სარგის თმოგველი

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ თმოგველი.

სარგის თმოგველი — XII-XIII საუკუნეების მიჯნაზე მოღვაწე ქართველი დიდებული, თმოგველების ფეოდალური სახლის ფუძემდებელი, ვარამ ზაქარიას ძე მხარგრძელის ძე. თმოგველი აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში. გიორგი რუსზე თამარის დაქორწინების შემდეგ ოთხმა მხარგრძელმა, მ. შ. სარგისმა, მოაწყვეს ძლევამოსილი ლაშქრობა თურქთა წინააღმდეგ დვინის მხარეში. თამარ მეფის წინააღმდეგ ფეოდალთა ამბოხების დროს სარგისი, სხვა მხარგრძელებთან ერთად, თამარს ემხრობოდა. ამბოხების ჩაქრობის შემდეგ თამარმა დააჯილდოვა თავისი ერთგული ფეოდალები, კერძოდ, სარგისს უწყალობა იმხანად გარდაცვლილი ამირსპასალარის გამრეკელ თორელის საკარგავი — თმოგვის ციხე (ჯავახეთში), რის შემდეგაც სარგისი იწოდა თმოგველად. თმოგველი მონაწილეობდა შამქორის ბრძოლაში (1195), შალვა ახალციხელთან ერთად მონაწილეობდა (ე. ი. იცავდა საზღვრებს) ჯავახეთში და მასთანავე სარდლობდა ქართველთა ლაშქარს კარის (ახლანდელი ყარსი) ციხის თურქებისაგან გასათავისუფლებლად. ზოგი მეცნიერი მას მწერალ სარგის თმოგველთან აიგივებს.

• კაკაბაძე ს., თმოგველთა გვარის ისტორიისათვის, ტფ., 1913;
• მისივე, წერილები და მასალები საქართველოს ისტორიისათვის, წგნ. 1, ტფ., 1914;

• შოშიაშვილი ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 687-688.

ხ • გ • რ თამარ მეფის ეპოქა ოჯახი მამა — გიორგი III დედა — ბურდუხანი მამიდა — რუსუდანი და — რუსუდანი მეუღლე — გიორგი რუსი (1185 წლამდე) დავით სოსლანი (1187 წლიდან) შვილები — გიორგი IV ლაშა რუსუდანი ბიძაშვილი — დემნა უფლისწული დისშვილები — ალექსი I დიდი დავით კომნენოსი სიძე — მანუელ კომნენოსი პიროვნებები აბულასანი ალექსი კომნენოსი ანტონ გნოლისთავისძე ანტონ ქუთათელი ასათ გრიგოლისძე აფრიდონი ბაკურ ძაგანისძე ბარამ ვარდანისძე ბასილ IV ბასილი ეზოსმოძღვარი ბედიანი ბოცო ჯაყელი გუზან აბულასანის ძე ტაოელი დოთაღოს შარვაშისძე საღირ კოლონკელისძე ვარდან დადიანი ზანქან ზორაბაბელი ზაქარია მხარგრძელი ზაქარია გაგელი ზაქარია ფანასკერტელი თეოდორე II გამრეკელი თორელი ყვარყვარე-ივანე ჯაყელი ივანე მხარგრძელი იოანე VII კახაბერ ვარდანისძე კახაბერ კახაბერისძე კრავაი ჯაყელი მარუშიან ჩუნჩერახისძე მიქელ IV რატი სურამელი სარგის თმოგველი ყუბასარი ყუთლუ-არსლანი ჭიაბერი ხუაშაქ ცოქალი მოვლენები ორბელთა აჯანყება ყუთლუ-არსლანის დასის გამოსვლა ნიალის ბრძოლა შამქორის ბრძოლა ბასიანის ბრძოლა გიორგი რუსის აჯანყება ტრაპიზონის იმპერიის დაარსება (1204) ქართველთა ლაშქრობები ხლათში (ოცდაათწლიანი ზავი) ქართველთა ლაშქრობა ირანში (1210) მთიელთა აჯანყება (1212) კულტურა შოთა რუსთაველი — „ვეფხისტყაოსანი“ მოსე ხონელი — „ამირანდარეჯანიანი“ ჩახრუხაძე — „თამარიანი“ იოანე შავთელი — „აბდულმესიანი“ ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი ცხოვრება მეფეთ მეფისა თამარისი თამარის მონეტა თამარისა და დავითის მონეტა