Strażnica WOP Kryłów

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Kosmów/Kryłów – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 32 komendy odcinka jako 149 strażnica WOP (Kosmów)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

W 1945 na początku 1946 32 komenda odcinka wraz ze strażnicami stacjonowała w Hrubieszowie. 15 stycznia 1946 149 strażnica WOP wystawiła ze swojego składu pierwsze patrole^[3]. W międzyczasie strażnica została przeniesiona z miejscowości Kosmów do Kryłowa (Budynek, w którym się znajdowała strażnica zachował się do dziś naprzeciw bramy kościoła parafialnego^[a][4]).

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 149 strażnica OP Kryłów (w skali kraju) została włączona w struktury 25 batalionu OP w Hrubieszowie, a 1 stycznia 1951 233 batalionu WOP w Hrubieszowie^[5][6].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[b]. Strażnica WOP Kryłów IV kategorii otrzymała numer 146^[8]. i była w strukturach 233 batalionu WOP w Hrubieszowie^[9].

Reorganizacja, jaką przechodziły Wojska Ochrony Pogranicza w czerwcu 1956, doprowadziły do likwidacji 23 Brygady i podległych jej pododdziałów^[10].

• 148 strażnica WOP Strzyżów ⇔ 150 strażnica WOP Bełz – 1946
• 148 strażnica OP Strzyżów ⇔ 150 strażnica OP (Żwirka) Tudurkowice – 24.04.1948
• 148a strażnica WOP Czumów ⇔ 150 strażnica WOP Tudurkowice – 01.01.1951
• 145 strażnica WOP Czumów ⇔ 147 strażnica WOP Dołhobyczów – 1954.

• HenrykH. Dominiczak HenrykH., Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985 .
• JerzyJ. Prochwicz JerzyJ., Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2 .
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• ASGran. Historia Chełmskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1955. Chełm 1956
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.