Georges Pompidou

Georges Pompidou

Pełne imię i nazwisko	Georges Jean Raymond Pompidou
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1911 Montboudif
Data i miejsce śmierci	2 kwietnia 1974 Paryż
Prezydent Republiki Francuskiej
Okres	od 20 czerwca 1969 do 2 kwietnia 1974
Przynależność polityczna	Unia Demokratów na rzecz Republiki
Poprzednik	Alain Poher (p.o.)
Następca	Alain Poher (p.o.)
Premier Francji
Okres	od 14 kwietnia 1962 do 10 lipca 1968
Przynależność polityczna	Unia Demokratów na rzecz Republiki
Poprzednik	Michel Debré
Następca	Maurice Couve de Murville
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Georges Jean Raymond Pompidou (wym. [ˈʒɔʁʒ pɔ̃piˈdu]; ur. 5 lipca 1911 w Montboudif, zm. 2 kwietnia 1974 w Paryżu^[1]) – francuski polityk i nauczyciel, działacz ugrupowań gaullistowskich, bliski współpracownik Charles’a de Gaulle’a. W latach 1959–1962 członek Rady Konstytucyjnej, od 1962 do 1968 premier Francji, w latach 1969–1974 prezydent Francji i z urzędu współksiążę Andory.

Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Kształcił się w Tuluzie, następnie w paryskim Lycée Louis-le-Grand^[2]. Został absolwentem École normale supérieure w Paryżu oraz École libre des sciences politiques^[3]. W 1935 podjął pracę jako nauczyciel języka francuskiego, łaciny i greki w Lycée Saint-Charles w Marsylii, a od 1938 do 1944 był zatrudniony w paryskiej szkole średniej Lycée Henri-IV^[2][3]. W 1939 został zmobilizowany jako żołnierz pułku piechoty^[3].

W 1944 dołączył do administracji państwowej. Do 1946 zajmował się sprawami prasy i edukacji w gabinecie Charles’a de Gaulle’a, przewodniczącego powołanego po wyzwoleniu Francji kontynentalnej rządu tymczasowego. Po odejściu generała w 1946 został zastępcą komisarza generalnego do spraw turystyki, a także wyższym urzędnikiem (maître des requêtes) odpowiadającym za wnioski do Rady Stanu^[3]. Pozostał przy tym bliskim współpracownikiem Charles’a de Gaulle’a, który w tym okresie pozostawał poza władzą. W 1947 objął funkcje sekretarza generalnego komitetu refleksji jego partii Rassemblement du peuple français oraz sekretarza generalnego fundacji Fondation Anne-de-Gaulle. W latach 1948–1953 pełnił funkcję dyrektora gabinetu generała^[3][4]. W latach 1947–1958 był wykładowcą Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu. W 1954 zakończył pracę w Radzie Stanu, był później zatrudniony na kierowniczych stanowiskach w różnych przedsiębiorstwach, m.in. jako dyrektor zarządzający Rothschild Frères, francuskiego banku kontrolowanego przez rodzinę Rothschildów^[3].

Aktywną działalność polityczną podjął wraz z powrotem Charles’a de Gaulle’a do władzy i objęciem przez niego urzędu premiera. W 1958 powołany na dyrektora jego gabinetu. W latach 1959–1962 wchodził w skład nowo utworzonej Rady Konstytucyjnej^[3]. Działał w kolejnych ugrupowaniach ruchu gaullistowskiego, w tym w Unii Demokratów na rzecz Republiki, stając się w połowie lat 60. liderem tego środowiska politycznego^[2]. Od kwietnia 1962 do lipca 1968 w okresie prezydentury generała sprawował urząd premiera, kierując czterema kolejnymi gabinetami^[5]. Końcówka jego urzędowania przypadła na okres protestów społecznych zapoczątkowanych w maju 1968^[2].

W międzyczasie od marca do maja 1967 wykonywał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego III kadencji. W niższej izbie francuskiego parlamentu pracował także po odejściu z rządu od lipca 1968 do czerwca 1969 jako poseł IV kadencji^[1]. W czerwcu 1969 z ramienia gaullistów wystartował w wyborach prezydenckich, które rozpisano po dymisji Charles’a de Gaulle’a z kwietnia tegoż roku. W pierwszej turze Georges Pompidou zajął pierwsze miejsce z wynikiem 44,5% głosów. W drugiej turze otrzymał 58,2% głosów, pokonując przewodniczącego Senatu Alaina Pohera i wygrywając tym samym wybory^[6].

Urząd prezydenta Francji objął 20 czerwca 1969, stając się równocześnie współksięciem Andory. Jako prezydent przeprowadził reformy ekonomiczne, dewaluując franka francuskiego i wprowadzając okresowe zamrożenie cen. W polityce zagranicznej przystąpił do poprawy stosunków z innymi państwami, odrzucając przede wszystkim prowadzoną przez poprzednika politykę sprzeciwu wobec wejścia Wielkiej Brytanii do EWG. W pierwszym roku urzędowania ogłosił zamiar utworzenia centrum sztuki współczesnej w Paryżu, któremu nadano później jego imię (Centre Georges Pompidou)^[7]. Podczas jego prezydentury wydzielono odrębne ministerstwo ochrony środowiska, na czele którego stanął Robert Poujade^[5].

Według Michela Debré jego ojciec Robert Debré w 1969 zdiagnozował u Georges’a Pompidou makroglobulinemię Waldenströma. Ciężko chory prezydent zmarł w trakcie kadencji 2 kwietnia 1974^[2]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 kwietnia tegoż roku, na ten dzień zarządzono żałobę narodową^[8].

Od 1935 był mężem Claude^[9]. Miał jedno dziecko – adoptowanego syna Alaina Pompidou^[10].

Odznaczony m.in. Legią Honorową I klasy^[3], Orderem Narodowym Zasługi I klasy, a także Orderem Odrodzenia Polski I klasy^[11].

W jego rodzinnej miejscowości Montboudif otwarto poświęcone mu muzeum^[12].