Jump to content

Իոսիֆ Բրոդսկի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իոսիֆ Բրոդսկի
Ծննդյան անունռուս.՝ Иосиф Александрович Бродский
Ծնվել էմայիսի 24, 1940(1940-05-24)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[4]
Վախճանվել էհունվարի 28, 1996(1996-01-28)[2][3][1][…] (55 տարեկան)
Վախճանի վայրԲրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[5]
ԳերեզմանՍան Միկելե գերեզմանատուն
Մասնագիտությունբանաստեղծ, թարգմանիչ, ակնարկագիր, գրող, դրամատուրգ, դրամատուրգ և դասախոս
Լեզուռուսերեն և անգլերեն
Ազգությունհրեա
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ,  ԱՄՆ և առանց քաղաքացիության
ԿրթությունClare Hall? և Սուրբ Աննայի ուսումնարան
Գիտական աստիճանպատվավոր դոկտոր
Ժանրերպոեզիա
Ուշագրավ աշխատանքներGorbunov and Gorchakov?
ԱնդամակցությունԱրվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա
ԱշխատավայրՄաունթ Հոլիուոք քոլեջ[6] և Միչիգանի համալսարան[6]
Պարգևներ
ԱմուսինMaria Sozzani?
Համատեղ ապրողMarianna Basmanova?
Изображение автографа
Իոսիֆ Բրոդսկի Վիքիքաղվածքում
 Joseph Brodsky Վիքիպահեստում

Իոսիֆ Ալեքսանդրովիչ Բրոդսկի (ռուս.՝ Иосиф Александрович Бродский, մայիսի 24, 1940(1940-05-24)[1][2][3][…], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[4] - հունվարի 28, 1996(1996-01-28)[2][3][1][…], Բրուքլին, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[5]), ազգությամբ հրեա, ռուս բանաստեղծ, էսսեիստ, դրամատուրգ, թարգմանիչ։ 1987 թվականին արժանացել է Գրականության Նոբելյան մրցանակին։ Բրոդսկին բանաստեղծել է ռուսերենով, բայց էսսեները հեղինակել է անգլերեն լեզվով, սիրում է կատուների։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իոսիֆ Բրոդսկին ծնվել է 1940 թվականի մայիսի 24-ին Լենինգրադում ապրող հրեայի ընտանիքում։ Հայրը, Ալեքսանդր Իվանովիչ Բրոդսկին (1903-1984), ռազմական մամուլի լուսանկարիչ էր, պատերազմից վերադարձել է 1948 թվականին և աշխատանքի ընդունվել Ռազմածովային թանգարանի ֆոտոլաբորատորիայում։ 1950 թվականին զորացրվել է, դրանից հետո աշխատել է լուսանկարիչ և լրագրող լենինգրադյան որոշ թերթերում։ Մայրը, Մարիա Վոլպերտը (1905-1983 ), հաշվապահ էր։ Իոսիֆի վաղ մանկությունը անցել է պատերազմի, բլոկադայի տարիներին, առանց հոր, հետպատերազմյան աղքատության մեջ։ 1942 թվականին բլոկադայից հետո մայրը որդու հետ տարհանվում է Չերեպովեց, Լենինգրադ են վերադարձել 1944 թվականին։ 1947 թվականին Իոսիֆը հաճախում է Կիրոչնոյ փողոցի № 203 դպրոցը, 1950-ին տեղափոխվում է Մոխովոյ փողոցի թիվ 196 դպրոցը, 1953 թվականին նա գնում է համար 181 դպրոցի 7-րդ դասարան։ 1954 թվականին հայտ է ներկայացնում Բալթյան երկրորդ դպրոցին (ծովագնացության), բայց չի ընդունվում։ Տեղափոխվում է համար 276 դպրոցը, որտեղ շարունակում է ուսումը։

1955 թվականին ընտանիքը ստանում է «կես բնակարան» Մուրուզիի տանը։

15 տարեկան հասակում թողել է դպրոցը։ Աշխատել է գործարանում, դիահերձարանում (պատրաստվում էր բժիշկ դառնալ), երկրախուզական արշավախմբում։ Լրջորեն զբաղվում էր ինքնակրթությամբ. ուսումնասիրում էր անգլերեն և լեհերեն, շատ ժամանակ է տրամադրել, ամերիկյան, անգլիական, լեհական արձակին, դասական դիցաբանությանն ու կրոնական փիլիսոփայությանը ծանոթանալուն։ Այդ ժամանակից սկսած զբաղվել է թարգմանչական գործունեությամբ։ Եղել է լենինգրադյան գրական կազմակերպության թարգմանչական սեկցիայի անդամ։ Բրոդսկու առաջին բանաստեղծությունները հայտնվել են 1950-ական թվականների վերջին։ Նախքան վտարանդիությունը, պաշտոնական հրատարակություններում գրողի միայն 4 բանաստեղծություն է հրատարակվել։

