Shelisheli
| République des Seychelles (Kifaransa) Repiblik Sesel (Kimaori) |
|||
 |
 |
||
| Kauli Mbiu "Finis Coronat Opus" (Kilatini) "Mwisho hutunuku taji kazi" |
|||
| Wimbo wa taifa "Koste Seselwa" Join together all Seychellois |
|||
 Eneo la Seychelles |
|||
| Mji Mkuu | Victoria (Shelisheli) | ||
|---|---|---|---|
| Jiji kubwa | Victoria (Shelisheli) | ||
| Kabila |
|
||
| Aina ya Serikali | Jamhuri ya rais wa Umoja | ||
| Rais |
Wavel Ramkalawan | ||
| Makamu wa Rais | Ahmed Afif | ||
| Idadi ya Watu | |||
| Mwaka wa Makisio | |||
| Idadi ya watu (makisio) | 130,523 | ||
| Pato la Taifa PPP | |||
| Mwaka wa Makisio | 2023 | ||
| Jumla |  $4.175 bilioni USD (ya ya 177) |
||
| Capita | $41,828 |
||
| Pato la Taifa | |||
| Mwaka wa Makisio | 2024 | ||
| Jumla | $2.085 bilion (ya ya 50) |
||
| Capita | $20,889 |
||
| Kiashiria cha Maendeleo ya Watu (2022) | 0.802 (ya 67) Maendeleo ya Juu Sana |
||
| Eneo la saa | UTC+04:00 (SCT) | ||
| Nambari ya mwito | +248 | ||
Shelisheli, kwa jina rasmi Jamhuri ya Ushelisheli (Kifaransa: République des Seychelles; Krioli Repiblik Sesel), ni nchi ya visiwa na taifa la visiwa linalojumuisha visiwa 155 (kulingana na Katiba) katika Bahari ya Hindi. Mji mkuu wake na mji mkubwa zaidi, Victoria (Shelisheli), uko kilomita 1,500 (milia za baharini 800) mashariki ya bara la Afrika. Nchi za visiwa na maeneo ya jirani ni Komoro, Madagaska, Morisi, na idara za ng'ambo za Ufaransa za Mayotte na Réunion kusini; na Archipelago la Chagos upande wa mashariki. Seychelles ni nchi iliyo ndogo zaidi barani Afrika pamoja na nchi ya Kiafrika iliyo na idadi ndogo zaidi ya watu, ikiwa na idadi ya watu inayokadiriwa kuwa 100,600 mwaka 2022
.jpg)
Shelisheli ni funguvisiwa na jamhuri katika Bahari Hindi, mashariki kwa mwambao wa Afrika Mashariki na kaskazini kwa Madagaska.
Jiografia
[hariri | hariri chanzo]
Shelisheli ina visiwa 115; 32 kati ya hivyo ni visiwa vikubwa kidogo vyenye milima, vingine ni vidogo na huitwa "Visiwa vya nje".
Kisiwa kikubwa zaidi ni Mahé na mji mkuu Victoria uko huko. Wakazi wengi huishi Mahe pamoja na visiwa vya karibu, hasa Praslin na La Digue.
Visiwa hivyo vina milima inayofikia hadi mita 900 juu ya UB. Mkubwa ni Morne Seychellois wenye mita 905 juu ya UB.
Hali ya hewa ni ya kitropiki ikiwa halijoto iko kati ya 24 °C na 30 °C. Kiasi cha mvua ni kati ya mm 2.880 huko Victoria na mm 3.550 mlimani.
Historia
[hariri | hariri chanzo]Hakuna hakika kuhusu wakazi wa kwanza. Inaaminika ya kwamba ndio mabaharia na wafanyabiashara Waarabu.
Taarifa ya kwanza imepatikana kutoka kwa Wareno waliozunguka hapa kuanzia mwaka 1505.
Kwa karne moja na nusu meli au jahazi zilipitia Shelisheli tu kwa kusudi la kuchota maji ya kunywa au kukusanya matunda bila ya kuanzisha makao ya kudumu. Majambazi wa baharini walipenda kujificha Shelisheli.
Ndio Ufaransa uliojenga vituo vya kwanza vya kudumu mwaka 1756. Wafaransa waliita visiva "Seychelles" kwa heshima ya waziri wao wa siku zile Jean Moreau de Sechelles.
Walowezi wao walianzisha mashamba makubwa ya mazao ya biashara wakitumia watumwa kutoka Madagaska na Afrika bara kwa ajili ya kazi yenyewe.
Tangu mwaka 1814 visiwa vilikuwa chini ya Uingereza. Waingereza walivumilia walowezi na utamaduni wa Kifaransa visiwani.
Kwanza Shelisheli zilikuwa zikitawaliwa pamoja na Mauritius, lakini mwaka 1903 visiwa vilipewa cheo cha koloni mbali na Mauritius.
