և նրանից պահանջվեց անհապաղ Ավինյոն վերադառնալ՝ կոնկլավի հետ «խորհրդակցելու» համար։ Կարդինալները վախենում էին հռոմեացիների ռեակցիայից՝ կապված հերթական օտարերկրացի-պապի ընտրությունների հետ, և իրենց որոշումը գաղտնի պահեցին մինչև 5 շաբաթ անց Գիլյոմի գալը։ Հռոմեացիները պահանջում էին հռոմեացի պապ ընտրել, և իմանալով Գիլյոմի ընտրության մասին՝ կարող էին դատաստան տեսնել նրա հետ։ Գիլյոմը գալով՝ իմացավ իր ընտրվելու մասին և որդեգրեց Ուրբանոս V անունը։

Գիլյոմը կոմպրոմիսային թեկնածու էր, ով ընտրվեց կապված այն բանի հետ, որ հեղինակավոր կարդինալներից ոչ մեկը չցանկացավ ընդունել պսակաթագը։ Նա ընտրվելու պահին նույնիսկ եպիսկոպոս չէր և ստիպված եղավ նախ ձեռնադրվել որպես այդպիսին։ Դա կատարվեց նոյեմբերի 6-ին իր նախորդի եղբորորդի կարդինալ Անդուին Օբերի կողմից^[9]։

Որպես պապ Ուրբանոսը շարունակեց հետևել քահանաների կարգապահությանը և հովանավորել վանականներին^[7]։ Միևնույն ժամանակ նա շարունակեց իր նախորդների օրոք սկսված սիմոնիան՝ 40 000 ֆլորին վճարելով այն կարդինալներին, ովքեր քվեարկել էին իր օգտին^[10]։

Ուրբանոս պապը նշանակալի բարեփոխումներ իրականացրեց արդարադատության իրագործման ոլորտում և հովանավորեց կրթությունը։ Նա համալսարան հիմնադրեց Հունգարիայում։ Թուլուզում նա Երաժշտության համալսարան բացեց, Մոնպելիեում վերականգնեց բժշկության դպրոցը և հիմնադրեց Սուրբ Բենեդիկտի Քոլեջը, որի՝ արվեստի բազմաթիվ ստեղծագործություններով զարդարված եկեղեցին ավելի ուշ դարձավ քաղաքի մայր տաճարը։ Ուրբանոսը իր նախնական համաձայնությունը տվեց նաև Կրակովում համալսարան բացելու համար^[11]։ Իր միջոցնեով նա ֆինանսավորում էր ֆրանսիական համալսարաններում սովորող 1400 ուսանողի։ Նա նաև Հռոմի շուրջ խաղողի այգիներ հիմնեց։

Ուրբանոս V-ը առաջին հստակ քայլերը ձեռնարկեց Հռոմ վերադառնալու համար։ Դրանում նրան հակում էին ոչ միայն Բրիգիտտա Շվեդացիու և Պետրարկայի համառ պահանջները, այլ նաև իրավիճակը, որում գտնվում էր պապական կուրիան Ավինյոնում։ Պապության խաղաղ կեցությանը սպառնում էր քաոսը և անգլո-ֆրանսիական պատերազմի ժամանակ Եվրոպայով մեկ անպատիժ թափառող ավազակների բազմաթիվ խմբավորումները։

1367 թվականին Ուրբանոս V-ը Մարսելով և Վիտերբոյով ճանապարհ ընկավ և հասավ Հռոմ, ուր տեղավորվեց Վատիկանում, քանի որ 1361 թվականին հրդեհված Լաթերանյան պալատը պիտանի չէր պապական աթոռանիստի համար։ Իտալական հողում նրան դիմավորեցին ծեր և հիվանդ Ալբորնոսը (մահացելէ 1367 թվականին), ինչպես նաև Պետրարկան և Բոկաչչոն։

1368 թվականին պապը կայսրական թագ դրեց Կարլոս IV-ի կնոջ գլխին, իսկ 1369 թվականին ընդունեց բյուզանդական կայսր Հովհաննես V Պալեոլոգոսին, ով Հռոմ էր ժամանել Օսմանյան կայսրության դեմ պայքարում օգնություն խնդրելու համար։ Հովհաննեսը նույնիսկ հռոմեա-կաթոլիկական հավատն ընդունեց, բայց այդ արարքը չճանաչվեց ուղղափառ եկեղեցու կողմից։ Պալեոլոգոսի ուղևորությունը Բյուզանդիային ոչ քաղաքական, ոչ էլ կրոնական օգուտ չբերեց։ Հռոմում անցկացրած երեք տարիներից հետո Ուրբանոս V-ը ընդունեց, որ տեղի բնակչության նեգատիվ տրամադրությունը «ֆրանսիական» պապի հանդեպ, ստիպում է իրեն վերադառնալ Ավինյոն^[12][13]։

1370 թվականի սեպտեմբերի 5-ին պապը ծովային ուղիով ճամփա ընկավ դեպի Ֆրանսիա, իսկ նույն թվականի հոկտեմբերի 19-ին մահացավ Ավինյոնում։ Զգալով մոտալուտ մահը՝ պապը խնդրեց Պապական պալատից իրեն տեղափոխել եղբոր՝ կարդինալ Անջելոյի տուն, որպեսզի մահանա նրանց կողքին, ում սիրում է^[14]։

1870 թվականին ճանաչվել է երանելի։

• «Урбан, римские папы». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

դ ք խ Հռոմի պապեր I դար Պետրոս • Լինոս • Անակղետոս • Կղեմես I • Եվարիստոս II դար Ալեքսանդր I • Սիքստոս I • Տելեսփորոս • Հյուգենոս • Պիոս I • Անիկետոս • Սովտեր • Ելևթերոս • Վիկտոր I • Զեփյուռինոս III դար Կալիստոս I • Ուրբանոս I • Պոնտիանոս • Անտերոս • Փաբիանոս • Կոռնելիոս • Ղուկիոս I • Ստեփանոս I • Սիքստոս II • Դիոնիսիոս • Փելիքս I • Եվտիքիանոս • Գայիոս • Մարկեղիանոս IV դար Մարկեղոս I • Եվսեբիոս • Մելքիադես • Սեղբեստրոս I • Մարկոս • Հուլիոս I • Լիբերիոս • Դամասոս I • Սիրիկիոս • Անաստաս I V դար Իննոկենտիոս I • Զոսիմոս • Բոնիփակիոս I • Կելեստինոս I • Սիքստոս III • Լևոն I • Հիլարիոս • Սիմպլիկիոս • Փելիքս III (II) • Գելասիոս I • Անաստաս II • Սիմմաքոս VI դար Որմիզդես • Հովհաննես I • Փելիքս IV (III) • Բոնիփակիոս II • Հովհաննես II • Ագապետոս I • Սիլվերիոս • Վիգիլիոս • Պեղագիոս I • Հովհաննես III • Բենեդիկտոս I • Պեղագիոս II • Գրիգոր I VII դար Սաբինիանոս • Բոնիփակիոս III • Բոնիփակիոս IV • Դեուսդեդիտ I • Բոնիփակիոս V • Հոնորիոս I • Սևերիանոս • Հովհաննես IV • Թեոդորոս I • Մարտինոս I • Եվգինեոս I • Վիտալիանոս • Ադեոդատ II • Դոնոս • Ագաթոն • Լևոն II • Բենեդիկտոս II • Հովհաննես V • Կոնոն • Սարգիս I VIII դար Հովհաննես VI • Հովհաննես VII • Սիսիննիոս • Կոնստանդինոս • Գրիգոր II • Գրիգոր III • Զաքարիա • Ստեփանոս II • Ստեփանոս II (III) • Պողոս I • Ստեփանոս III (IV) • Ադրիանոս I • Լևոն III IX դար Ստեփանոս IV (V) • Պասքալիս I • Եվգինեոս II • Վաղենտինոս • Գրիգոր IV • Սարգիս II • Լևոն IV • Բենեդիկտոս III • Նիկողայոս I • Ադրիանոս II • Հովհաննես VIII • Մարինոս I • Ադրիանոս III • Ստեփանոս V (VI) • Փորմոսոս • Բոնիփակիոս VI • Ստեփանոս VI (VII) • Ռոմանոս • Թեոդորոս II • Հովհաննես IX • Բենեդիկտոս IV X դար Լևոն V • Սարգիս III • Անաստաս III • Լանդոս • Հովհաննես X • Լևոն VI • Ստեփանոս VII (VIII) • Հովհաննես XI • Լևոն VII • Ստեփանոս VIII (IX) • Մարինոս II • Ագապետոս II • Հովհաննես XII • Լևոն VIII • Բենեդիկտոս V • Հովհաննես XIII • Բենեդիկտոս VI • Բենեդիկտոս VII • Հովհաննես XIV • Հովհաննես XV • Գրիգոր V • Սեղբեստրոս II XI դար Հովհաննես XVII • Հովհաննես XVIII • Սարգիս IV • Բենեդիկտոս VIII • Հովհաննես XIX • Բենեդիկտոս IX • Սեղբեստրոս III • Բենեդիկտոս IX • Գրիգոր VI • Կղեմես