Gandaría

A gandería ou gandaría é unha actividade económica do sector primario, dedicada á cría do gando, o conxunto de gando dunha explotación gandeira ou a propia explotación gandeira. O obxectivo é sacar proveito da cría e explotación de animais, xeralmente domésticos, para obter carne e outros produtos coma o leite, ovos, coiro ou la.

A gandería bovina, porcina, equina e caprina son as máis comúns, aínda que ultimamente a cría de animais alternativos parece aumentar.

A gandería está intimamente relacionada coa agricultura, e estas dúas actividades humanas dependen dun tipo especial de ambiente e ecosistemas, que son os do medio rural ou agroecosistema.

A gandería comezou no neolítico, cando o home iniciou a domesticación de animais herbívoros como vacas, ovellas, cabras e abandonou a caza e a recolección de froitos. Estes animais como o gando vacún serviron, ademais de proporcionar carne, como animais de carga de mercancías, tiro do arado, proporción de peles e máis tarde de leite e derivados. O esterco acumulado nos cortellos serviría para fertilizante dos primeiros cultivos. Estes mesmos animais axudarían ao desmonte dos bosques e a creación de pastos. Nas rexións do hemisferio norte, o gando trasladaríase segundo as estacións desde as zonas frías ás amornadas no inverno, e desde as calorosas ás máis frescas no verán.

Afírmase que é anterior á agricultura, resultando da mellora dos cazadores-recolectores, que deseguido de aprenderen a cazar os animais vivos para matalos, déronse de conta da posibilidade e utilidade da súa cría.

Nas primeiras etapas da gandaría, o home continuaba nómade, e na maioría das veces conducía os seus rabaños domesticados sen procurar xa a caza senón novos pastos para alimentar o rabaño.

Aínda que non hai probas da práctica da agricultura antes do 8000 a.C., os seus efectos foron drásticos sobre a gandaría, pois a agricultura fixou o home no lugar do plantío, co cal tiveron que inventarse novas solucións en substitución da gandaría nómade.

A industria gandeira clasifica ao gando segundo o fin deste:

• Gando de cría
• Gando de engorde
• Gando leiteiro

Segundo a forma de tratamento dos animais, a gandería pode clasificarse en:

• Gandería extensiva: é onde se utilizan grandes extensións de terreo, dedicado ao crecemento do gando. Mantéñense con herbas que nacen e se desenvolven naturalmente. Este tipo de explotación leva á deforestación de bosques e á extinción de especies animais, ademais de pór en risco comunidades indíxenas que dependen dos recursos naturais ^{[Cómpre referencia]}.
• Gandería intensiva: é un sistema de produción agrícola que fai un uso intensivo dos medios de produción. Por iso, pódese falar de agricultura intensiva, en man de obra e en capitalización.

• Gandería de Galicia
• Acuicultura
• Apicultura
• Domesticación
• Fauna

• Lagandería. El portal de los ganaderos (en castelán).
• "Los peores abusos de la ganadería intensiva" (en castelán).
• FAO (en varias linguas).