Mwaka 1970 Shelisheli walipata uhuru. Katiba ya kwanza ilifuata mfano wa Uingerezeza lakini mwaka 1979 katiba mpya ilileta mfumo wa chama kimoja.
Tangu 1993 katiba ilisahihishwa tena ikiruhusu vyama vingi vya kisiasa.
Chama kilichopata kura nyingi ndicho SPPF (Seychelles People's Progressive Front).
Wakazi
[hariri | hariri chanzo]Wakazi kwa jumla (93.2%) ni machotara wenye mchanganyiko wa damu ya Afrika bara, Ulaya na Asia. Licha ya hao kuna vikundi vidogo vya Wahindi (6%), Wazungu (5%) na Wachina (0.5%) halisi.
Lugha rasmi ni tatu: Kiingereza (5.1%), Kifaransa (0.7%) na Kiseselwa, aina ya Krioli ambayo imetokana na Kifaransa na ndiyo lugha ya kawaida (91%).
Upande wa dini, wakazi wengi ni Wakristo, hasa Wakatoliki (76.2%), halafu Waprotestanti (13.0%), wengine wachache ni Wahindu (2.4%), Waislamu (1.6%) n.k.
Uchumi
[hariri | hariri chanzo]Biashara ya Shelisheli inategemea hasa utalii unaoingiza 70% ya pato la taifa. Asilimia 30 hivi za wafanyakazi wote wamo katika utalii.
Pamoja na utalii, uvuvi na kilimo ni muhimu pia.
Tazama pia
[hariri | hariri chanzo]- Orodha ya nchi kufuatana na wakazi
- Orodha ya nchi za Afrika kulingana na idadi ya watu
- Orodha ya nchi za Afrika kulingana na msongamano wa watu
- Orodha ya nchi za Afrika kulingana na pato la taifa
- Demografia ya Afrika
Tanbihi
[hariri | hariri chanzo]Viungo vya nje
[hariri | hariri chanzo]
- Serikali
- State House, Office of the President of the Republic of Seychelles
- Central Bank of Seychelles, on-shore banking and insurance regulator
- Seychelles International Business Authority (SIBA) Ilihifadhiwa 3 Oktoba 2015 kwenye Wayback Machine., regulator of off-shore financial sector
- Seychelles Investment Bureau Ilihifadhiwa 30 Novemba 2018 kwenye Wayback Machine., government agency promoting investment in the Seychelles
- National Bureau of Statistics, government agency responsible for collecting, compiling, analysing and publishing statistical information
- Serikali ya Shelisheli mtandaoni
- US Department of State, Background Note: Seychelles
- Dini
- Taarifa za jumla
- Seychelles entry at The World Factbook
- Seychelles Ilihifadhiwa 25 Oktoba 2008 kwenye Wayback Machine. from UCB Libraries GovPubs
- Shelisheli katika Open Directory Project
- Seychelles from BBC News
- Wikimedia Atlas of Seychelles
- Island Conservation Society, a non-profit nature conservation and educational non-governmental organisation
- Nature Seychelles, a scientific/environmental non-governmental nature protection association
- The Seychelles Nation, the largest circulation local daily newspaper
- Seychelles Bird Records Committee
- Seychelles.travel Ilihifadhiwa 4 Agosti 2021 kwenye Wayback Machine., Government tourism portal
- Air Seychelles, Seychelles national airline
- ADST interview with U.S. Ambassador to the Seychelles David Fischer
- Private website with tips and images
Shelisheli travel guide kutoka Wikisafiri
| Nchi za Afrika | 
|
|---|---|
| Afrika ya Kati (Jamhuri ya) | Afrika Kusini | Algeria | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Cabo Verde | Chad | Cote d'Ivoire | Eritrea | Eswatini | Ethiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea Bisau | Guinea ya Ikweta | Jibuti | Kamerun | Kenya | Komori | Kongo (Jamhuri ya) | Kongo (Jamhuri ya Kidemokrasia ya) | Lesotho | Liberia | Libya | Madagaska | Malawi | Mali | Misri | Morisi (Visiwa vya) | Mauritania | Moroko | Msumbiji | Namibia | Niger | Nigeria | Rwanda | Sahara ya Magharibi | Sao Tome na Principe | Senegal | Shelisheli | Sierra Leone | Somalia | Sudan | Sudan Kusini | Tanzania | Togo | Tunisia | Uganda | Zambia | Zimbabwe | |
| Maeneo ya Afrika ambayo ni sehemu za nchi nje ya Afrika | |
| Hispania: Kanari · Ceuta · Melilla | Italia: Pantelleria · Pelagie | Ufaransa: Mayotte · Réunion | Uingereza: · St. Helena · Diego Garcia | Ureno: Madeira | |
|
Makala hii kuhusu maeneo ya Afrika bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Shelisheli kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |