Πατριάρχης Ιωσήφ Α΄

Πατριάρχης Ιωσήφ Α΄
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	13ος αιώνας
Θάνατος	23  Μαρτίου 1283
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Θρησκεία	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Eορτασμός αγίου	30 Οκτωβρίου
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	μεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πατριάρχης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
δεδομένα

Ο Ιωσήφ Α΄ ο Γαλησιώτης (... - 23 Μαρτίου 1283) διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τις περιόδους 1266^[1] - 1275 και 1282 - 1283. Ήταν σημαντικός πολέμιος του σχεδίου του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου για Ένωση Ορθόδοξης και Καθολικής Εκκλησίας, στάση για την οποία έχει ανακηρυχθεί Ομολογητής και η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Αφού υπήρξε οκτώ χρόνια έγγαμος, μετά τον θάνατο της γυναίκας του εκάρη μοναχός. Υπηρέτησε ως αναγνώστης από το 1222 έως το 1254 και το 1259/60 έγινε ηγούμενος της Μονής Λαζάρου στο όρος Γαλήσιο, κοντά στην Έφεσο^[2][3][4]. Έγινε πνευματικός του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου, ο οποίος τον έστειλε με αυτή την ιδιότητα να ζητήσει από τον Πατριάρχη Αρσένιο να άρει τον αφορισμό κατά του Αυτοκράτορα εξαιτίας της τύφλωσης του νεαρού Ιωάννη Λάσκαρη. Ο Αρσένιος όμως ήταν ανένδοτος και τελικά ο Μιχαήλ τον εκθρόνισε και, μετά από την σύντομη Πατριαρχία του Γερμανού Γ΄ και την παραίτησή του, έκανε Πατριάρχη τον Ιωσήφ στις 28 Δεκεμβρίου 1266. Στις 2 Φεβρουαρίου 1267 ο Ιωσήφ ήρε το ανάθεμα κατά του Αυτοκράτορα^[5], πράγμα που εξαγρίωσε τους οπαδούς του Αρσενίου και επιδείνωσε το λεγόμενο «Σχίσμα των Αρσενιατών^[2][3]».

Το 1272 ο Ιωσήφ ιερούργησε στην στέψη του Ανδρόνικου Παλαιολόγου ως συναυτοκράτορα, αλλά, ως ανθενωτικός, σύντομα συγκρούστηκε με τον Μιχαήλ Η'^[6] αναφορικά με την απόφαση του Αυτοκράτορα να στείλει εκπροσώπους στη Σύνοδο της Λυών (1274) με σκοπό την Ένωση της Ορθόδοξης με την Καθολική Εκκλησία^[2]. Για τον Μιχαήλ, ο οποίος απειλούταν από τις φιλοδοξίες του Καρόλου του Ανδεγαυού, η Ένωση ήταν το μοναδικό μέσο για την αποτροπή μιας πλήρους επίθεσης από τις Δυτικές δ��νάμεις στην Αυτοκρατορία του, αλλά ο βυζαντινός κλήρος και ο λαός σχεδόν σύσσωμοι αντέδρασαν στις παραχωρήσεις που γίνονταν στον Πάπα σε θέματα δόγματος και Πρωτείου^[7]. Το 1273, ο Ιωσήφ ορκίστηκε να μην αποδεχθεί την Ένωση υπό τους όρους που έθετε ο Πάπας και το 1274, όταν η βυζαντινή αποστολή ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για να παραστεί στη Σύνοδο της Λυών, αποσύρθηκε στη Μονή Περιβλέπτου^[2][3]».

Στις 9 Ιανουαρίου 1275 παραιτήθηκε επισήμως από τα καθήκοντά του και αποσύρθηκε στην Μονή Ανάπλου, κατόπιν στη Χηλή και το καλοκαίρι του 1280 στην Μονή Κοσμιδίου στην Κωνσταντινούπολη^[3]. Διάδοχός του επελέγη ο Ιωάννης Βέκκος, ο οποίος στο μεταξύ είχε υιοθετήσει πιο ενωτικές θέσεις^[8]. Μετά τον θάνατο του Μιχαήλ το 1282, ο Ιωάννης καθαιρέθηκε από τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο και ο Ιωσήφ ανήλθε εκ νέου στο Θρόνο στις 31 Δεκεμβρίου, αλλά τον Μάρτιο του 1283 παραιτήθηκε λίγο πριν τον θάνατό του^[2][9].

Λόγω της σταθερής ανθενωτικής του στάσης, ανακηρύχθηκε Ομολογητής από τον διάδοχό του Γρηγόριο Β΄^[2] και τιμάται ως άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 30 Οκτωβρίου.

• Οικουμενικό Πατριαρχείο Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine.
• Αγιολόγιον^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Runciman, Steven (2005). Η Βυζαντινή Θεοκρατία. Εκδόσεις Δόμος. ISBN 9607217225. 
• Kazhdan, Alexander (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• Erich Trapp· Rainer Walther· Hans-Veit Beyer· Katja Sturm-Schnabl (1980). «9072. Ἰωσὴφ I.». Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 
• Geanakoplos, Deno John (1959). Emperor Michael Palaeologus and the West, 1258-1282: A Study in Byzantine-Latin Relations. Harvard University Press.