Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej AFCENT

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej

Allied Forces Central Europe AFCENT

Historia
Organizacja	NATO
Sformowanie	1953
Rozformowanie	1999
Tradycje
Kontynuacja	RC NORTH w Brunssum
Dowódcy
Pierwszy	marsz. Alphonse Pierre Juin
Organizacja
Dyslokacja	Fontainebleau Brunssum
Podległość	ACE

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej (ang. Allied Command Channel AFCENT) – nieistniejące już jedno z dowództw operacyjnych^[a] NATO.

W kwietniu 1951 generał Dwight Eisenhower podpisał rozkaz powołujący Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie (ACE)^[2].
Obszar Europy podzielono na trzy teatry działań wojennych^[3]:

• Północnoeuropejski Teatr Działań Wojennych
• Centralny (Środkowoeuropejski) Teatr Działań Wojennych
• Południowoeuropejski Teatr Działań Wojennych

Ze względu na duże różnice stanowisk pomiędzy USA, Wielką Brytanią i Francją, a dotyczące relacji i podległości sił na Centralnym TDW, dowodził nimi osobiście generał Eisenhower. Na tym TDW podlegali mu bezpośrednio^[2]:

• dowódca Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej (CINCAIRCENT)
• dowódca Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej (CINCLANDCENT)
• flagowy oficer Europy Centralnej (FLAGCENT)

W 1953 roku nastąpiła pierwsza restrukturyzacja dowództw w Europie. Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej i Południowej pozostawiono bez zmian, ale odtworzono Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej (AFCENT) i podporządkowano mu Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych, Sił Morskich i Sił Lądowych Europy Centralnej. Dowództwo podlegało Naczelnemu Dowódcy Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie SACEUR^[4].
Struktura AFCENT w 1953^[5]

• Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej LANDCENT – Fontainebleau (Francja)
• Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Centralnej – Fontainebleau
• Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej – Fontainebleau

Struktura AFCENT w 1957^[6]

• Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej – Fontainebleau (Francja)
  • Dowództwo Centralnej Grupy Armii CENTAG – Heidelberg (RFN)
  • Dowództwo Północnej Grupy Armii NORTHAG – Mönchengladbach (RFN)
• Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Centralnej – Fontainebleau
  • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Północnego Obszaru Europy Centralnej (NAVNORCENT)
  • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Podobszaru Morza Północnego Obszaru Europy Centralnej (NORDSEACENT)
• Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej – Fontainebleau
  • 2 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 2 ATAF – Mönchengladbach (RFN)
  • 4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 4 ATAF – Ramstein (RFN)

Wycofanie sił francuskich spowodowało zmiany organizacyjne na Europejskim Centralnym TDW. Rozwiązano Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej LANDCENT i Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej AIRCENT. Podległe im siły podporządkowano bezpośrednio Dowódcy Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej AFCENT^[7].

Struktura AFCENT w 1966^[8]

• Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej – Brunssum (RFN)
  • Dowództwo Centralnej Grupy Armii – Heidelberg (RFN)
  • 4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 4 ATAF – Ramstein (RFN)
  • Dowództwo Północnej Grupy Armii – Mönchengladbach (RFN)
  • 2 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 2 ATAF – Mönchengladbach (RFN)

W 1974 utworzono ponownie Połączone Dowództwo Sił Powietrznych Europy Centralnej (Allied Air Forces Central Europe AAFCE), któremu podporządkowano ponownie 2 i 4 PTSP. Od tego momentu AFCENT podlegały trzy dowództwa (PSCs): NORTHAG, CENTAG i nowo utworzone dowództwo AAFCE.

Struktura AFCENT w 1974^[8]

• Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej – Brunssum (Holandia)
  • Dowództwo Północnej Grupy Armii NORTHAG – Mönchengladbach
  • Dowództwo Centralnej Grupy Armii CENTAG – Heidelberg
  • Połączone Dowództwo Sił Powietrznych Europy Centralnej AAFCE – Ramstein (RFN)
    • 2 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne – Mönchengladbach (RFN)
    • 4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne – Ramstein (RFN)

Struktura AFCENT w 1989^[9]

• 

  Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej – Brunssum (Holandia)
  • Dowództwo Północnej Grupy Armii NORTHAG – Mönchengladbach
    • 1 Korpus Armijny Holandii – Apeldoorn (Holandia)
    • 1 Korpus Armijny RFN – Münster (RFN)
    • 1 Korpus Armijny Wielkiej Brytanii – Bielefeld (RFN)
    • 1 Korpus Armijny Belgii – Kolonia (RFN)
    • 3 Korpus Armijny USA – Fort Hood (USA) wzmocnienie)
  • Dowództwo Centralnej Grupy Armii CENTAG – Heidelberg
    • 2 Korpus Armijny RFN – Ulm
    • 5 Korpus Armijny USA – Frankfurt (RFN)
    • 7 Korpus Armijny USA – Stuttgart (RFN)
    • 3 Korpus Armijny RFN – Koblencja
• 4 ZGB (Kanada) (było w 1987^[10])
  • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej AAFC – Ramstein (RFN)
    • 2 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne – Mönchengladbach (RFN)
    • 4 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne – Ramstein (RFN)
    • 3 Armia Lotnictwa Taktycznego USA – Mildehall (WB) (wzmocnienie)

• 
  Struktura AFCENT w1989

W wyniku kolejnych zmian strukturalnych dowodzenia NATO, w 1999 Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej AFCENT, przeformowane zostało w Regionalne Dowództwo RC NORTH w Brunssum^[11].

12 czerwca 2003, ministrowie obrony NATO zaakceptowali nową strukturę dowodzenia Sojuszu. Ważnym jej elementem była koncepcja oparcia systemu dowodzenia na kryteriach funkcjonalności, a nie na tradycyjnym podziale geograficznym. 1 lipca 2004 rozwiązano Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH i utworzono Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych w Brunssum (Allied Joint Force Command Headquarters Brunssum JFC HQ BRUNSSUM). Zreformowane dowództwo główne podporządkowano Dowództwu Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji ACO^[12].

 Osobny artykuł: Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum.

• Janusz Solak: Niemcy w NATO. Warszawa: Bellona SA, 1999. ISBN 83-11-08879-9.
• Stanisław Zarychta: Struktury militarne NATO 1949–2013. Warszawa: Bellona SA, 2013. ISBN 978-83-11-13021-0.