Сімона Вейль (палітык)

Сімона Жакоб нарадзілася ў свецкай яўрэйскай сям’і ў Ніцы^[10].

Вучылася ў ліцэі ў Ніцы, які скончыла ў 1944 годзе. Па дарозе ў ліцэй, ідучы на ўрачыстае ўручэнне дыпломаў, была арыштавана немцамі ў цэнтры Ніцы, дэпартавана. Яна была вязнем канцлагера Аўшвіц-Біркенау, дзе страціла некалькіх блізкіх сваякоў (бацьку і брата)^[11].

У 1946 годзе выйшла замуж за Антуана Вейля, а затым, пасля вывучэння права і паліталогіі, паступіла ў судовую сістэму ў якасці вышэйшай дзяржаўнай службоўкі^[12].

У 1974 годзе прэзідэнт Валерый Жыскар д’Эстэн прызначыў яе міністаркай аховы здароўя^[12].

Яна была першай прэзідэнткай Еўрапарламента — наноў выбранага ўсеагульным галасаваннем — пасаду, якую яна займала з 1979 па 1982 год. Наагул, яе лічаць адной з прыхільніцаў франка-нямецкага прымірэння і будаўніцтва агульнай Еўропы^[13].

З 1993 па 1995 яна была дзяржаўным міністрам, міністрам сацыяльных спраў, аховы здароўя і горада ва ўрадзе Эдуарда Баладзюра. Яна засядала ў Канстытуцыйнай радзе з 1998 па 2007 год, перш чым была выбрана ў Французскую акадэмію ў 2008 годзе^[14].

З 2001 па 2007 год С. Вейль была першай галавой Фонда памяці ахвяр Халакоста, потым ганаровай старшынёй да самай смерці.

Памерла ў 2017 годзе ў Парыжы^[15].

Па рашэнні прэзідэнта Эмануэля Макрона 1 ліпеня 2018 года Сімона Вейль разам з мужам была перапахавана ў Пантэоне^[16].

У 1974 годзе ў якасці міністра аховы здароўя падрыхтавала і актыўна ўдзельнічала ў прыняцці закону аб дэкрыміналізацыі выкарыстання добраахвотнага перапынення цяжарнасці (IVG), гэта значыць закону аб дэкрыміналізацыі аборту. У Францыі закон вядомы пад назвай «закон Вейль». Міністр стала своеасаблівай іконай барацьбы за пашырэнне правоў жанчын у Францыі^[17].

Гэты закон абышоўся ёй шматлікімі абразамі і пагрозамі з боку крайніх правых і часткі парламенцкай правіцы, пра што нагадаў Жан д’Армесан, вітаючы яе ў Французскай акадэміі. Выступаючы перад дэпутатамі, яна сцвярджала, што «аборт павінен заставацца выключэннем, апошнім сродкам для безвыходных сітуацый». Канчаткова тэкст быў прыняты Нацыянальным сходам 29 лістапада 1974 года. Праз два тыдні закон быў прыняты Сенатам. Ён уступіў у сілу 17 студзеня 1975 года^[18].

Такім парадкам, Сімона Вейль выступала супраць баналізацыі аборту, які, на ейную думку, «заўсёды застаецца трагедыяй» і ўдакладняла пра свой закон, што «калі ён больш не забараняе, ён не стварае ніякага права на аборт»^[19].

• Simone Veil, Clément Launay et Michel Soulé, L’Adoption: données médicales, psychologiques et sociales, Paris, Éditions sociales françaises, 1968, 224 p. (BNF 33208741). • Simone Veil et Annick Cojean, Les Hommes aussi s’en souviennent: discours du 26 novembre 1974, suivi d'Un entretien avec Annick Cojean, Paris, Stock, 2004, 111 p. (ISBN 2-234-05720-5, BNF 39268205). • Simone Veil, Une vie, Paris, Stock, 2007 (réimpr. 2009), 397 p. (ISBN 978-2-234-05817-0, BNF 41149288) • Simone Veil (préf. Robert Badinter), Mes combats: Les discours d’une vie, Paris, Bayard éditions, 2016, 280 p. (ISBN 978-2-227-48937-0) • Simone Veil et David Teboul, L’Aube à Birkenau, Paris, Les Arènes, 2019, 300 p. (ISBN 979-10-375-0090-8). Version Pocket: Les Arènes, 2019, 289 p. (ISBN 978-22-663-2040-5).