ריטשארד פיינמאן – װיקיפּעדיע

ריטשארד פֿיינמאַן
Richard Phillips Feynman
הויפט ביישטייערן

געבורט	11 מאי 1918 פאר ראקעוועי, פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע
טויט	15 פעברואר 1988 (אלט 69) פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע
פעלדער	פיזיק
וואוינארט	פאראייניגטע שטאטן
פרעמיעס און פארערונג	געווינער פון נאבעל פריז פאר פיזיק אין 1965
זיין ארבעט אין דעם געביט פון קוואנטן-עלעקטראדינאמיק

ריטשארד פֿיליפס פֿיינמאן (ענגליש: Richard Phillips Feynman‏; 11טן מיי 1918, קווינס, ניו יארק, פאראייניגטע שטאטן – 15טן פעברואר 1988, לאס אנדזשעלעס, קאליפארניע) איז געווען א יידיש-אמעריקאנער פיזיקער, א געווינער פונעם נאבעל פריז פאר פיזיק אין יאר 1965 פאר זיין ארבעט אין דעם געביט פון קוואנטן-עלעקטראדינאמיק. ער האט בייגעשטייערט א סך צו דער אנטוויקלונג פון דער טעאריע פון קוואנטן-עלעקטראדינאמיק בפרט, און צו פיזיק בכלל, און ער איז געווען אן אינספירנדער לעקטאר. ער איז געווען א שותף אין דעם "מאנהעטן פראיעקט" פאר אנטוויקלען דעם אטאם-באמבע און אן אנזיכטיגער מיטגליד אין דער "ראדזשערס קאמיסיע" וואס האט געפארשט די אומשטאנדן פון דעם טשאלענדזשער קאסמאס-שיף קאטאסטראפע.

זען • רעדן • ענדערן נאבעל פרעמיע פאר פיזיק געווינער
1901–1925	רענטגען (1901) • לארענץ, זימאן (1902) • בעקערעל, פיער קירי, מארי קירי (1903) • ריילי (1904) • לענארד (1905) • טאמסאן (1906) • מייקלסאן (1907) • ליפמאן (1908) • מארקאני, ברוין (1909) • וואן דער וואלס (1910) • ווין (1911) • דאלען (1912) • אנעס (1913) • לאוע (1914) • וו' ה' בראג, לארענס בראג (1915) • נישט געטיילט (1916) • בארקלא (1917) • פלאנק (1918) • שטארק (1919) • גיאם (1920) • איינשטיין (1921) • באהר (1922) • מיליקן (1923) • סיגבאן (1924) • פֿראנק, הערץ (1925)
1926–1950	פערען (1926) • קאמפטאן, ווילסאן (1927) • ריטשארדסאן (1928) • ברואיי (1929) • ראמאן (1930) • נישט געטיילט (1931) • הייזנבערג (1932) • שרעדינגער, דיראק (1933) • נישט געטיילט (1934) • טשאדוויק (1935) • העס, אנדערסאן (1936) • דייוויסאן, טאמסאן (1937) • פֿערמי (1938) • לארענס (1939) • נישט געטיילט (1940-1942) • שטערן (1943) • ראבי (1944) • פאולי (1945) • ברידזשמאן (1946) • עפלטאן (1947) • בלקט (1948) • יוקאווע (1949) • פאוול (1950)
1951–1975	קאקראפֿט, וואלטאן (1951) • בלאך, פערסעל (1952) • זערניקע (1953) • בארן, באטע (1954) • לאם, קוש (1955) • שאקלי, בארדין, בראטיין (1956) • יאנג, לי (1957) • טשערענקאוו, פראנק, טאם (1958) • סעגרע, טשעברליין (1959) • גלייזער (1960) • האפסטעדטער, מאסבאוער (1961) • לאנדאו (1962) • וויגנער, געפערט-מייער, יענסן (1963) • טאונס, באסאוו, פראכאראוו (1964) • טאמאנאגא, שווינגער, פֿיינמאן (1965) • קאסטלער (1966) • בעטע (1967) • אלווארעז (1968) • גיל-מאן (1969) • אלפֿווען, ניל (1970) • גאבאר (1971) • בארדין, קופער, שריפער (1972) • עסאקי, גיאווער, דזשאזעפסאן (1973) • רייל, יואיש (1974) • אגע באהר, מאטלסאן, ריינוואטער (1975)
1976–2000	ריכטער, טינג (1976) • אנדערסאן, מאט, וולעק (1977) • קאפיצא, פענזיאס, ווילסאן (1978) • גלאשא, סאלאם, וויינבערג (1979) • קראנין, פֿיטש (1980) • בלומבערגן, שולאוו, סיגבאן (1981) • ווילסאן (1982) • טשאנדארסעקאר, פֿאולער (1983) • רוביא, וואן דער מיר (1984) • קליצינג (1985) • רוסקא, ביניג, רארער (1986) • בעדנארץ, מולער (1987) • לעדערמאן, שווארץ, שטיינבערגער (1988) • ראמזי, דעמעלט, פאול (1989) • פרידמאן, קענדאל, טיילאר (1990) • דע-זשען (1991) • שארפאק (1992) • האלס, טיילאר (1993) • ברוקהויז, שול (1994) • פערל, ריינעס (1995) • לי, אשעראף, ריטשארדסאן (1996) • טשו, טאנודזשי, פיליפס (1997) • לאפֿלין, שטורמער, צואי (1998) • 'ט הופֿט, וועלטמאן (1999) • אלפֿעראוו, קרעמער, קילבי (2000)
2001 און ווייטער	קארנעל, קעטרלע, ווימאן (2001) • דייוויס, קאשיבא, דזשאקאני (2002) • אבריקאסאוו, גינזבורג, לעגעט (2003) • גראס, פאליצער, ווילטשעק (2004) • גלאובער, האל, הענש (2005) • מאטער, סמוט (2006) • פֿער, גרינבערג (2007) • נאמבו, קאבאיאשי, מאסקאווא (2008) • קאַא, בויל, סמיט (2009) • געאים, נאוואסעלאוו (2010) • פערלמוטער, שמידט, ריס (2011) • האראש, ווינלאנד (2012) • ענגלער, היגס (2013) • אמאנא, אקסאקי, נאקאמורא (2014) • קאדזשיטא, מאקדאנאלד (2015) • טהולעס, האלדיין, קאסטערליץ (2016) • ווייס, באריש, טארן (2017) • אשקין, מורו, סטריקלאנד (2018)