Տրինկուլո (արբանյակ)

; Տրինկուլո; (Ուրան XXI); Trinculo
Հիմնական տվյալներ
Հայտնաբերվել է	13 օգոստոս 2001 (հաստատվել է 2002 թ.) թ. (Մեթյու Հոլմանի, Ջոն Կավելարսի, Դեն Միլիսավլևիչի և Բրետ Գլեդմանի կողմից)
Հեռավորությունը Ուրանից	8 504 000 կմ
Ուղեծրային տվյալներ
Մեծ կիսաառանցք	8 504 000 կմ
Էքսցենտրիսիտետ	0,2200
Սիդերիկ պարբերություն	749,24 օր
Թեքվածություն	147.83° (Ուրանի հասարակածի նկատմամբ); 167° (Խավարածրի հարթության նկատմամբ)
Ֆիզիկական հատկանիշներ
Շառավիղ	~9 կմ
Մակերևույթի մակերես	~1000 կմ²
Ծավալ	~3000 կմ³
Զանգված	~3,9 × 1015 կգ
Միջին խտություն	~1,3 գ/սմ³
Հասարակածային մակերևութային ձգողություն	~0,0021 մ/վ²
2-րդ տիեզերական արագություն	~0,007 կմ/վ
Ալբեդո	0,04
Մթնոլորտային տվյալներ
Մթնոլորտի ջերմաստիճան	65 Կ (−208 °C)

Տրինկուլո (Uranus XXI), Ուրանի 27 հայտնի արբանյակներից 22-րդն է, և չորրորդն է արտաքին անկանոն արբանյակներից։ Հանդիսանում է մոլորակի ամենափոքր արբանյակներից մեկը։

Հայտնաբերում

Հայտնաբերվել է Մեթյու Հոլմանի ղեկավարության տակ աշխատող աստղագետների խմբի կողմից 2001 թվականի օգոստոսի 13-ին։ Ուրանի առաջին արբանյակն էր, որը հայտնաբերվել է 21-րդ դարում։ Արբանյակը ստացել է ժամանակավոր S/2001 U 1 անվանումը^[1]^[7]։ Հաստատումից հետո ստացել է նաև Ուրան XXI անվանումը։

2003 թվականի օգոստոսի 8-ին արբանյակը ստացել է իր պաշտոնական Տրինկուլո անվանումը, Շեքսպիրի Փոթորիկ պիեսի հերոս խմած ծաղրածու Տրինկուլոյի անունով։ Ուրանի բոլոր արբանյակները անվանվել են Վիլյամ Շեքսպիրի և Ալեքսանդր Փոփի ստեղծագործությունների կերպարների անուններով։

Ուղեծիր

Տրինկուլոն պտտվում է Ուրանի շուրջ մոլորակի պտույտին հակադարձ ուղղությամբ 8 501 260 կմ մեծ կիսաառանցքով, մոլորակի ամպերի շերտից մոտ 8 475 700 կմ հեռավորության վրա։ Ուղեծրի էքսցենտրիսիտետը կազմում է 0,2177350, իսկ թեքումը խավարածրի նկատմամբ 166,25279°։ Տրինկուլոն պտտվում է մոտ 14 անգամ Ուրանից հեռու քան արտաքին մեծ արբանյակ Օբերոնը։

Տրինկուլոն պատկանում է Կալիբանի խմբին, որում նույնպես գտնվում են Ֆրանցիսկոն, Կալիբանը և Ստեֆանոն։ Խմբի արբանյակները ունեն չափավոր էքսցենտրիսիտետ և մեծ ուղեծրի թեքում՝ 140-ից 170°։

Արբանյակը պտտվում է Ուրանի շուրջ 748 օր 19 ժամ 55 րոպեի ընթացքում, որը կազմում է մոտ 2,050 երկրային տարի։ Տրինկուլոյի մեկ պտույտը Ուրանի շուրջ մոտավորապես հավասար է Մարսի պտույտին Արեգակի շուրջ։

