ราชอาณาจักรฝรั่งเศส

ราชอาณาจักรฝรั่งเศส
ราชอาณาจักรฝรั่งเศส; Royaume de France
	ค.ศ. 987–1792; ค.ศ. 1814–1815; ค.ศ. 1815–1848
	ธงประจำราชวงศ์บูร์บง ตราแผ่นดิน
	คำขวัญ: มงต์ฌัวแซ็งต์เดอนี!
	เพลงชาติ: (ค.ศ. 1590–1792 ค.ศ. 1814–1830); มาร์ช็องรีกัทร์; ("มาร์ชพระเจ้าอ็องรีที่ 4")(ค.ศ. 1830–ค.ศ. 1848); ลาปาริเซียน; ("ชาวปารีสเอ๋ย") เพลงสรรเสริญพระบารมี: ; (ค.ศ. 1686); กร็องดิเยอโซฟเฟอเลอรัว (ไม่เป็นทางการ); ("ขอพระเจ้าคุ้มครององค์ราชา")
	ราชอาณาจักรฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1000
	ราชอาณาจักรฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1789
เมืองหลวง	ปารีส (ค.ศ. 987–1682; ค.ศ. 1789–1792; ค.ศ. 1814–1848); แวร์ซาย (ค.ศ. 1682–1789);
ภาษาทั่วไป	ละติน ฝรั่งเศส (ภาษาราชการ); เบรอตาญ อาร์เปอตัง อุตซิตา นอร์มัน ปีการ์ ช็องปาญ อ็องเฌอแว็ง กอลโล บรูกอญ พรอว็อง บาสก์ อัลเซเชียน;
ศาสนา	โรมันคาทอลิก; (3 กรกฎาคม ค.ศ. 987 - 19 มีนาคม ค.ศ. 1682 และตั้งแต่ 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801 เป็นต้นไป); ศาสนจักรกอลลีน; (19 มีนาคม ค.ศ. 1682 – มีนาคม ค.ศ. 1794); ศาสนจักรภายใต้รัฐธรรมนูญ; (มกราคม ค.ศ. 1791 – 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801); ลัทธิคาลวิน ลูเทอแรน และ ศาสนายูดาห์; (15 กรกฎาคม ค.ศ. 1801 เป็นต้นไป);
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์แบบเจ้าขุนมูลนาย (ค.ศ. 987–1791); ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (ค.ศ. 1791–1792; ค.ศ. 1814–1815; ค.ศ. 1815–1848);
พระมหากษัตริย์
• ค.ศ. 987–996	พระเจ้าอูก กาแป
• ค.ศ. 1180–1223	พระเจ้าฟีลิปที่ 2
• ค.ศ. 1364–1380	พระเจ้าชาร์ลที่ 5
• ค.ศ. 1422–1461	พระเจ้าชาร์ลที่ 7
• ค.ศ. 1589–1610	พระเจ้าอ็องรีที่ 4
• ค.ศ. 1643–1715	พระเจ้าหลุยส์ที่ 14
• ค.ศ. 1774–1792	พระเจ้าหลุยส์ที่ 16
• ค.ศ. 1814–1824	พระเจ้าหลุยส์ที่ 18
• ค.ศ. 1824–1830	พระเจ้าชาร์ลที่ 10
นายกรัฐมนตรี
• ค.ศ. 1815	ชาร์ล มอริส เดอ ตาแลร็อง-เปรีกอร์
• ค.ศ. 1847 – ค.ศ. 1848	ฟร็องซัว กีโซ
สภานิติบัญญัติ	สภาฐานันดร; (ค.ศ. 1302–1791); สภานิติบัญญัติแห่งชาติ; (ค.ศ. 1791–1792); รัฐสภา; (ค.ศ. 1814–1848);
• สภาสูง	วุฒิสภาอนุรักษนิยม; (ถึง ค.ศ. 1814); สภาขุนนาง; (ค.ศ. 1814–1848);
• สภาล่าง	สภานิติบัญญัติ; (ถึง 4 มิถุนายน ค.ศ. 1814); สภาผู้แทนราษฎร; (4 มิถุนายน ค.ศ. 1814 – ค.ศ. 1848);
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยกลาง / สมัยใหม่ตอนต้น
• ราชวงศ์กาเปเซียงเสวยราชสมบติ	3 กรกฎาคม ค.ศ. 987
• สงครามร้อยปี	ค.ศ. 1337–1453
• สงครามศาสนา	ค.ศ. 1562–1598
• การปฏิวัติฝรั่งเศส	5 พฤษภาคม ค.ศ. 1789
• การฟื้นฟูราชวงศ์บูร์บง	6 เมษายน ค.ศ. 1814
• การปลดพระเจ้าชาร์ลที่ 10	2 สิงหาคม ค.ศ. 1830
• การล้มล้างราชวงศ์ออร์เลอ็อง	24 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1848
สกุลเงิน	ลีฟ ลีฟปารีซิส ลีฟทัวนอยด์ ดีนาร์ โซล ฟรังก์ เอคู หลุยส์ดิออร์
ก่อนหน้า	ถัดไป
	อาณาจักรแฟรงก์ตะวันตก
สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1
สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 2