Բրոդսկու էսթետիկական հայացք��երը ձևավորվել են Լենգինգրադում 1940-1950-ական թվականներին։ Նորդասական ճարտարապետությունը, որը սարսափելի տուժել էր ռմբակոծությունների ժամանակ, ջուրը, բազմաթիվ արտացոլումներով, մոտիվները՝ որոնք կապված էին նրա մանկության և երիտասարդության տպավորությունների հետ, անպայմանորեն արտահայտվում են նրա արվեստում։

Սեփական խոսքերով՝ Բրոդսկին սկսել է գրել տասնյոթ տարեկան հասակում, սակայն կան մի քանի բանաստեղծություններ, որոնք թվագրված են 1956-1957 թվականներով։ Ժամանակակիցներից նրա վրա մեծ ազդեցություն են թողել Եվգենի Ռեյնը, Վլադիմիր Ուֆլյանդը, Ստանիսլավ Կրասովիցկին։ Հետագայում Բրոդսկին անվանեց մեծագույն գրող Օդնենին և Ցվետաևային, որոնց հետևում էին Կավաֆիսն ու Ֆրոստը։ Բրոդսկու առաջին տպագրված բանաստեղծությունը ("Баллада о маленьком буксире") տպագրվել է կրճատված տարբերակով, մանկական «Խարույկ» (Костёр) ամսագրում (№ 11, 1962):

1963 թվականին Բրոդսկուն կալանավորեցին պորտաբուծության մեղադրանքով։ Դատը կայացավ 1964 թվականի փետրվարի 18-ին, Լենինգրադում, որի արդյունքում Բրոդսկին դատապարտվեց 5 տարի վարչական վտարման և արտաքսվեց Արխանգելսկի մարզ։ Սակայն ի պաշտպանություն Բրոդսկու, 1965 թվականի փետրվարին, բազմաթիվ հայրենական և արտասահմանյան բանաստեղծների ելույթներից հետո, նրան թույլատրեցին վերադառնալ Լենինգրադ։ 1972 թվականին Բրոդսկին վտարանդվել է ԱՄՆ և սկզբնական ժամանակներում ապրել Անն-Արբոր քաղաքում, որտեղ գտնվում էր «Արդիս» հրատարակչությունը, որը բազմիցս հրատարակել է ռուս վտարանդի գրողներին։ 1980 թվականին ստացել է ԱՄՆ քաղաքացիություն և տեղափոխվել Նյու Յորք։ Մասաչուսեթս նահանգի Mount Holyoke քոլեջում դասավանդել է ռուս և անգլիական պոեզիա։ Դասախոսությունները կարդում էր անգլերենով։ Բրոդսկին արժանացել է ամերիկյան մի շարք հեղինակավոր գրական պարգևների։

1987 թվականին նրան շնորհվել է գրականության Նոբելյան մրցանակ։

Բրոդսկին մահացել է քնած ժամանակ, 1996 թվականի հունվարի 27-ի լույս 28-ի գիշերը։ Ժամանակավորապես հուղարկավորվել է Նյու-Յորքի քաղաքամերձ բնակավայրում, այնուհետև նրա դին հանձնվում է Իտալիայի (Վենետիկ) հողին՝ բանաստեղծի կտակի համաձայն։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118660136 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.poets.org/poetsorg/poet/joseph-brodsky
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 https://www.macfound.org/fellows/74/
  7. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1987/
  8. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  9. ↑ Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
  10. ↑ https://svp.org.mk/en/zlaten-venec/
  11. ↑ https://us.edu.pl/uczelnia/o-nas/historia/doktorzy-honoris-causa-uniwersytetu-slaskiego/prof-josif-aleksandrowicz-brodski/

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իոսիֆ Բրոդսկի» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իոսիֆ Բրոդսկի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023) • Հան Կան (2024)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 572)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իոսիֆ_Բրոդսկի&oldid=10088577» էջից