1834 yng Nghymru
Gwedd
Mae'r erthygl hon yn ymwneud ag arwyddocâd penodol y flwyddyn 1834 i Gymru a'i phobl
Digwyddiadau
[golygu | golygu cod]- 12 Chwefror - Sefydlu dinas Bangor yn Nhalaith Maine, UDA.[1]
- 29 Rhagfyr - Sefydlu y West of England and South Wales District Bank[2]
- Taliesin ab Iolo yn ennill y gadair yn eisteddfod Caerdydd am ei awdl 'Y Derwyddon'
- Yr Is-lyngesydd Salusbury Pryce Humphreys yn cael ei urddo'n farchog [3]
- Ordeinio John Davies, Nercwys yn weinidog gydar Methodistiaid Calfinaidd [4]
Celfyddydau a llenyddiaeth
[golygu | golygu cod]Llyfrau newydd
[golygu | golygu cod]- Syr Harford Jones-Brydges, Barwnig 1af - An Account of His Majesty's Mission to Persia in the years 1807-11, to which is added a brief history of the Wahanby
- Gwenynen Gwent - Advantages resulting from the Preservation of the Welsh language and National Costume of Wales [5]
- Thomas Medwin - The Angler in Wales: Or, Days and Nights of Sportsmen
- John Humffreys Parry - The Cambrian Plutarch: Comprising Memoirs of Some of the Most Eminent Welshmen
- John Jones - Cofiant Richard Jones o'r Wern [6]
- David Rhys Stephen (Gwyddonwyson) - Dwyfoliaeth Iesu Grist
- George Roberts - A View of Primitive Ages (cyfieithiad o Drych y Prif Oesoedd Theophilus Evans) [7]
- Daniel Evans - Ychydig Ddaioni o Nazareth [8]
- Dafydd Ionawr - Cywydd y Drindod [9]
- William Rowlands - Angau yn y Crochan [10]
Cerddoriaeth
[golygu | golygu cod]- Foulk Robert Williams (Eos Llyfnwy) - Llyfr Cerddoriaeth o Gerddi Sion a gwir folianwyr yr Arglwydd [11]
- Henry Brinley Richards yn ennill gwobr am gyfansoddi amrywiadau ar yr alaw Gymreig, "Llwyn Onn" yn eisteddfod Gwent a Morgannwg [12]
Celfyddydau gweledol
[golygu | golygu cod]Genedigaethau
[golygu | golygu cod]- 12 Ionawr, Thomas Griffiths Jones (Cyffin) - hynafiaethydd (bu farw 1884) [13]
- 21 Ionawr, Edward Jones - meddyg ac arweinydd llywodraeth leol (bu farw 1900) [14]
- 15 Chwefror, William Henry Preece - peiriannydd, dyfeisiwr a pheiriannydd sifil (bu farw 1913) [15]
- 24 Chwefror, Roger Price - cenhadwr o dan Gymdeithas Genhadol Llundain ac ieithydd (bu farw 1900) [16]
- 31 Mawrth, Thomas Rees Morgan - peiriannydd, gwneuthurwr peiriannau, a dyfeisydd (bu farw 1897) [17]
- 14 Ebrill, Arthur John Williams - Aelod Seneddol De Forgannwg (bu farw 1911)
- 15 Ebrill, Coslett Coslett (Carnelian) - glôwr a bardd (bu farw 1910) [18]
- 20 Ebrill, William Nicholas Johns - argraffydd, hynafiaethydd perchennog newyddiaduron, a golygydd (bu farw 1898) [19]
- 24 Mai, Frederick Courtenay Morgan Aelod Seneddol etholaethau Sir Fynwy a De Sir Fynwy (bu farw 1909)
- 28 Mai, David Jones - hanesydd lleol ac achydd (bu farw 1890) [20]
- 12 Mehefin, Evan Pan Jones - gweinidog gyda'r Annibynwyr (bu farw 1922) [21]
- 29 Mehefin, Robert Davies (Asaph Llechid) - cerddor (bu farw 1858) [22]
- 2 Gorffennaf, Stuart Rendel - barwn, diwydiannwr, ac aelod seneddol (bu farw 1913) [23]
- 12 Gorffennaf, Richard Lloyd - gweinidog y Bedyddwyr Albanaidd, yr ewythr a magodd Lloyd George (bu farw 1917) [24]
- 28 Gorffennaf, Thereza Dillwyn Llewelyn - ffotograffydd cynnar (bu farw 1926)
- 10 Awst, William Jones, Abergwaun - gweinidog gyda'r Bedyddwyr (bu farw 1895) [25]
- 23 Awst, Hugh Owen Thomas - meddyg esgyrn (bu farw 1891) [26]
- 12 Tachwedd, Robert Roberts (Y Sgolor Mawr) - clerigwr a llenor (bu farw 1885) [27]
- 16 Tachwedd, Pryce Pryce-Jones - arloeswr busnes archebu drwy'r post (bu farw 1920) [28]
- 28 Tachwedd, William Aubrey Williams (Gwilym Gwent) - cerddor (bu farw 1891) [29]
- 21 Rhagfyr, Griffith Rhys Jones (Caradog) - gof ac arweinydd cerddorol (bu farw 1897) [30]
- 26 Rhagfyr, Arthur Cowell-Stepney - tirfeddiannwr a gweidydd (bu farw 1909) [31]
- Dyddiad anhysbys
- Robert Owen - gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd a llenor (bu farw 1899) [32]
- William Thomas (Gwilym Marles) - gweinidog Undodaidd, diwygiwr cymdeithasol, llenor, ac ysgolfeistr. Hen ewythr Dylan Thomas ac ysbrydoliaeth Eli Jenkins (bu farw 1879) [33]
- George Frederick Livsey - arweinydd band (bu farw 1923) [34]
- Thomas Purnell (Q) - awdur (bu farw 1889) [35]
- Thomas James - athro ysgol, a gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd (bu farw 1915) [36]
Marwolaethau
[golygu | golygu cod]- 6 Ionawr, David Harries – cerddor a hynafiaethydd (g. 1747) [37]
- 21 Ionawr, Dr Edward Jones - meddyg yn Nolgellau a gwleidydd lleol [38]
- 17 Chwefror, John Thelwall – diwygiwr, darlithydd a bardd (g. 1764) [39]
