Liechtenstein
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Liechtenstein | |||
| |||
|
| |||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Duits | ||
| Huidsjtad | Vaduz | ||
| Sjtaotsvörm | monarchie | ||
| Sjtaotshoof (lies) | Hans-Adam II (sinds 1989) | ||
| Premier | Daniel Risch | ||
| [[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
| Religie | {{{religie}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
160 km² -% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
37.313 (2014) 233,2/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Zwitserse frank (CHF)
| ||
| Tiedzaone | UTC +1 | ||
| Nationale fiesdaag | 15 augustus | ||
| Vouksleed | Oben am jungen Rhein op de weis van God save the Queen | ||
| Web | Code | Tel. | .li | LIE | +423 | ||
Liechtenstein is e klein prinsdom in de Alpe. 't Ligk ingeslote tösse Zwitserland aon de eine kant en Oosteriek aon de aandere. Es hoeggebergde-gebeed is 't sterk in opkoms es wintersportoord; ouch es belastingparadies heet 't faam. Hoofstad is Vaduz. Liechtenstein is nog twie kier zoe klein es Andorra en eint vaan de kleinste len op Eerd. Liechtenstein is zjus wie Zwitserlang gei lid vaan Europese Unie, mer wel vaan de Europese Economische Ruimte. Sinds 19 december 2011 is 't e Schengenland.
Gesjiedenis
[bewirk | brón bewèrke]De Boheemse voors Johan Adam Andrea van Liechtenstein koch in 1699 't graofsjap Vaduz en de heerlekheid Schellenberg. Op 23 januari 1719 vereinegde keizer Karel VI de heerlekhede Vaduz en Schellenberg tot 'n voorstedom, geneump Liechtenstein. In 1723 kraog 't voorstedom 'n zedel en 'n stum in de Rieksdaag.
In 1806 maakde Liechtenstein ziech los vaan 't Heilig Rooms Riek door lid te weure vaan de Rienboond. 't Congres vaan Wene stèlde in 1815 vas tot 't voorstedom deil góng oetmake vaan de Duitse Boond. Dees situatie doorde tot de opheffing vaan de Duitse Boond in 1866. Tot d'n Ierste Wereldoorlog had 't land nej ben mèt Oosteriek, mer umtot 't in deen oorlog economisch slech góng, góng Liechtenstein 'n douane- en monetair unie aon mèt Zwitserland. Vanaof d'n Twiede Wereldoorlog, boe-in Liechtenstein neutraol waor, höbbe lieg belastingtarieve gezörg veur groeten economische greuj.
Liechtenstein waor 't ierste land ter wereld dat de doedstraof in praktiek aofsjafde. In 1798 woort de lèste doedstraof voltrokke. De wetteleke oetbanning vaan dees straof volgde pas in 1985.
Bestuurleke indeiling
[bewirk | brón bewèrke]Liechtenstein besteit oet èlf gemeintes, die gemeinlek mer ei stedsje of dörp umvatte. 't Zien:
Umtot de gemeintes oet de feodaolen tied stamme, höbbe ze dèks e gans systeem vaan exclaves binne 't gebeed vaan de aander.
Taole
[bewirk | brón bewèrke]Officieel taol is 't Duits. Volkstaol is 't Hoegalemannisch. In väöl topomie vint me spore trök vaan e Reto-Romaans substraat, wie de hoofstad Vaduz.
| Lenj in Europa |
|---|
| Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Tsjechië · Turkieë¹ · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland |
| Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹ |
| Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Ålandj · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Eilandj Man · Sjpitsberge |
| 1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. |