Desoxirribosa

Desoxirribosa
Formula kimikoa	C5H10O4
SMILES kanonikoa	2D eredua
SMILES isomerikoa	C1[C@@H]([C@H](O[C@H]1O)CO)O
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno, karbono eta hidrogeno
Mota	2-deoxypentose (en)
Estereoisomeroa	2-Deoxy-L-erythro-pentofuranose (en)
Tautomeroa	D-2-deoxyribose (en)
Ezaugarriak
Fusio-puntua	91 °C
Masa molekularra	134,058 Da
Identifikatzaileak
InChlKey	PDWIQYODPROSQH-VPENINKCSA-N
CAS zenbakia	36792-88-8
ChemSpider	388661
PubChem	439576
UNII	Z9I45OZ8PJ
KEGG	C01801
PDB Ligand	2DR

Desoxirribosa (${\displaystyle {\ce {C5H10O4}}}$) pentosa bat da, zeluletako azido desoxirribonukleikoaren (DNAren) eta beste molekula organikoen osagaia dena.

Phoebus A.T. Levene biokimikari estatubatuarrak aurkitu zuen 1929an, baina 1953 arte ez zen DNArekin lotu.

Desoxiazukre ezagunena da. Erribosarekin antz handia du, baina horren aldean bigarren karbonoan bi hidrogeno ditu (CH₂), OH taldea izan beharrean (CHOH). Bigarren karbonoko oxigeno falta horrek ADNari malgutasun handiagoa ematen dio eta horri esker helize bikoitza eratu dezake.

Disoluzioan aske dagoenean Desoxirribopiranosa (eraztun hexagonala) nagusitzen bada ere Desoxirribofuranosa (eraztun pentagonala) egitura ere hartzen du. Kate askearen presentzia oso txikia da.

Azukre hau D-2-desoxirribosa moduan dago naturan, baina era sintetikoan bere enantiomeroa ere (L-2-desoxirribosa) lor daiteke^[1].

Biziarentzat ezinbesteko den azido desoxirribonukleikoaren osagaia da^[2]. Nukleotidoak osatzeko desoxirribosaren karbono anomerikoan lotura N-glukosidikoaren bidez base nitrogenatuari lotzen zaio eta bestetik seigarren karbonoan fosfoester lotura bat eratzen du. Azido nukleikoa sortzerakoan hirugarren karbonoa lotzen zaio aurreko nukleotidoko azido fosforikoari.