Komunistička partija
Komunistička partija ili komunistička stranka su izrazi koji se koriste za političku stranku koja se zalaže za praktičnu primjenu komunističke ideologije, odnosno uspostavljanje komunističkog državnog uređenja. Naziv dolazi od Manifesta Komunističke partije koga su 1848. napisali Karl Marx i Friedrich Engels.
Komunistička partija je, prema lenjinističkoj teoriji, avangarda (predvodnik) radničke klase; kada je ta partija na vlasti, ona predstavlja najvišu vlast diktature proletarijata. Lenjinove teorije o ulozi komunističke partije su se razvile početkom 20. vijeka kada su se tadašnji ruski socijaldemokrati podijelili u dvije međusobno suprotstavljene frakcije - boljševike ("većina") i menjševike ("manjina").
Vladimir Iljič Lenjin, koji je postao vođa boljševika, zalagao se kako revolucionarna partija mora biti malobrojna avangarda sa centraliziranim vodstvom i članstvom od "provjerenih" kadrova; menjševici su se, pak, zalagali za masovni i široki pokret. Boljševička partija je tokom oktobarske revolucije došla na vlast u Rusiji 1917. i sa vremenom se trasnformirala u Komunističku partiju Sovjetskog Saveza. Nakon što je stvorila Komunističku interacionalu njen model organizacije su tokom sljedećih godina i decenija kopirale brojne druge komunističke partije širom svijeta.
Trenutno u svijetu postoji nekoliko stotina komunističkih partija; njihov uticaj i uspjeh se razlikuje od zemlje do zemlje. Dok su u Evropi, gdje su decenijama bile među najjačim i vladajućim strankama, danas uglavnom potpuno marginalizirane ili su napustile komunističku ideologiju postavši reformirane komunističke partije, u zemljama Trećeg svijeta još uvijek imaju značajan uticaj. U tri zemlje - Kubi, NR Kini i Vijetnamu - su komunističke partije još uvijek vladajuće stranke.[1]
Najveća komunistička partija na svijetu je Komunistička partija Kine, koja je sa 78 miliona članova, ujedno i najveća politička stranka na svijetu uopće.
Lista
- 1. juna 1847.
Njemačka: Bund der Kommunisten (BK) - 23. maja 1863. Njemačka: Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein (ADAV)
- 14. marta 1898.
Sovjetski Savez: Komunistička partija Sovjetskog Saveza (KPSS) - 31. decembra 1917.
Meksiko: Meksikanska komunistička partija (PCM) - 4. novembra 1918.
Grčka: Komunistička partija Grčke (KKE) - 9. novembra 1919.
Danska: Komunistička partija Danske (DKP) - 3. novembra 1918.
Austrija: Komunistička partija Austrije (KPÖ) - 24. novembra 1918.
Mađarska: Komunistička partija Mađarske (MKP) - 1918.
Poljska: Komunistička partija Poljske (KPP) - 30. 12. 1918./1. 1. 1919. Njemačka: Komunistička partija Njemačke (KPD)
- 20. aprila 1919.
Jugoslavija: Komunistička partija Jugoslavije (KPJ, kasnije SKJ) - 28. maj 1919.
Bugarska: Bugarska komunistička partija (BKP) - august 1920.
Kina: Komunistička partija Kine - 10. septembra 1920.
Turska: Komunistička partija Turske (TKP) - 30. decembra 1920.
Francuska: Komunistička partija Francuske (PCF) - 21. januara 1921.
Italija: Italijanska komunistička partija (PCI) - 6. marta 1921.
Portugalija: Komunistička partija Portugalije (PCP) - 6. marta 1921.
Švicarska: Švicarska komunistička partija (KPS/PCS) - 8. maja 1921.
Rumunija: Rumunska komunistička partija (PCR) - 14./16. maja 1921.
Čehoslovačka: Komunistička partija Čehoslovačke (KSČ) - 14. novembra 1921.
Španija: Komunistička partija Španije (PCE) - 26. decembra 1925.
Indija: Komunistička partija Indije (CPI) - 3. februara 1930.
Vijetnam: Komunistička partija Vijetnama (ĐCVN) - 3./4. juna 1933.
Irska: Komunistička partija Irske (CPI) - 8. novembra 1941.
Albanija: Komunistička partija Albanije (PKS ili PPS) - 28. juna 1951.
Kambodža: Komunistička partija Kampućije/Crveni Kmeri (BKK) - 3. oktobra 1965.
Kuba: Komunistička partija Kube (PCC)
Izvori
- ↑ O tome da li se Radnička partija Koreje, vladajuća stranka Sjeverne Koreje, ima karakter komunističke partije postoji spor vezan uz različite stavove o tome da li njena službena ideologija džuče pripada marksizmu ili ne.