ราชอาณาจักรฝรั่งเศส (ฝรั่งเศสเก่า: Reaume de France; ฝรั่งเศสกลาง:Royaulme de France; ฝรั่งเศส: Royaume de France) เป็นชื่อทางประวัติศาสตร์นิพนธ์หรือชื่อที่ให้ความหมายคลอบคลุมในวงกว้าง (umbrella term) ได้ให้แก่อัตลักษณ์ทางการเมืองต่าง ๆ ของฝรั่งเศสในยุคกลางและสมัยใหม่ตอนต้น เป็นหนึ่งในรัฐมหาอำนาจที่มากที่สุดในยุโรปมาตั้งแต่สมัยกลางยุครุ่งโรจน์ นอกจากนี้ยังเป็นมหาอำนาจอาณานิคมในยุคแรก ซึ่งมีดินแดนอยู่ในความครอบครองทั่วโลก

ฝรั่งเศสมีต้นกำเนิดมาจากอาณาจักรแฟรงก์ตะวันตก (Francia Occidentalis) ส่วนหนึ่งทางตะวันตกของจักรวรรดิการอแล็งเฌียง ด้วยสนธิสัญญาแวร์เดิง(ค.ศ. 843) สาขาของราชวงศ์การอแล็งเฌียงยังคงปกครองจนถึง ค.ศ. 987 เมื่อพระเจ้าอูก กาแปได้รับเลือกให้เป็นกษัตริย์และก่อตั้งราชวงศ์กาเปเซียง ดินแดนแห่งนี้ยังคงเป็นที่รู้จักกันในนามว่า ฟรังเกีย และผู้ปกครองที่มีนามว่า เร็กซ์ ฟรานโครูม (rex Francorum ในภาษาละตินแปลว่า "พระมหากษัตริย์แห่งชาวแฟรงก์") ในช่วงเข้าสู่สมัยกลางยุครุ่งโรจน์ กษัตริย์องค์แรกที่เรียกตัวเองว่า เร็กซ์ ฟรังเกีย ("พระมหากษัตริย์แห่งฝรั่งเศส") คือ พระเจ้าฟิลิปที่ 2 ใน ค.ศ. 1190 และอย่างเป็นทางการตั้งแต่ ค.ศ. 1204 ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ฝรั่งเศสถูกปกครองอย่างต่อเนื่องโดยราชวงศ์กาเปเซียงและสายเลือดราชวงศ์ของพวกเขาอย่างวาลัวและบูร์บง—จนกระทั่งระบอบพระมหากษัตริย์ถูกล้มล้างใน ค.ศ. 1792 ในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส ราชอาณาจักรฝรั่งเศสยังได้ปกครองอยู่ในรัฐร่วมประมุขกับราชอาณาจักรนาวาร์ในสองช่วงเวลาคือ ค.ศ. 1284-1328 และ ค.ศ. 1572-1620 ภายหลังจากนั้นสถาบันนาวาร์ได้ถูกยุบและถูกผนวกรวมเข้��กับฝรั่งเศสโดยสมบูรณ์ (แม้ว่าพระมหากษัตริย์แห่งฝรั่งเศสจะยังคงใช้พระอิสริยยศว่า "พระมหากษัตริย์แห่งนาวาร์" จนถึงจุดสิ้นสุดของระบอบพระมหากษัตริย์)

