Krvarenje
| Krvarenje | |
|---|---|
lat. | Krvarenje |
 | |
| Krvarenje iz prsta | |
| Specijalnost | Urgentna medicina |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | R58 |
| MeSH | D006470 |
Krvarenje ili krvavljenje predstavlja isticanje krvi iz krvnog suda ili srca.
U zavisnosti od toga da li krv ističe u spoljašnju sredinu ili u unutrašnjost organizma, razlikuju se:
- spoljašnje krvarenje,
- unutrašnje krvarenje i
- indirektno spoljašnje krvarenje (kada se krv primarno skuplja u tkivima, organima ili telesnim šupljinama, a zatim preko prirodnih otvora ističe u spoljašnju sredinu).
Postoji i podela krvarenja prema tipu konkretnog krvnog suda, pa se razlikuju:
- arterijsko krvarenje,
- vensko krvarenje,
- kapilarno krvarenje i
- krvarenje iz srca.
Najčešći uzroci krvarenja su: prskanje i razjedanje zida krvnog suda i tzv. dijapedezno krvarenje.
Prskanje zida krvnog suda je jedan od najčešćih uzroka krvarenja. Ovo se dešava kod sudova koji su zahvaćeni aterosklerozom, a naročito ukoliko je istovremeno povišen krvni pritisak. Osim toga, prskanje se javlja i kod aneurizmi aorte, krvnih sudova mozga, srčanih komora itd.
Razjedanje zida krvnog suda nastaje zbog širenja raznih zapaljenskih procesa (tuberkuloze, gnojnih zapaljenja, tifusa itd) i malignih tumora koji najčešće pokazuju tendenciju da infiltruju i destruišu okolna zdrava tkiva.
Dijapedezna krvarenja su uglavnom mala krvarenja, ali su često mnogobrojna (javlja se veliki broj pojedinačnih malih krvarenja) i nastaju kao rezultat prolaska crvenih krvnih zrnaca kroz zid krvnog suda. Ovo se može javiti kod hemofilije (kod koje postoji sklonost ka krvarenju), hipoprotrombinemije i hipofibrinogenemije (poremećaja koji se odlikuju nedostatkom protrombina i fibrinogena - belančevina koje su važne u procesu zgrušavanja krvi), trombotične trombocitopenične purpure (gde se zbog neadekvatne funkcije trombocita javljaju brojna tačkasta krvarenja, hemolitička anemija i dr), primarne i sekundarne trombocitopenije (oboljenja kod kojih je smanjen broj krvnih pločica), urođene hemoragijske telangiektazije (nasledne bolesti kod koje se javljaju arteriovenske malforacije u raznim delovima organizma), alergija, nedostatka vitamina C, delovanja toksičnih supstanci, hipoksije (nedovoljnog dotoka kiseonika u određeno područje, što utiče i na endotelne ćelije koje oblažu unutrašnjost krvnog suda i njihovu propustljivost) itd.
Nakon prestanka krvarenja, sudbina krvi izlivene u unutrašnjost organizma uglavnom zavisi od njene količine. Manje količine krvi bivaju lizirane i fagocitovane, dok se u slučaju veće količine krvi stvara vezivna kapsula i nastaje pseudocistična formacija. Značaj krvarenja zavisi od njegove lokalizacije i količine izlivene krvi, a najopasnija su ona koja nastaju u predelu vitalnih zona - srca i mozga.
Sistemski efekti nastaju kod obilnih krvarenja i podrazumevaju: pad krvnog pritiska, perifernu vazokonstrikciju (sužavanje krvnih sudova na periferiji organizma), centralizaciju krvi (preusmeravanje krvi u vitalne zone - glavu i grudni koš), pojačano delovanje antidiuretskog hormona (koji utiče na količinu tečnosti koja se izlučuje preko bubrega), pojačano delovanje adrenalina i noradrenalina i sl. Ukoliko ovi mehanizmi nisu u stanju da obezbede priliv dovoljne količine krvi u vitalne zone i odgovarajuću vrednost krvnog pritiska, dolazi do nastanka šoka i moguć je i smrtni ishod.
- Pavle Budakov i saradnici: Patologija za studente stomatologije, Medicinski fakultet Novi Sad, 2008. ISBN 978-86-7197-290-1., str. 37-40