Impòst sul revengut

L'impòst sul revengut es un impòst que grèva lo revengut de las personas fisicas o juridicas. En principi aqueste impòst servís a assajar de moderar las inegalitats economicas entre las personas d'un mèsme Estat.^[1]

Pasmens, amb l'incorporacion del ciutadan dins lo mond globalizat e la numerizacion, sorgiguèron de voids legals qu’unas personas (subretot juridica) pòdon evitar de pagar l’impòst sul revengut en çò que cèrts perfils de personas sens pas cap contravenir a la lei.^[2]

I a diferentas variantas dins l'aplicacion dels impòstes sul revengut, segon lo país, e pòdon èsser progressius, proporcionales o regressius.

Article principal: Impòst proporcional

Los impòstes proporcionals prenon lo mèsme percentatge d’argent per totes, coma es lo cas de la TVA, per exemple. A priori, s'agís d'un sistèma just mas que pren en compte pas que, per exemple, un retirat que ganha 900€ per mes li pòt costar fòrça mai de pagar, per exemple, 10%, o es a dire 90€ d'impòst; fòrça mai que costariá dins son economia personala de pagar los mèsmes 10% per una estela de fotbòl que ganha dos milions d'èuros. Los diferents partits politics de las democracias actualas son d'acòrdi qu'un impòst sul revengut proporcional seriá injust. La majoritat d'impòstes o taxas nomenats indirèctes, coma per exemple sus l'alcoòl, lo tabac, l’esséncia, los dreches d'autor, etc son d'aqueste tipe.^[3][4]

Article principal: Impòst regressiu

Un impòst regressiu es aqueste que fa pagar un percentatge màger sus las dintradas dels revenguts mai basses. Un exemple seriá a priori que lo retirat pague 50% de son salari e un fotbolaire celèbre 10% de son revengut. Existís pas d’impòstes sul revengut de tala mena. Aquò vòl pas dire qu'existiscan pas aquela sòrta d'impòstes: lo son totes aquestes que fan pagar una quantitat fixa, la mèsma per totes, e es un cas abitual per unes impòstes municipals. Tanben son d'impòstes regressius, per exemple, los peatges de las autorotas. Son d'impòstes tipicament defenduts per las ideologias de drechas.^[5]

Article principal: Impòst progressiu

Un impòst progressiu es aqueste que pren un percentatge mai elevat del revengut a las personas qu'an de revenguts mai nauts qu’a la personas qu'an un revengut mai modèste. S'agís del tipe d'impòst que rend mai d’argent. Dins las democracias actualas es lo tipe d'impòst causit pels impòstes sus la renda. Se destria los salaris en seccions o escalons e s'assigna un percentatge a cadun d’aquestes. Un exemple seriá, 1% pels que ganhan mens de 500€ Per mes; 10% per aquestes que ganhan entre 500€ e 2000€; 25% pels aquestes que ganhan entre 2000€ e 5000€; e 60% per aquestes qui ganha mai de 5000€. Unes païses an d’escalons (los inferiors) per que se fa pas pagar d'impòstes, o quitament amb d’impòstes negatius, es a dire, que la persona recep una cèrta quantitat. Unes païses prenon en compte solament lo salari oficial (sens comptar diferents bonus, prèmis, ... pels cortièrs, banquièrs e d'accionaris); d'autras comptan tanben las intradas en forma de bonus; e d'autras comptan tanben las proprietats. L'impòst progressiu mai tipic es justament l'impòst sul revengut. Aquela mena d'impòstes es defenduda sustot per ideologias d'esquèrras, del temps que las de drechas tipicament assajan d‘avalir los impòstes dels escalons mai nauts. Profiècha economicament mai a las rendas bassas.^[6][7]

• Diccionari de l'Impòst sus la renda del TERMCAT