ฝรั่งเศสในสมัยกลางเป็นระบอบราชาธิปไตยแบบระบบฟิวดัล ที่ถูกปกครองแบบกระจายอำนาจ ในบริตทานีและกาตาลุญญา(ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของเสปน) เช่นเดียวกับอากีแตน อำนาจของพระมหากษัตริย์ฝรั่งเศสแทบไม่มีความหมาย ลอแรนและพรอว็องส์เป็นรัฐของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์และยังไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศส ในช่วงแรก พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรแฟรงก์ตะวันตกได้ถูกเลือกโดยผู้มีอิทธิพลทั้งฝ่ายฆราวาสและฝ่ายนักบวช แต่โดยปกติแล้ว พิธีราชภิเษกของโอรสองค์โตของกษัตริย์ที่ครองราชย์อยู่ในช่วงตลอดพระชนม์ชีพของพระบิดาของพระองค์ได้ก่อให้เกิดหลักการของสิทธิบุตรหัวปีที่เป็นผู้ชาย ซึ่งได้ถูกประมวลไว้ในกฎหมายซาลิก ในช่วงปลายสมัยกลาง การแข่งขันระหว่างราชวงศ์กาเปเซียง ผู้ปกครองของราชอาณาจักรฝรั่งเศสและข้าราชบริวารของพวกเขาอย่างราชวงศ์แพลนแทเจอนิต ซึ่งยังได้ปกครองราชอาณาจักรอังกฤษ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการแข่งขันที่ถูกเรียกโดยรวมว่า จักรวรรดิอ็องเฌอแว็ง ส่งผลทำให้การต่อสู้รบด้วยอาวุธหลายครั้ง หนึ่งในความขัดแย้งทั้งหมดของพวกเขาที่เป็นที่ฉาวโฉ่มากที่สุดซึ่งเป็นที่รู้จักกันคือ สงครามร้อยปี (ค.ศ. 1337–1453) ซึ่งกษัตริย์แห่งอังกฤษได้อ้างสิทธิ์ในราชบังลังก์ฝรั่งเศส ภายหลังจากได้รับชัยชนะจากความขัดแย้งดังกล่าว ต่อมาฝรั่งเศสต้องการที่จะขยายอำนาจของตนไปยังอิตาลี แต่กลับพ่ายแพ้ให้กับเสปนและจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ในสงครามอิตาลีที่ตามมา (ค.ศ. 1494–1559)

ฝรั่งเศสในยุคสมัยใหม่ตอนต้นเป็นการรวมศูนย์กลางอำนาจที่เพิ่มมากขึ้น ภาษาฝรั่งเศสเริ่มถูกแทนที่ภาษาอื่นจากการใช้อย่างเป็นทางการ และพระมหากษัตริย์ทรงขยายพระราชอำนาจที่เด็ดขาด แม้ว่าจะอยู่ในระบบการบริหารปกครอง (ระบอบเก่า) ที่ซับซ้อนโดยความผิดปกติทางประวัติศาสตร์และระดับภูมิภาคในแผนกฝ่ายการเก็บภาษี ฝ่ายกฎหมาย ฝ่ายตุลาการ และฝ่ายคณะสงฆ์ และอภิสิทธิ์ท้องถิ่น ในทางศาสนา ฝรั่งเศสถูกแบ่งแยกระหว่างชาวคาทอลิกที่เป็นส่วนใหญ่และชาวโปรเตสแตนต์ที่เป็นส่วนน้อย อูว์เกอโน ซึ่งนำไปสู่สงครามกลางเมืองหลายครั้งคือ สงครามศาสนา (ค.ศ. 1562-1598) สงครามศาสนาได้บ่อนทำลายฝรั่งเศส แต่ชัยชนะเหนือเสปนและราชวงศ์ฮาพส์บวร์คในสงครามสามสิบปีทำให้ฝรั่งเศสกลายเป็นประเทศที่มีอำนาจมากที่สุดในภาคพื้นทวีปอีกครั้ง ราชอาณาจักรกลายเป็นมหาอำนาจทางทหาร การเมือง และวัฒนธรรมที่มีความสำคัญมากที่สุดของยุโรปในศตวรรษที่ 17 ภายใต้รัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ในขณะเดียวกัน ฝรั่งเศสได้พัฒนาจักรวรรดิอาณานิคมแห่งแรกในเอเชีย แอฟริกา และในอเมริกา ตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 จักรวรรดิอาณานิคมที่หนึ่งได้ขยายจากพื้นที่ทั้งหมด ณ จุดสูงสุดใน ค.ศ. 1680 มากกว่า 10,000,000 ตารางกิโลเมตร(3,900,000 ตารางไมล์) จักรวรรดิที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับสองของโลกในช่วงเวลาตามหลังจักรวรรดิสเปนเท่านั้น ความขัดแย้งอาณานิคมกับบริเตนใหญ่ทำให้สูญเสียดินแดนที่ถือครองส่วนใหญ่ในอเมริกาเหนือใน ค.ศ. 1763 ฝรั่งเศสได้เข้าแทรกแซงในสงครามปฏิวัติอเมริกาได้ช่วยเหลือในการรับรองความเป็นเอกราชของสหรัฐอเมริกาที่เพิ่งถูกก่อตั้งขึ้นมาใหม่ แต่กลับมีค่าใช้จ่ายที่สูงและประสบความสำเร็จเพียงเล็กน้อยสำหรับฝรั่งเศส