II • Բենեդիկտոս IX • Դամասուս II • Լևոն IX • Վիկտոր II • Ստեփանոս IX (X) • Նիկողայոս II • Ալեքսանդր II • Գրիգոր VII • Վիկտոր III • Ուրբանոս II • Պասքալիս II XII դար Գելասիոս II • Կալիստոս II • Ոնորիոս II • Իննոկենտիոս II • Կելեստինոս II • Ղուկիոս II • Եվգինեոս III • Անաստաս IV • Ադրիանոս IV • Ալեքսանդր III • Ղուկիոս III • Ուրբանոս III • Գրիգոր VIII • Կղեմես III • Կելեստինոս III • Իննոկենտիոս III XIII դար Ոնորիոս III • Գրիգոր IX • Կելեստինոս IV • Իննոկենտիոս IV • Ալեքսանդր IV • Ուրբանոս IV • Կղեմես IV • Գրիգոր X • Իննոկենտիոս V • Ադրիանոս V • Հովհաննես XXI • Նիկողայոս III • Մարտինոս IV • Ոնորիոս IV • Նիկողայոս IV • Կելեստինոս V • Բոնիփակիոս VIII XIV դար Բենեդիկտոս XI • Կղեմես V • Հովհաննես XXII • Բենեդիկտոս XII • Կղեմես VI • Իննոկենտիոս VI • Ուրբանոս V • Գրիգոր XI • Ուրբանոս VI • Բոնիփակիոս IX XV դար Իննոկենտիոս VII • Գրիգոր XII • Մարտինոս V • Եվգինեոս IV • Նիկողայոս V • Կալիստոս III • Պիոս II • Պողոս II • Սիքստոս IV • Իննոկենտիոս VIII • Ալեքսանդր VI XVI դար Պիոս III • Հուլիոս II • Լևոն X • Ադրիանոս VI • Կղեմես VII • Պողոս III • Հուլիոս III • Մարկեղոս II • Պողոս IV • Պիոս IV • Պիոս V • Գրիգոր XIII • Սիքստոս V • Ուրբանոս VII • Գրիգոր XIV • Իննոկենտիոս IX • Կղեմես VIII XVII դար Լևոն XI • Պողոս V • Գրիգոր XV • Ուրբանոս VIII • Իննոկենտիոս X • Ալեքսանդր VII • Կղեմես IX • Կղեմես X • Իննոկենտիոս XI • Ալեքսանդր VIII • Իննոկենտիոս XII • Կղեմես XI XVIII դար Իննոկենտիոս XIII • Բենեդիկտոս XIII • Կղեմես XII • Բենեդիկտոս XIV • Կղեմես XIII • Կղեմես XIV • Պիոս VI • Պիոս VII XIX դար Լևոն XII • Պիոս VIII • Գրիգոր XVI • Պիոս IX • Լևոն XIII XX դար Պիոս X • Բենեդիկտոս XV • Պիոս XI • Պիոս XII • Հովհաննես XXIII • Պողոս VI • Հովհաննես Պողոս I • Հովհաննես Պողոս II XXI դար Բենեդիկտոս XVI • Ֆրանցիսկոս Ցանկը բաժանված է ըստ դարերի ելնելով պոնտիֆիկատի սկզբից

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուրբանոս V» հոդվածին։

Թեմատիկ կայքեր Find A Grave · WikiTree · Rodovid Բառարաններ և հանրագիտարաններ Բրիտանիկա · Բրոքհաուս · Բրոքհաուսի և Եփրոնի · Բրոքհաուսի և Եփրոնի փոքր · Լարուսի · Մեծ կատալոնական · Մեծ նորվեգական · Catholic (1997—…) · Notable Names Database · Treccani · Universalis   Չափորոշչային վերահսկողություն BAV: ADV11470953 · BNC: a19578246 · BNE: XX1665117 · BNF: 11927353c · CiNii: DA06078667 · GND: 118803514 · ICCU: CFIV038628 · ISNI: 0000000121355888 · LCCN: n83215563 · NKC: mzk2010609814 · NLP: a0000002705194 · NTA: 072711345 · NUKAT: n00011923 · SUDOC: 027172740 · VIAF: 61553322 · ULAN: 500275699 · WorldCat VIAF: 61553322