- 3 Mawrth, John Roberts – gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd (g. 1753) [40]
- 29 Mawrth, John Mytton – heliwr (g. 1796) [41]
- 17 Ebrill Robert Dafydd – pregethwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a gwehydd (g. 1747) [42]
- 30 Ebrill John Thomas – emynydd (g. 1763) [43]
- 13 Mai, John Nash – pensaer (g. 1752) [44]
- 13 Mai, John Jones – offeiriad Anglicanaidd ac awdur (g. 1775) [45]
- 25 Mai, Richard Lloyd – gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd (g. 1771) [46]
- 9 Mehefin, Dafydd Cadwaladr – cynghorwr gyda'r M.C. (g. 1752) [47]
- 20 Mehefin, John Wynne Griffith - Gwleidydd a botanegwr (g 1763) [48]
- 21 Gorffennaf, John Roberts – gweinidog gyda'r Annibynwyr a diwinydd (g. 1767) [49]
- 3 Awst, John Lloyd (Einion Môn) – ysgolfeistr a bardd (g. 1792) [50]
- 11 Awst, William Crawshay I – Diwydiannwr a pherchennog Gwaith Haearn Cyfarthfa (g. 1764) [51]
- 16 Awst, Thomas Lloyd Jones (Gwenffrwd) – bardd (g. 1810) [52]
- 2 Medi, Thomas Telford – peiriannydd sifil (g 1757) [53]
- 18 Medi, David Griffiths – clerigwr Methodistaidd (g.1756) [54]
- 1 Tachwedd, John Pyrke – trydydd gwneuthurwr gwaith japan ym Mrynbuga (g. 1755) [55]
- Dyddiad anhysbys
- David Charles, Caerfyrddin – gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, emynydd (g. 1762) [56]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Harrie Badger Coe (1928). Maine, Resources, Attractions, and Its People: A History. Lewis Historical Publishing Company. t. 893.
- ↑ "West of england and South Wales District Banking Company". British Banking History Society. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-01-02. Cyrchwyd 26 Mawrth 2020. (Saesneg)
- ↑ "HUMPHREYS, neu HUMPHREYS-DEVONPORT, Syr SALUSBURY PRYCE (1778 - 1845), is-lyngesydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "DAVIES, JOHN (1799? - 1879), 'John Davies, Nercwys,' gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ Löffler, M., (2016). HALL, AUGUSTA, Arglwyddes Llanofer (‘Gwenynen Gwent’) (1802-1896), noddwraig diwylliant a dyfeisydd y wisg genedlaethol Gymreig. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 19 Maw 2020
- ↑ "JONES, JOHN (1776 - 1857), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "ROBERTS, GEORGE (1769 - 1853), gweinidog gyda'r Annibynwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "EVANS, DANIEL (1774 - 1835), gweinidog Annibynnol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "RICHARDS, DAVID ('Dafydd Ionawr'; 1751 - 1827), athro a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "ROWLANDS, WILLIAM (1807 - 1866), awdur, golygydd, gweinidog yr efengyl, a phrif sylfaenydd enwad y Methodistiaid Calfinaidd yn U.D.A. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "WILLIAMS, FOULK ROBERT ('Eos Llyfnwy'; 1774 - 1870); | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "RICHARDS, HENRY BRINLEY (1819 - 1885), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, THOMAS GRIFFITHS ('Cyffin '; 1834 - 1884), hynafiaethydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, EDWARD (1834-1900), meddyg ac arweinydd llywodraeth leol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "PREECE, Syr WILLIAM HENRY (1834 - 1913), peiriannydd trydan | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "PRICE, ROGER (1834 - 1900), cenhadwr o dan Gymdeithas Genhadol Llundain ac ieithydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "MORGAN, THOMAS REES (1834 - 1897), peiriannydd, gwneuthurwr peiriannau, a dyfeisydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "COSLETT, COSLETT ('Carnelian ', 1834-1910), glöwr a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JOHNS, WILLIAM NICHOLAS (1834 - 1898), argraffydd, hynafiaethydd perchennog newyddiaduron, a golygydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, DAVID (1834 - 1890), Wallington, Surrey, hanesydd lleol ac achydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, EVAN (PAN) (1834 - 1922), gweinidog gyda'r Annibynwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "DAVIES, ROBERT ('Asaph Llechid,' 1834 - 1858), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "RENDEL, STUART (1834 - 1913), barwn, diwydiannwr, ac aelod seneddol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "LLOYD, RICHARD (1834 - 1917), bugail eglwys Disgyblion Crist (y 'Bedyddwyr Campbelaidd'), Cricieth | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, WILLIAM (1834 - 1895), Abergwaun, gweinidog gyda'r