เซ็ชโชและคัมปากุ

ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น เซ็ชโช (ญี่ปุ่น: 摂政; โรมาจิ: Sesshō) เป็นยศของผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ สำหรับจักรพรรดิที่ยังทรงพระเยาว์เกินกว่าจะปกครองก่อนที่พระองค์จะเจริญพรรษาพอที่จะปกครองประเทศ เซ็ชโชจะว่าราชการแทน และ คัมปากุ (ญี่ปุ่น: 関白; โรมาจิ: Kanpaku) เป็นตำแหน่งผู้สำเร็จราชการสำหรับจักรพรรดิที่ทรงเจริญพระชนพรรษาแล้ว โดยอ้างว่าพระจักรพรรดิทรงไม่รู้เรื่องงานบริหารประเทศ จึงต้องให้คัมปากุ คอยช่วยบริหารจัดการ ตลอดสมัยเฮอัง อำนาจการบริหารประเทศอยู่ในสองตำแหน่งนี้ คือ เซ็ชโช และคัมปากุตลอด 500 ปี ผูกขาดโดยคนของตระกูลฟูจิวาระ และสายย่อยของตระกูลนี้ตลอด โดยเราจะเรียกตระกูลเหล่านี้ว่าเซ็กกัง หรือตระกูลผู้สำเร็จราชการนั่นเอง ภายหลังจากสมัยเฮอังอำนาจอยู่ในมือของรัฐบาลทหาร โดยโชกุนปกครองประเทศแทน โดยผู้สำเร็จราชการของโชกุนจะเรียกว่า ชิกเก็ง (ญี่ปุ่น: 執権; โรมาจิ: Shikken; ทับศัพท์: ชิกเก็ง)

ในอดีตนั้นสมาชิกของพระราชวงศ์ จะเป็นผู้ดำรงตำแหน่งเซ็ชโชเอง เช่น จักรพรรดิโอจิน เมื่อทรงพระเยาว์พระราชมารดาของพระองค์จักรพรรดินีจินกู เป็นปกครองประเทศแทน แต่ก็ยังไม่เป็นที่แน่ชัด โดยเซ็ชโชคนแรกของญี่ปุ่นคือ เจ้าชายโชโตกุ ผู้สำเร็จราชการใน จักรพรรดินีซูอิโกะ

ตระกูลฟูจิวาระเป็นตระกูลหลักที่ผูกขาดตำแหน่งเซ็ชโชและคัมปากุ โดยส่วนมากจะถูกผูกขาดโดยฟูจิวาระสายฮอกเกะ(สายเหนือ) โดยคนแรกคือ ฟูจิวาระ โนะ โยชิฟูซะ ในปี ค.ศ. 858 ฟูจิวาระ โนะ โยชิฟูซะ ได้เป็นเซ็ชโชคนแรกที่ไม่ได้มาจากราชวงศ์ ในปี ค.ศ. 876 ฟูจิวาระ โนะ โมโตซูเนะ หลานชายและบุตรบุญธรรมของโยชิฟูซะ ได้สถาปนาตนเองเป็นคัมปากุคนแรก

หลังจากฟูจิวาระ โนะ มิจินางะ และ ฟูจิวาระ โนะ โยริมิจิ นั้นในศตวรรษที่ 12 ได้มีตระกูลใหม่ๆซึ่งเป็นเชื้อสายของตระกูลฟูจิวาระ เข้ามาครองสองตำแหน่งนี้แทนหลังจากการเสียชีวิตของ ฟูจิวาระ โนะ โยริมิจิคือ ตระกูลโคโนเอะ ตระกูลคูโจ ตระกูลอิจิโจ ตระกูลทากัตสึกาซะ และ ตระกูลนิโจ โดยตระกูลโคโนเอะและตระกูลคูโจได้สืบเชื้อสายจากฟูจิวาระ โนะ ทาดามิจิ ส่วนตระกูลอื่น ๆ ทั้งสามนั้นแยกออกมาจากสองตระกูลนี้ และผูกขาดสองตำแหน่งนี้กันจนถึงสมัยเมจิ

สำนักคัมปากุได้ล่มสลายลงหลังจากการมีนายกรัฐมนตรี คนแรกในสมัยเมจิ จักรพรรดิเมจิได้สั่งปิดสำนักคัมปากุลง ในปัจจุบันภายใต้กฎของราชสำนักพระจักรพรรดิตำแหน่งเซ็ชโช ต้องจำกัดให้เฉพาะบุคคลในราชวงศ์เท่านั้น เช่น สมเด็จพระจักรพรรดิโชวะในสมัยที่ยังทรงเป็น เจ้าชายฮิโรฮิโตะ ทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแทน สมเด็จพระจักรพรรดิไทโช พระบิดาที่ประชวร ส่งผลให้เหล่าตระกูลเซ็สกังทั้งหลายหมดความสำคัญลงไป