Перайсьці да зьместу

Бергела

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Бергела
лац. Biergieła / Bierhieła
Bergel
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Berga + Gelo
Berga + суфікс з элемэнтам -л- (-l-)
Іншыя формы
Варыянт(ы) Бергель, Біргела, Біргіла, Бэргайла, Беркела, Пергайла
Вытворныя формы Баргайла
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Бергела»

Бергела (Біргела, Біргіла, Беркела, Бергель), Бэргайла — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Бергіла, пазьней Бэргель або Бірэгель (Bergila, Bergel[1], Bieregel[2]) — імя германскага паходжаньня[3], вытворнае ад імя Berga[4]. Іменная аснова -берг- паходзіць ад гоцкага bairgan 'хаваць, захоўваць'[5], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[6]. Апроч таго, у старажытных германскіх імёнах шырока бытаваў антрапанімічны суфікс-пашыральнік з элемэнтам -л- (-l-)[7].

Адпаведнасьць імя Бергайла германскаму імю Bergil (Berkil) сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[8].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Berger[9].

У 1595 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Valentinus Bergaw, Friedlandinus Borussus, у 1622 годзе — Adrianus Bergaw, Kaymensis Borusssus, у 1627 годзе — Daniel Berger, Regiomont. Borussus[10].

У Польшчы адзначаюцца прозьвішчы Бэргала (Bergałło) і Біргель (Birgel, Birgiel)[11].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: [земля] Перкгаилова (1440—1492 гады)[12]; в Жижморъскои волости десяти чоловеков къ своему дворцу на Вельи… Невра Биркгеловича (14 кастрычніка 1494 году)[13]; Augustinus Bergel (17 сакавіка 1584 году)[14]; s panem Adamem Pergayłowiczem[15], Pani Biergielowa wysłała syna po kozacku na koniu[16] (1621 год); Якимь Берекгеленко (1649 год)[17]; Микулай Александров сын Беркелов, Якуб Александров сын Беркелов[18], Ян Александров сын Бергель[19] (1655 год); Kazimierz Biergiel (1690 год)[20]; Magdalena Birgiłówna (1730 год)[21]; Jakub Biergiel… Jan Biergiel… Jerzy Biergiel… Bartłomiey Biergiel… Maciey Biergiel… Paweł Biergiel (1765 год)[22]; Franciszek Bergiel (9 лютага 1785 году)[23]; Andrzej Biergiel… Kazimierz Biergiel… Jan Biergiel… Adam Biergiel (16 лістапада 1790 году)[24]; Bartłomiej Biergiel (18 лістапада 1790 году)[25]; Biergiell Zygmund… Biergiell Wojciech (1832—1834 гады)[26][a].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Бергелава — ваўкавыская баярыня, якая ўпамінаецца ў 1621 годзе
  • Юры, Барталамей, Ян, Адам, Андрэй, Уладзіслаў, Пётар і Караль Бергелі — шляхцічы Гарадзенскага павету, якія ўпамінаюцца ў 1783 годзе[29]

Бергелі[30] (Bergel) гербу Бэлты — літоўскі шляхецкі род зь Вільні і Віленскага павету[31].

Бергелі (Biergiel) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[32].

Бэргайлы гербу Бэлты[33] і Біргялы гербу Порай — літоўскія шляхецкія роды[34].

Бэргелевічы (Bergielewicz) гербу Бэлты — шляхецкі род Рэчы Паспалітай[35].

На гістарычнай Ваўкавышчыне існуе вёска Бергелі.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Таксама:
    • Бэрг (адзначалася старажытнае германскае імя Berga, пазьнейшае Berg[27]): Бэргі (Berg) гербу ўласнага — літоўскі шляхецкі род[28], у гістарычнай Прусіі існуе вёска Бэргаў

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 190.
  2. ^ Steub L. Die oberdeutschen Familiennamen. — München, 1870. S. 95.
  3. ^ Boullón Agrelo A. I. Antroponimia medieval galega (ss. VIII—XII). — Tübingen, 1999. P. 155.
  4. ^ Thüngen L. F. Das Namenbuch: Nachschlagewerk der Namenkunde. — Aschaffenburg, 2003. S. 755, 872.
  5. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 54.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  7. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 987—992
  8. ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1964. P. 18.
  9. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 18.
  10. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 129, 259, 304.
  11. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 53, 58.
  12. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 40.
  13. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 105—106.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 276 (62) (1584, 1586, 1597). — Vilnius, 2010. P. 25.
  15. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 49.
  16. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 122.
  17. ^ Реєстр Війська Запорозького 1649 року. — К., 1995. С. 163.
  18. ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 85.
  19. ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 195.
  20. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo nowogródzkie 1690 r. — Warszawa, 2002. S. 204.
  21. ^ Kroże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  22. ^ Яўген Анішчанка, Попис шляхты Гродненского повета 30.09 — 4.10.1765 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 22 лістапада 2016 г.
  23. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 397.
  24. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 136—137, 139.
  25. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 270.
  26. ^ Матвейчык Д. Выгнаныя з роднага краю: Паслялiстападаўская эмiграцыя з Беларусi і Лiтвы (1830—1870-я гады). — Менск, 2011. С. 143, 145.
  27. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 275.
  28. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 37.
  29. ^ Яўген Анішчанка, Шляхта Гродненского повета на сеймике 1783 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 4 лютага 2017 г.
  30. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Б, Згуртаваньне беларускай шляхты
  31. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 403.
  32. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 408.
  33. ^ Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 259.
  34. ^ Uruski S. Rodzina, herbarz szlachty polskiej. T. 1. — Warszawa, 1904. S. 142, 217.
  35. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 4. — Warszawa, 1936. S. 166.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Бергела&oldid=2588246»