Saltar al conteníu

Liechtenstein

Editar los enllaces
Coordenaes: 47°08′42″N 9°33′14″E / 47.145°N 9.55389°E / 47.145; 9.55389
De Wikipedia
Liechtenstein
estáu soberanu
bandera de Liechtenstein escudu de Liechtenstein
Himnu nacional Oben am jungen Rhein
Alministración
Nome oficial Fürstentum Liechtenstein (de)
Liechtenstein (de)
la Principauté du Liechtenstein (fr)
Furstendömet Liechtenstein (sv)
Capital Vaduz
Forma de gobiernu Monarquía constitucional
Príncipe de Liechtenstein Xuan Adán II de Liechtenstein (dende 13 payares 1989)
Primer Ministru de Liechtenstein Daniel Risch (dende 25 marzu 2021)
Llingües oficiales alemán
División
Rellaciones diplomátiques
Miembru de
Xeografía
Coordenaes 47°08′42″N 9°33′14″E / 47.145°N 9.55389°E / 47.145; 9.55389
Superficie 160 km²
Llenda con Suiza, Austria y Xunión Europea
Puntu más altu Grauspitz (es) Traducir
Puntu más baxu Ríu Rin
Demografía
Población 37 922 hab. (2017)
Densidá 237,01 hab/km²
Xentiliciu de Liechtenstein[8]
Esperanza de vida 82,6561 años
IDH 0,935 (2021)
Tasa de fertilidá 1,45 (2014)
Economía
Moneda francu suizu
PIB nominal 7 186 428 783 $ (2021)
Bancu central Bancu Nacional Suizu
Más información
Dominiu d'Internet .li
Códigu telefónicu +423
Códigu ISO 438 / LIE / LI
Estaya horaria UTC+01:00, Hora central europea, UTC+02:00 y Europe/Vaduz (en) Traducir
liechtenstein.li y liechtenstein.li…
Cambiar los datos en Wikidata

Liechtenstein, oficialmente Principáu de Liechtenstein[9] (n'alemán: Fürstentum Liechtenstein[10]) ye un microestáu de fala alemana asitiáu na Europa Central. Allugáu al sur del llagu de Constanza, llenda al oeste y al sur con Suiza y al norte y l'este con Austria[11]. L'occidente del país ocupa parte de la llanada del altu Rin, mentantu que la so parte oriental s'esparde peles lladeres de la cordelera del Rätikon (Alpes centrales). Políticamente'l país, el cuartu más pequeñu d'Europa y el sestu más pequeñu del mundu[12], ye una monarquía constitucional dirixida pol príncipe de Liechtenstein.

Tien una estensión de 160 km², nos que viven 38.387 habitantes (2022)[13]. Divídese alministrativamente en 11 conceyos; el mayor d'ellos ye Schaan, y la capital del país ye Vaduz. Económicamente, tien una de les mayores rentes per cápita del mundu axustada por paridá de poder adquisitivu[14], gracies en bona midida al so importante sector financieru. Nún tiempu yera consideráu un paraísu fiscal, pero anguaño yá nun ta incluyíu en denguna llista negra de paraísos fiscales. Otra fonte d'ingresos pal país ye'l turismu invernal.

El país ye miembru de les Naciones Xuníes, l'Asociación Europea de Llibre Comerciu ya'l Conseyu d'Europa. Magar que nun ye miembru de la Xunión Europea, porque esta nun foi creada col envís d'incluyir ente los sos miembros a los microestaos, participa tanto del espaciu Schengen como del Espaciu Económicu Européu. Tien, amás, una xunión aduanera y monetaria con Suiza, de forma que'l francu suizu ye la so moneda.

Historia

[editar | editar la fonte]

El Principáu de Liechtenstein nació en 1719 de la xuntura, dientro del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, de los señoríos de Schellenberg y Vaduz. La nueva entidá siguió formando parte del Sacru Imperiu hasta 1806; nesi añu incorporóse a la Confederación del Rin, aquel estáu satélite del Imperiu francés que creara Napoleón dempués de conquistar la Renania. Tamién perteneció a la so socesora, la Confederación Xermánica, dende la so formación, decidida pol Congresu de Viena en 1815, hasta 1866. Nesi añu les engarradielles ente Austria y Prusia pa controlala acabaron nuna guerra, la Guerra de les Siete Selmanes, que ganaron los prusianos. Disolvióse la confederación, y el príncipe de Liechtenstein quedó como soberanu únicu del territoriu, que ganó ansina la so independencia.

