Jump to content

Զագլիկ (Մարտակերտի շրջան)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
Զագլիկ
ադրբ.՝ Zəylik
ԵրկիրԱրցախի Հանրապետություն Արցախի Հանրապետություն
ՇրջանՄարտակերտի
ՀամայնքԹարթառի շրջան, Մարտակերտի շրջան և Մարտակերտի շրջան
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն217 մարդ (2003)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունզագլիկցի
Ժամային գոտիUTC+4
Զագլիկ (Մարտակերտի շրջան) (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)##
Զագլիկ (Մարտակերտի շրջան) (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)

Զագլիկ, գյուղ Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանում՝ Թարթառ գետի ձախ ափին՝ 800 մետր բարձրության վրա։ Գտնվում է հանրապետության հյուսիսարևելյան հատվածում, Մարտակերտ շրջկենտրոնից՝ 40 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 95 կմ հեռավորության վրա։

Անվան ծագումնաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ավանդության՝ այս անվանումը կապված է Փեփրոնյա կույսի անունից։ Այս մոտեցումը փաստագրվում է մասնավորապես 1885 թվականի մի վավերագրում, ըստ որի՝ Հին Փիփ գյուղատեղիի եկեղեցին օծվել է նշված կույսի անվամբ[1]։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակավայրը տեղակայված է Արցախի Հանրապետության հյուսիսային թևին՝ Թարթառ գետի ձախ ափին՝ Մռավ սարի ստորոտի մի չնաշխարհիկ վայրում։ Հնում գյուղը գտնվում էր Արցախի Ջրաբերդ գավառում։ Համայնքի տարածքով է անցնում Թրղե-Հաթերք ոռոգման ջրատարը։ Գյուղի ճանապարհները սալահատակված են։ Գյուղի հայտնի հանդամասերն են՝ Կռվահող, Սարուխաչ, Ջղանուտ[1]։

Համայնքը լեռնային է, ունի 810,30 հա տարածք, որից 187,77 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 566,85 հա անտառային հողեր։ Զագլիկ համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Տրտու գետի փոքր վտակը դեպի Սարսանգի ջրամբար։ Համայնքի տարածքում առկա են թվով 5 աղբյուրներ` «Օխտըն», «Ներքին», «Սրըշենու», «Քոռ» և «Հունոտի»։

Ի տարբերություն Արցախի մյուս գյուղերի՝ Զագլիկը բավականին նոր բնակատեղի է։ 1918-1920 թվականներին պատմական Գարդմանի՝ Քարհատի շրջանի Փիփ կամ Զագլիկ գյուղից և Արծվաշենից մի քանի ընտանիքներ գալիս և հաստատվում են Մռավի ստորոտում գտնվող մի հարմարավետ վայրում։ Նոր հաստատված բնակիչները իրենց հին բնակավայրի անունով տարածքին տվել են Փիփ անվանումը, որը ավելի ուշ վերանվանվել է Զագլիկ։

Շամքոր գետի աջ ափին գտնվող Հին Փիփ գյուղում պահպանված եկեղեցու արձանագրությունները հուշում են այն մասին, որ 17-րդ դարում այդպիսի բնակավայր է գոյություն ունեցել։ 19-րդ դարում գյուղը վերանվանվել է Զագլիկ։ Նոր բնակավայրում գյուղացիները զբաղվում էին անասնապահությամբ, հողագործությամբ, և որսորդությամբ[1]։

Նոր բնակավայրում սկսում են խորհրդային կարգեր հաստատվել, իսկ 1931 թվականին կազմավորվում է կոլտնտեսություն։

Գյուղից Հայրենական մեծ պատերազմն մասնակցել է 15 մարդ, որից 5-ը զոհվել է[1]։

Զագլիկը Արցախյան ազատամարտին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1988 թվականին Զագլիկում կազմավորվել են ինքնապաշտպանական ջոկատներ (հրամանատարներ՝ Ա. Հարությունյան, Ս. Պետրոսյան), որոնք առանձին կամ Մարտակերտի պաշտպանական շրջանի ստորաբաժանումների կազմում մասնակցել են Մարտակերտի, Ասկերանի, Քելբաջարի (Օմարի լեռնանցք) շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Զագլիկից Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով հետմահու պարգևատրվել է Ս. Անտոնյանը։ Գյուղից զոհվել է 8 ազատամարտիկ[2]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զագլիկ համայնքի բնակչության թվաքանակը 2003 թ.-ին՝ կազմում է 217, իսկ 2015 թվականին՝ 235 մարդ, կա 55 տնտեսություն։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[3].

Տարի 2008 2009 2010
Բնակիչ 229 232 223

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ` անասնապահությամբ և հողագործությամբ։

Հասարակական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդային տարիներին Զագլիկում գործել է տարրական դպրոց։ 1988 թվականին ավարտվել են գյուղի ութամյա դպրոցի շինարարական աշխատանքները։ 2018-2019 թվականներն ընկած ժամանակահատվածը դպրոցում սովորում էր 42 աշակերտ, դասավանդում՝ 16 ուսուցիչ։ Արցախյան ազատամարտից հետո գյուղում ավելացել է երիտասարդ ընտանիքների թիվը, որոնց մեծամասնության համար պետական միջոցներով կացարաններ են կառուցվել։ Բնակիչները աշխատում են դպրոցում, Կաշենի հանքարդյունաբերական ձեռնարկությունում, զբաղվում են անասնապահությամբ և հողագործությամբ։

2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, բուժկետ, Քոլատակի միջնակարգ դպրոցի Զագլիկի մասնաճյուղը, որտեղ սովորում են 30 աշակերտներ[4]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 285–286.
  2. Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ.1988-1994, Ե., ՀՀՀ, 2004, էջ 194։
  3. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
  4. Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 154.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)