Iemen

Iemen

الجمهوريّة اليمنية (ar)
Bandeira Brasón
Himno	Al-jumhuriyatu l-muttahida (pt)
Lema	«الله ،الوطن، الثورة، الوحدة» «God, Country, Revolution, Unity» «Бог, държава, революция, единство» «Duw, Gwlad, Chwyldro, Undod»
Símbolo oficial	Águia (pt)
Localización
15°30′N 48°00′L / 15.5, 48
Capital	Adén Saná (1990–)
Contén a división administrativa	'Amran (pt) Abyan (pt) Ad Dali' (pt) ../... 22+
Poboación
Poboación	28.250.420 (2017) (50,9 hab./km²)
Lingua oficial	lingua árabe
Relixión	Islam
Xeografía
Parte de	Oriente Medio Asia Occidental
Superficie	555.000 km²
Lonxitude da costa	2.500 km
Bañado por	Mar Vermello e Mar Arábigo
Punto máis alto	Jabal an Nabi Shu'ayb (pt) (3.666 m)
Punto máis baixo	Mar Arábigo (0 m)
Comparte fronteira con	Arabia Saudita Omán
Datos históricos
Precedido por	Iemen do Norte e Iemen do Sur
Creación	1990
Día festivo	Evacuation Day (en) (14 de outubro) Eid al-Adha (10 Dhu al-Hijjah) Eid al-Fitr (1 Shawwal (en) ) Día Internacional dos Traballadores (1 de maio) Unificação do Iêmen (pt) (22 de maio)
Organización política
Forma de goberno	república presidencialismo
• Presidente	Rashad al-Alimi (pt) (2022–)
Órgano executivo	Government of Yemen (en)
• Anexo:Lista (pt)	Maeen Abdulmalik Saeed (pt) (2018–)
Órgano lexislativo	Parliament of Yemen (en) ,
Máxima autoridade xudicial	Q12192498
Membro de	Fundo Árabe para Desenvolvimento Econômico e Social (pt) Operación Híbrida da Unión Africana e as Nacións Unidas en Darfur Fondo Monetario Árabe Organización Mundial da Saúde União Postal Universal (pt) (1930–) Unión Internacional de Telecomunicacións (1931–) Liga Árabe (1945–) UNESCO (1962–) Organización da Conferencia Islámica (1969–) Banco Internacional para Reconstrução e Desenvolvimento (pt) (1969–) Corporação Financeira Internacional (pt) (1970–) Associação Internacional de Desenvolvimento (pt) (1970–) Organización Meteorolóxica Mundial (1971–) Interpol (1976–) ONU (1990–) Organização Mundial das Alfândegas (pt) (1993–) Agência Multilateral de Garantia de Investimentos (pt) (1996–) International Civil Defence Organisation (en) (1997–) Organização para a Proibição de Armas Químicas (pt) (2000–) Centro Internacional para a Arbitragem de Disputas sobre Investimentos (pt) (2004–)
Moeda	Rial iemení
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+03:00 Asia/Aden (en)
Dominio de primeiro nivel	.ye
Prefixo telefónico	+967
Teléfono de emerxencia	199 (pt)
Código de país	YE
Páxina web	yemen.gov.ye

O Iemen^[1] é un país árabe que ocupa o extremo suroeste da Península da Arabia. Limita ao norte coa Arabia Saudita, ao leste co Omán, ao sur co mar de Arabia e mailo golfo de Adén, e a oeste polo estreito de Bab el-Mandeb e polo mar Vermello. O Iemen inclúe tamén algunhas illas situadas ó longo do chamado Corno de África, das cales a máis grande é Socotora.

O Iemen é un dos centros máis antigos de civilización do Oriente Próximo. A súa terra, relativamente fértil nalgúns vales, e o seu clima húmido permitiron o desenvolvemento dunha poboación estable. Os seus habitantes, nómades, dedicáronse durante toda a época antiga á gandería e á cría de aves.

Abdul Qadir Bajamal do Congreso Xeral Popular foi primeiro ministro dende o 31 de marzo de 2001 até o 7 de abril de 2007.

Algo meirande ca España en superficie (527.970 km²) e sito no extremo suroeste da Península Arábiga, e polo tanto considerado un país do Oriente Próximo, con todo algúns xeógrafos, como Carlos Garijo, coidan que o Iemen é un país africano, apoiándose tanto na súa posición xeográfica como na súa cultura, mais non é unha opinión xeral.

Fisiográficamente, o país consta de partes diferenciadas que gañan altura desde a costa para logo descender no interior. O litoral constitúe unha franxa estreita, denominado Tihamah; a continuación, en poucos quilómetros, levántanse unha serie de montañas de altura intermedia e vales, que constitúen a transición ás chamadas terras altas, que ocupan unha anchura maior no oeste do país, en paralelo ao Mar Vermello; neste último territorio sitúase a maior altura do Iemen, o Jabal an Nabi Shu'ayb, de 3.760 m. Nun planalto da zona está localizada a capital iemení, Saná, a máis de 2.200 m. No extremo sur do país, no Bab el-Mandeb, o estreito que comunica o océano Índico e o mar Vermello, montañas elevadas chegan até cerca da costa (Jabal Sabir, 3.006 m). Pasadas as terras altas, o territorio descende en altura cada vez máis cara ao leste, na zona fronteiriza con Arabia Saudita e Omán, máis xa tamén próximo ao temido deserto de Rub al-Khalí, que chega a alcanzar o centro norte do país. As costas alcanzan un total de 1.906 km de lonxitude.

O clima é practicamente desértico. Moi cálido é húmido na costa oeste, temperado nas montañas occidentais tamén afectadas polos monzóns; seco e frío nas terras altas. O deserto do centro e leste do país é moi cálido e seco.

O país sofre os efectos da desertización e da falta de auga. Os cursos de auga son torrentes (wadi, ramlat), só animados con auga durante as tormentas e os monzóns. Os ventos do nordeste son os responsábeis da aridez xeral do país e causantes das frecuentes tormentas de area.

É o país máis pobre do Oriente Medio. Produce principalmente petróleo, pero nos anos da década de 1990 ao non apoiar o goberno o ataque sobre Iraq, subsecuente á invasión deste país sobre Kuwait, causou problemas de illamento do país e máis de 1 millón de emigrantes iemenís tiveron que volver ao país expulsados en represalia.

O Produto Interior Bruto (PIB) creceu en 2004 sobre un 2,7 %. Ao sector primario correspondeulle un 14 % do PIB, a industria ou sector secundario un 38 % e ao sector servizos un 49 % do PIB. No ano 1999 un 48,5 % da poboación activa dedicábase á agricultura, un 15,1 % traballaba no sector industrial e un 36,4 % estaba ocupada no sector servizos. O desemprego acadaba en 2003 unha media do 25 % da poboación activa, mentres que a inflación era do 17,7 %. En 2003 un 5,5 % do PIB foi dedicado a servizos de saúde, un 9,6 % á Ensinanza e un 7,1 % a gastos militares.

