Odiniidae

Odiniidae
Hendel, 1920
Odinia boletina
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	muchówki
Podrząd	muchówki krótkoczułkie
Infrarząd	łękoryse
(bez rangi)	Schizophora
Parvordo	Acalyptratae
Nadrodzina	Opomyzoidea
(bez rangi)	Agromyzoinea
Rodzina	Odiniidae
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Odiniidae – rodzina owadów z rzędu muchówek i podrzędu krótkoczułkich. Obejmuje ponad 60 opisanych gatunków. Larwy są saprofagami lub drapieżnikami związanymi z zaatakowanymi przez inne owady i grzyby drzewami. Występują we wszystkich krainach zoogeograficznych z wyjątkiem australijskiej.

Są to silnie owłosione muchówki o zwartej budowie ciała i długości od 2,5 do 6 mm. Owłosienie ma barwę srebrną po matowoszarą z brązowawymi znakami, rzadziej jest jednolicie brązowe^[1].

Obie płcie są holoptyczne^[2]. Głowa jest wyższa niż dłuższa^[1], o szerokim czole i brzegach oczu oddzielonych od pręgi czołowej płytkami skroniowymi. Chetotaksję głowy tworzą dobrze rozwinięte szczecinki ciemieniowe, odchylone od siebie zaciemieniowe (brak ich w rodzaju Shewellia), grube wibrysy, szczecinki perystomalne oraz rozmieszczone na płytkach ciemieniowych i sięgające przedniej krawędzi czoła szczecinki orbitalne^[1][2]. Płytki półksiężycowate są nagie^[1]. Głaszczki są duże i spłaszczone. Na grzbietowej stronie zaokrąglonego trzeciego członu czułków osadzony jest biczyk^[2].

Na śródpleczu występuje 1 szczecinka środkowa grzbietu położona przed szwem oraz 4–5 szczecinek śródplecowych, z których jedna położona jest przed szwem^[1]. Odnóża są tęgiej budowy, często z nabrzmiałymi udami^[1][2]. W użyłkowaniu skrzydła żyłka kostalna sięga żyłki R₄₊₅ lub medialnej, żyłka subkostalna jest niekompletna^[1], a komórka kubitalna jest z tyłu otwarta^[2]. Zazwyczaj na skrzydłach występują przyciemnienia, które mogą tworzyć wzór na całej ich powierzchni. Odwłok jest krótki i szeroki, z pięcioma widocznymi segmentami^[1]. Samiec ma stosunkowo skomplikowany aparat kopulacyjny z krótkim prąciem i dwiema parami chwytnych haków^[2].

Owady dorosłe spotyka się wśród drzew, zwłaszcza zaatakowanych przez inne owady, zagrzybiałych oraz wydzielających soki. Niektóre imagines żerują na grzybach nadrzewnych. Znacznie liczebniejsze są w koronach niż w piętrze podszytu. Larwy są saprofagiczne lub drapieżne. U większości gatunków przechodzą rozwój w chodnikach saproksylofagów np. motyli z rodziny trociniarkowatych czy chrząszczy z rodzin czarnuchowatych, kózkowatych, bogatkowatych lub z podrodziny kornikowatych. Znane są też gatunki, których larwy rozwijają się w galasach motyli lub złożach jaj czerwca Pseudococcus comstocki^[1].

Przedstawiciele rodziny zamieszkują wszystkie krainy zoogeograficzne, z wyjątkiem australijskiej^[1]. W Polsce do 2001 stwierdzono 6 gatunków^[3] (zobacz: Odiniidae Polski)

Współczesne badania potwierdzają monofiletyzm Odiniidae oraz wskazują, że zajmują one bazalną pozycję w obrębie Agromyzoinea, do których należą jeszcze miniarkowate i Fergusoninidae^[1]. Do 2011 roku opisano 65 gatunków z tej rodziny^[4]. Grupuje się je w 2 podrodzinach i 15 rodzajach^[1]:

• podrodzina: Odiniinae Hendel, 1920
  • Afrodinia Cogan, 1975
  • Neoalticomerus Hendel, 1903
  • Odinia Robineau-Desvoidy, 1830
  • †Protodinia Hennig, 1965
  • Turanodinia Stackelberg, 1944
• podrodzina: Traginopinae Hennig, 1965
  • Coganodinia Gaimari et Mathis, 2011
  • Helgreelia Gaimari, 2007
  • Lopesiodinia Prado, 1973
  • Neoschildomyia Gaimari, 2007
  • Neotraginops Prado, 1973
  • Paratraginops Hendel, 1917
  • Pradomyia Gaimari, 2007
  • Schildomyia Malloch, 1926
  • Shewellia Hennig, 1969
  • Traginops Coquillett, 1900