Ֆիզիկական տվյալներ

Տրինկուլոյի տրամագիծը գնահատվում է մոտ 18 կմ, գնահատումը կատարվել է հիմնվելով նրա լուսատվության վրա 4%։ Մակերևույթը չափազանց մուգ է։ Ամենայն հավանականությամբ Տրինկուլոն Ուրանի ամենափոքր հայտնի արբանյակն է։

Արբանյակի խտությունը գնահատվում է 1,3 - 1,5 գ/սմ³։ Այսպիսով այն պետք է կազմված լինի առավելապես ջրային սառույցից և քարային ապարներից։ Տրինկուլոյի մակերևութային ձգողությունը կազմում է 0,0021 մ/վ²։

Ծագում

Ենթադրվում է, որ Տրինկուլոն որսացվել է Ուրանի կողմից, և ի սկզբանե հանդիսացել է Կոյպերի գոտու մարմին։ Հնարավոր է, որ այս արբանյակը սկզբում դարձել է կենտավրոս և ապա նոր միայն որսացվել է մոլորակի կողմից։ Այնուամենայնիվ, որսման մեխանիզմը հայտնի չէ։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Daniel W. E. Green (2002 թ․ սեպտեմբերի 30). «IAUC 7980: S/2001 U 1». IAU Circular. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 8-ին.
↑ Jennifer Blue (2008 թ․ հոկտեմբերի 16). «Planet and Satellite Names and Discoverers». Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
↑ Sheppard, Scott S. «New Satellites of Uranus Discovered in 2003». Institute for Astronomy at the University of Hawaii. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Sheppard, Jewitt, Table 3, էջ 523
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Jacobson, R.A. (2003) URA067 (2007 թ․ հունիսի 28). «Planetary Satellite Mean Orbital Parameters». JPL/NASA. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 23-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ ^6,0 ^6,1 Sheppard, Jewitt & Kleyna 2005, էջ. 523, Table 3 ... rⁱ (km) ... 9 ... ⁱ Radius of satellite assuming a geometric albedo of 0.04.
↑ It is about 10km in diameter. Brian J. Gladman; Kavelaars, J. J.; Holman, M. J.; Petit, J.-M.; Scholl, H., Nicholson, P. D.; and Burns, J. A.; The Discovery of Uranus XIX, XX, and XXI, Icarus, 147 (2000), pp. 320–324

Sheppard, S. S.; Jewitt, D.; Kleyna, J. (2005). «An Ultradeep Survey for Irregular Satellites of Uranus: Limits to Completeness». The Astronomical Journal. 129: 518. doi:10.1086/426329.

Արտաքին հղումներ

David C. Jewitt pages (անգլ.)
Uranus' Known Satellites (by Scott S. Sheppard) (անգլ.)
MPC: Natural Satellites Ephemeris Service (անգլ.)

[IAUC_7980-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Daniel W. E. Green (2002 թ․ սեպտեմբերի 30). «IAUC 7980: S/2001 U 1». IAU Circular. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 8-ին.

[usgs-2] Jennifer Blue (2008 թ․ հոկտեմբերի 16). «Planet and Satellite Names and Discoverers». Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.

[moons2003-3] Sheppard, Scott S. «New Satellites of Uranus Discovered in 2003». Institute for Astronomy at the University of Hawaii. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.

[Sheppard—Jewitt—Table_3—523-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Sheppard, Jewitt, Table 3, էջ 523

[JPL-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Jacobson, R.A. (2003) URA067 (2007 թ․ հունիսի 28). «Planetary Satellite Mean Orbital Parameters». JPL/NASA. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 23-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[Sheppard_et_al._2005_radius/albedo-6] 6,0 ^6,1 Sheppard, Jewitt & Kleyna 2005, էջ. 523, Table 3 ... rⁱ (km) ... 9 ... ⁱ Radius of satellite assuming a geometric albedo of 0.04.

[Gladman_Discovery_2000-7] It is about 10km in diameter. Brian J. Gladman; Kavelaars, J. J.; Holman, M. J.; Petit, J.-M.; Scholl, H., Nicholson, P. D.; and Burns, J. A.; The Discovery of Uranus XIX, XX, and XXI, Icarus, 147 (2000), pp. 320–324

[1]