• 
  Mapa
• 
  Aden (1988)
• 
  Mapa
• 
  Divisións administrativas

Commons ten máis contidos multimedia sobre:  Iemen

  Conflito árabe-israelí  

Participantes	Persoeiros	Conflitos	Diplomacia / Propostas de paz
Primarios: Estados e autoridades: Exipto Iraq Israel Xordania Líbano Palestina/ Estado de Palestina Arabia Saudita Siria Iemen Organizacións: Liga Árabe Partido Baaz Al-Fatah Hamas Consello Lexislativo Hesbulá FPLP PIJ OLP Antigos participantes: Exército da Guerra Santa Man Negra Haganah Irgun Lehi Exército do Líbano do Sur Mandato de Palestina Outros: Estados: Canadá Francia Alemaña Irán Noruega Rusia Reino Unido Estados Unidos Organizacións: Unión Europea ONU Antigas organizacións: Unión Soviética República Árabe Unida	Lester B. Pearson Hosni Mubarak Gamal Abdel Nasser Anwar Sadat Joschka Fischer Mahmoud Ahmadinejad Ali Khamenei Mohammad Khatami Ruhollah Khomeini Faisal I de Iraq Saddam Husayn Ehud Barak Menachem Begin David Ben-Gurion Moshe Dayan Levi Eshkol Golda Meir Benjamin Netanyahu Ehud Olmert Shimon Peres Yitzhak Rabin Ariel Sharon Chaim Weizmann Abdullah II de Xordania Hussein I de Xordania Hassan Nasrallah Fouad Siniora Mona Juul Johan Jørgen Holst Terje Rød-Larsen Mahmoud Abbas Yasser Arafat Salam Fayyad Marwan Barghouti Ismail Haniya Amin al-Husayni Khaled Mashal Ahmed Yassin Folke Bernadotte Hafez al-Assad Bashar al-Assad Idi Amin Arthur Balfour Ernest Bevin Madeleine Albright Ralph Bunche George W. Bush Jimmy Carter Bill Clinton Henry Kissinger Dennis Ross Cyrus R. Vance	1920 Revoltas de Palestina 1921 Revoltas de Iafa 1929 Revoltas de Palestina 1936–1939 Gran Revolta Árabe 1947 Revoltas de Xerusalén 1948 Guerra árabe-israelí 1953 Operación Shoshana 1956 Guerra de Suez 1967 Guerra dos Seis Días 1968–1970 War of Attrition 1972 Masacre dos Xogos Olímpicos de Múnic 1972 Operación Cólera de Deus 1973 Operation Spring of Youth 1973 Guerra do Yom Kippur 1975–1990 Guerra civil libanesa 1976 Operación Entebbe 1978 Operación Lintani 1979 Revolución iraniana 1981 Operación Ópera 1982 Guerra do Líbano 1982–2000 Conflito do Líbano do Sur 1985 Operación Perna de Madeira 1987–1990 Primeira Intifada 1991 Guerra do Golfo 1993 Operación Contabilidade 1996 Operación Uvas da Ira 2000–2005 Intifada de Al-Aqsa 2002 Operación Defensive Shield 2004 Operación Arco da Vella 2004 Operación Días de Penitencia 2006 Conflito de Gaza e Israel 2006 Conflito do Líbano e Israel 2007 Batalla de Gaza 2008-2009 Operación chumbo fundido 2014 Operación Marxe Protectora Conflito israelí-palestino de 2023	Carta de Cambon Declaración de Balfour de 1917 Acordo Faiçal-Weizmann de 1919 Conferencia de San Remo de 1920 Libro Branco de Churchill de 1922 Libro Branco de 1939 Plan da ONU para a partición de Palestina de 1947 Declaración de independencia de Israel Resolución 194 da Asemblea Xeral da ONU de 1948 Acordos de armisticio de 1949 Carta Nacional Palestina de 1964 Resolución de Khartoum de 1967 Resolución 242 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 338 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 339 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 350 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 425 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Acordos de Camp David de 1978 Resolución 446 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Tratado de Paz exipcio-israelí de 1979 Resolución 452 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 478 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 497 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Acordos israelo-libaneses do 17 de maio de 1983 Conferencia de Madrid de 1991 Acordos de Oslo de 1993 Tratado de Paz xordano-israelí de 1994 Acordos de Wye River de 1998 Cume de Camp David de 2000 Cume de Taba de 2001 Iniciativa árabe de paz de 2002 Plan para a Paz de 2002 Resolución 1559 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 1583 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Cume de Sharm el-Sheikh Summit de 2005 Plan de retirada unilateral israelí Documento dos prisioneiros palestinos de 2006 Resolución 1701 do Consello de Seguridade das Nacións Unidas Resolución 67/19 da Asemblea Xeral das Nacións Unidas