Bedyddwyr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "THOMAS, HUGH OWEN (1834-1891), meddyg esgyrn | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "ROBERTS, ROBERT ('Y Sgolor Mawr'; 1834 - 1885), clerigwr a llenor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "PRYCE-JONES, Syr PRYCE (PRYCE JONES hyd 1887; 1834 - 1920), arloeswr busnes archebu drwy'r post | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "WILLIAMS, WILLIAM AUBREY ('Gwilym Gwent'; 1834 - 1891), cerddor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, GRIFFITH RHYS ('Caradog'; 1834 - 1897), gof ac arweinydd cerddorol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "LATE SIR ARTHUR STEPNEY - Weekly Mail". Henry Mackenzie Thomas. 1909-08-07. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "OWEN, ROBERT (1834 - 1899), Pennal, Sir Feirionnydd, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd a llenor | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "THOMAS, WILLIAM ('Gwilym Marles '; 1834 - 1879), gweinidog Undodaidd, diwygiwr cymdeithasol, llenor, ac ysgolfeistr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "LIVSEY, GEORGE FREDERICK (1834-1923), arweinydd band | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "PURNELL, THOMAS (1834 - 1889), awdur | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JAMES, THOMAS (1834 - 1915), athro ysgol, a gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "HARRIES, DAVID (1747 - 1834), cerddor a hynafiaethydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "JONES, EDWARD (1834-1900), meddyg ac arweinydd llywodraeth leol | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-10-15.
- ↑ "THELWALL, JOHN (1764 - 1834), diwygiwr, darlithydd a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "ROBERTS, JOHN (1767 - 1834), gweinidog gyda'r Annibynwyr a diwinydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "MYTTON, JOHN (1796 - 1834), heliwr a 'chymeriad' | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "DAFYDD, ROBERT (1747 - 1834), 'Robert Dafydd, Brynengan,' pregethwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a gwehydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "THOMAS, JOHN (1763 - 1834), emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "NASH, JOHN (1752 - 1835), pensaer | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "JONES, JOHN (1775 - 1834), clerigwr | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "LLOYD, RICHARD (1771 - 1834), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "CADWALADR, DAFYDD (1752 - 1834), cynghorwr gyda'r M.C. | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "GRIFFITH, John Wynne (1763-1834), of Garn, Denb. | History of Parliament Online". www.historyofparliamentonline.org. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "ROBERTS, JOHN (1753 - 1834), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "LLOYD, JOHN ('Einion Môn'; 1792 - 1834), ysgolfeistr a bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "Crawshay, William (1764–1834), ironmaster and merchant | Oxford Dictionary of National Biography". www.oxforddnb.com. doi:10.1093/ref:odnb/47475. Cyrchwyd 2020-03-19.
- ↑ "JONES, THOMAS LLOYD ('Gwenffrwd'; 1810 - 1834), bardd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "TELFORD, THOMAS (1757 - 1834), peiriannydd sifil enwog a ddechreuodd fel prentis saer maen | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "GRIFFITHS, DAVID (1756-1834), clerigwr Methodistaidd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "PYRKE, JOHN (1755 - 1834), trydydd gwneuthurwr gwaith japan ym Mrynbuga | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
- ↑ "CHARLES, DAVID, I (1762 - 1834), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, emynydd | Y Bywgraffiadur Cymreig". bywgraffiadur.cymru. Cyrchwyd 2020-03-18.
1800au: 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 - 1810au: 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 - 1820au: 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 - 1830au: 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 - 1840au: 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 - 1850au: 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 - 1860au: 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 - 1870au: 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 - 1880au: 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 - 1890au: 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899