El destinu del pequeñu país tuvo venceyáu al d'Austria hasta'l final de la Gran Guerra, pero la estroza económica d'esi país, derrotáu nel enfrentamientu, emburrió a Liechtenstein a establecer una xunión monetaria y aduanera con Suiza. Poco dempués, en 1921, apruébase una nueva constitución: anque l'estáu va siguir siendo una monarquía dirixida pol Príncipe, créase un parllamentu unicameral, que puede ser amás instáu a llexislar sobre cualquier cuestión que-y seya presentada por tres de les gemeinden o cola firma de 900 persones.

En 1938, primero de qu'Austria fora ocupada por el Reich, xubió al tronu el príncipe Franz Joseph II (1906-89). Na guerra el país permaneció neutral, y nun foi ocupáu polos nazis. N'acabando, entamó la industrialización. Les muyeres, d'otra banda, nun pudieron votar hasta 1984 (y entonces namái que nes eleiciones nacionales), y eso pol enfotu del príncipe. Esti morrió en 1989, y xubió al tronu el so fíu Hans-Adam II, que s'enfrentó al parllamentu en 1996. La coalición de partíos que gobernaba too siguío dende 1938 tentó de cambiar la constitución, recortando dellos de los poderes del príncipe. Esti amenazó con marchar del país si nun-y se respetaben los sos derechos adquiríos, y a lo último ganó la engarrada. Nún referendum celebráu en marzu de 2003 los habitantes del país apoyaron la nueva constitución del país, que permite al príncipe dellos poderes qu'anguaño yá nun tienen los soberanos d'otros países europeos: puede convocar referenda, proponer lleis y vetar les qu'apruebe'l parrlamentu y hasta disolver, en determinaes condiciones y col sofitu d'un referendum, la cámara llexislativa.

Edificiu del Gobiernu (Vaduz)

División alministrativa

[editar | editar la fonte]

Liechtenstein ta dividíu n'once Gemeinden (conceyos):

Nᵘ Nome Superficie
(km²) 		% superficie
Liechtenstein 		Población % población
Liechtenstein 		Densidá
(hab./km²)


1 Vaduz 17,3 00% 5668 14,9514,95% 327,63
2 Balzers 19,6 00% 4628 12,212,2% 236,12
3 Eschen 10,33 00% 4459 11,7611,76% 431,66
4 Gamprin 6,1 00% 1663 4,394,39% 272,62
5 Mauren 7,5 00% 4404 11,6111,61% 587,2
6 Planken 5,3 00% 478 1,261,26% 90,19
7 Ruggell 7,4 00% 2295 6,056,05% 310,14
8 Schaan 26,8 00% 5998 15,8215,82% 223,81
9 Schellenberg 3,5 00% 1091 2,882,88% 311,71
10 Triesen 26,4 00% 5230 13,7913,79% 198,11
11 Triesenberg 29,8 00% 2643 6,976,97% 88,69

Na mayoría de los casos, una Gemeinde correspuende a una sola población.

Cinco de los gemeiden tán nel distritu eleutoral d'Unterland y los otros 6 alcuéntrense nel distritu eleutoral d'Oberland.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  2. ↑ URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  3. ↑ URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  4. ↑ URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  5. ↑ URL de la referencia: https://www.bodenseekonferenz.org/mitglieder. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  6. ↑ URL de la referencia: https://www.touteleurope.eu/les-pays-membres-de-l-espace-schengen.html.
  7. ↑ URL de la referencia: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Data de consulta: 7 marzu 2020.
  8. ↑ Aplícase a esta parte: masculín singular.
  9. ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
  10. ↑ Duden Aussprachewörterbuch, s.v. "Liechtenstein[er]".
  11. ↑ «IGU regional conference on environment and quality of life in central Europe». GeoJournal 28 (4). 1992. doi:10.1007/BF00273120. 
  12. ↑ Dias, Raul (2020-09-10). «Explore Liechtenstein, one of the smallest countries in the world» (inglés). Consultáu'l 2023-01-06.
  13. ↑ «Liechtenstein Population». Macrotrends. Consultáu'l 1 June 2022.
  14. ↑ CIA – The World Factbook – Country Comparison :: GDP – per capita (PPP) Archiváu 2013-04-24 en Wayback Machine Cia.gov. Retrieved 24 December 2011.
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 15,13 15,14 15,15 15,16 15,17 15,18 15,19 15,20 15,21 URL de la referencia: https://www.liechtenstein.li/. Editor: Liechtenstein Marketing. Llingua de la obra o nome: alemán. Data de consulta: 26 setiembre 2021.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Liechtenstein&oldid=4147930»