Cmentarz wojenny nr 164 – Tuchów

Cmentarz wojenny nr 164
Tuchów

nr rej. A-55/M z 09.05.2006[1]
Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Tuchów
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	2200 m²
Liczba pochówków	304
Liczba grobów	27+211
Data ostatniego pochówku	1915
Architekt	Heinrich Scholz
Położenie na mapie Tuchowa Cmentarz wojenny nr 164 Tuchów
Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny nr 164 Tuchów
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 164 Tuchów
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Cmentarz wojenny nr 164 Tuchów
Położenie na mapie gminy Tuchów Cmentarz wojenny nr 164 Tuchów
49°54′18,7″N 21°05′03,4″E/49,905194 21,084278
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 164 w Tuchowie – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w Tuchowie w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63^[2].

Cmentarz znajduje się na wzgórzu Dział (343 m) na północny wschód od centrum Tuchowa Zlokalizowany jest przy szutrowej drodze pod drzewami, na skraju Tuchowskiego Lasu^[3]. Dojście do niego wskazuje zachowany oryginalny austriacki drogowskaz w postaci betonowej tablicy na betonowym słupku. Cmentarz zaprojektowany został przez niemieckiego architekta Heinricha Scholza na planie trapezu. Wejście przez bramkę między dwoma murowanymi z kamienia słupkami. Cmentarz posiadał ogrodzenie drewniane, uległo jednak całkowitemu zniszczeniu. Granicę cmentarza wyznaczają szpalery nasadzonych drzew. Głównym elementem ozdobnym jest drewniany krzyż zwieńczony półkolistą blaszaną glorią. Pierwotnie była na nim rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa, a pod krzyżem płaczące niewiasty Pojedyncze i zbiorowe nagrobki rozmieszczone niezbyt regularnie i obramowane betonowymi obrzeżami. Znajdują się na nich jednakowe drewniane krzyże o ramionach przykrytych drewnianym daszkiem oraz wyposażone w tabliczki imienne^[2][4].

Pochowano na nim 199 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 105 armii rosyjskiej w 211 grobach pojedynczych i 27 zbiorowych. Zidentyfikowano 42 żołnierzy^[2].

W okresie Polski międzywojennej cmentarz jako nowy był jeszcze w dobrym stanie. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarze ulegały w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność, ten zaś szczególnie, gdyż elementy drewniane ze swojej natury są mało trwałe. Cmentarz nr 164 całkowicie zarósł drzewami i krzewami^[2]. Został odnowiony. Uporządkowano i oczyszczono z zarośli jego teren oraz wzorując się na zachowanej dokumentacji wykonano nowe, dębowe krzyże i blaszane tabliczki. Od 2018 r. podjęto szeroko zakrojone działania w celu rewitalizacji cmentarza. W 2019 r. przede wszystkim przy udziale lokalnych społeczników jak i żołnierzy oraz pracowników węgierskiego „Magyar hadisírgondozás” i żołnierzy 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej, zamontowano odnowione krzyże wraz z nowymi cokołami, naprawiono zniszczone betonowe obramowania grobów oraz udało się odtworzyć jeden ze zniszczonych w przeszłości grobów. W latach 2020–2021 zamontowano odnowioną figurę Jezusa na krzyżu oraz rozpoczęły się prace konstrukcyjne nowego ogrodzenia.