ราชอาณาจักรฝรั่งเศสได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญที่เป็นลายลักษณ์อักษรใน ค.ศ. 1791 แต่ราชอาณาจักรได้ถูกยกเลิกในอีกหนึ่งปีต่อมาและถูกแทนที่ด้วยสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่หนึ่ง ระบอบกษัตริย์ได้ถูกรื้อฟื้นโดยประเทศมหาอำนาจอื่น ๆ ใน ค.ศ. 1814 และได้ดำเนินต่อไป (ยกเว้นจากสงครามร้อยวันใน ค.ศ. 1815) จนถึงการปฏิวัติฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1848

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

↑ Social Inequality and Class Radicalism in France and Britain By Duncan Gallie

หนังสืออ่านเพิ่ม

Beik, William. A Social and Cultural History of Early Modern France (2009) excerpt and text search
Caron, François. An Economic History of Modern France (1979) online edition เก็บถาวร 2004-11-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Doyle, William. Old Regime France: 1648–1788 (2001) excerpt and text search
Duby, Georges. France in the Middle Ages 987–1460: From Hugh Capet to Joan of Arc (1993), survey by a leader of the Annales School excerpt and text search
Fierro, Alfred. Historical Dictionary of Paris (1998) 392pp, an abridged translation of his Histoire et dictionnaire de Paris (1996), 1580pp
Goubert, Pierre. The Course of French History (1991), standard French textbook excerpt and text search; also complete text online^{[ลิงก์เสีย]}
Goubert, Pierre. Louis XIV and Twenty Million Frenchmen (1972), social history from Annales School
Haine, W. Scott. The History of France (2000), 280 pp. textbook. and text search; also online edition เก็บถาวร 2008-05-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Holt, Mack P. Renaissance and Reformation France: 1500–1648 (2002) excerpt and text search
Jones, Colin, and Emmanuel Le Roy Ladurie. The Cambridge Illustrated History of France (1999) excerpt and text search
Jones, Colin. The Great Nation: France from Louis XV to Napoleon (2002) excerpt and text search
Jones, Colin. Paris: Biography of a City (2004), 592pp; comprehensive history by a leading British scholar excerpt and text search
Le Roy Ladurie, Emmanuel. The Ancien Régime: A History of France 1610–1774 (1999), survey by leader of the Annales School excerpt and text search
Potter, David. France in the Later Middle Ages 1200–1500, (2003) excerpt and text search
Potter, David. A History of France, 1460–1560: The Emergence of a Nation-State (1995)
Price, Roger. A Concise History of France (1993) excerpt and text search
Raymond, Gino. Historical Dictionary of France (2nd ed. 2008) 528pp
Roche, Daniel. France in the Enlightenment (1998), wide-ranging history 1700–1789 excerpt and text search
Wolf, John B. Louis XIV (1968), the standard scholarly biography online edition เก็บถาวร 2012-04-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ประวัติศาสตร์นิพนธ์

Gildea, Robert. The Past in French History (1996)
Nora, Pierre, ed. Realms of Memory: Rethinking the French Past (3 vol, 1996), essays by scholars; excerpt and text search; vol 2 excerpts; vol 3 excerpts
Pinkney, David H. "Two Thousand Years of Paris," Journal of Modern History (1951) 23#3 pp. 262–264 in JSTOR
Revel, Jacques, and Lynn Hunt, eds. Histories: French Constructions of the Past (1995). 654pp, 64 essays; emphasis on Annales School
Symes, Carol. "The Middle Ages between Nationalism and Colonialism," French Historical Studies (Winter 2011) 34#1 pp 37–46
Thébaud, Françoise. "Writing Women's and Gender History in France: A National Narrative?" Journal of Women's History (2007) 19#1 pp. 167–172 in Project Muse

[1] Social Inequality and Class Radicalism in France and Britain By Duncan Gallie

[1]