Հոլով
Հոլով, թեքական և կցական լեզուներում անվանական խոսքի մասերին (գոյական, ածական, թվական) և դերանուններին հատուկ քերականական կարգ, որն արտահայտում է տարբեր առարկաների, առարկայի ու հատկանիշի, առարկայի ու գործողության միջև եղած հարաբերությունները և դրսևորվում է բառի վերջավորություններով, հիմքի հերթագայություններով (հոլովական թեքույթներ) կամ այդ երկուսի, որոշ դեպքերում նաև նախդիրների, զուգակցումով։ Հոլով են կոչվում նաև հոլովական թեքույթներով բաղադրված առանձին բառաձևերը (հոլովաձևեր), որոնք ունեն իրենց անվանումները և որոնց ամբողջությունը՝ նրանց կազմության եղանակների ու միջոցների հետ, կազմում է տվյալ լեզվի հոլովման համակարգը[1]։
Հայերենի հոլովներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայերենում հոլովվում են գոյականը և որոշ դերանուններ, ինչպես և գոյականաբար առնված բառեր ու արտահայտություններ։ Ժամանակակից գրական արևելահայերենի քերականության մեջ (մասնավորապես՝ դպրոցական) հոլովման համակարգը ներկայացվում է 7 հոլովով։ Այդ հոլովներն են՝ ուղղական, սեռական, տրական, հայցական, բացառական, գործիական, ներգոյական։ Որոշ լեզվաբաններ տարբերակում են 5 հոլով՝ ուղղական, տրական, բացառական, գործիական, ներգոյական, ոմանք ընդունում են 6 հոլով՝ ն որոշիչ հոդը համարելով սեռականի ե՝ տրականի տարբերակիչ հատկանիշ։ Ուղղականը համարվում է ուղիղ հոլով և մյուս՝ թեք հոլովներին հակադրվում է հոլովական թեքույթի բացակայությամբ։ Դա անփոփոխ (մաքուր) հիմքով յուրատեսակ սկզբնաձև է, որից կազմվում են մյուս հոլովները[1]։
Որոշ հետազոտողներ, այդ թվում՝ Մանուկ Աբեղյանը անկախ հոլով են անվանում ժամանակակից արևելահայերենի ուղղական և «կոչական» հոլովները, որոնցով դրսևորված բառերը նախադասության մեջ կամ անկախ են կամակցությունից (կոչական), կամ եթե ցույց են տալիս առարկաների հարաբերություններ, ապա այդ անում են ներունակությամբ, անկախ լրացական գործառույթից[2]։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ալեքսանդր Մարգարյան, Հայերենի հոլովները, Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 2000, 200 էջ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Խմբագրական կոլեգիա, Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հ. 6 (խմբ. Վիկտոր Համբարձումյան), Ե., «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հայկական Սովետական Հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն», 1980, էջ 513 — 720 էջ։
- ↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 14։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 513)։ 
|