Գեղարքունիքի մարզի լքված գյուղերի ցանկ

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Ստորև ներկայացվում է Գեղարքունիքի մարզի լքված գյուղերի ցանկը^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]

#	Անուն	Կառուցման տարեթիվ	Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից	Լրացուցիչ տվյալներ
1	Գյուղատեղի «Աղի գյոլ»	10-17 դդ.	Գավառ քաղաքից 5 կմ ամ	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Գյուղատեղիում է գտնվում 13-րդ դարի եկեղեցու և ջրաղացի ավերակները։
2	Գյուղատեղի «Յո��ջալուխ»	9-17 դդ.	Գավառ քաղաքից 5-6 կմ ամ	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Գյուղատեղիում է գտնվում խաչքարերով գերեզմանոցը։
3	Գյուղատեղի Ագարակ («Մանուչարի դոլակներ»)	13-17 դդ.	Գավառ քաղաքից 5 կմ հվ-աե	Արծվաքար թաղամասից 4,5 կմ հվ-աե։ Գյուղատեղիում է գտնվում գավթով կիսավեր եկեղեցին շրջապատված խաչքարերով, ինչպես նաև 1231 թվականին կառուցված «Ալոյի վանք» եկեղեցին, որի շրջակայքում պահպանվել է գերեզմանոցը թվով 36 խաչքարով։
4	Գյուղատեղի «Դոլակներ»	13-17 դդ.	Գավառ քաղաքի աե մասում	Արծվաքար թաղամասից 7 կմ հվ-ամ, Գավառ - Մարտունի խճուղուց աջ, գոմերի մոտ։ Գյուղատեղիում է գտնվում 13-րդ դարի «Արծվաթռիչ» («Ղամլուխի ժամ)» մատուռը, որը վերականագնվել է 1970-ական թթ.։
5	Գյուղատեղի «Խարաբեք»	13-18 դդ.	Գավառ քաղաքից 1,5 կմ հվ-ամ	Հացառատ թաղամասից 1,5 կմ հվ-ամ Հացառատ - Ծաղկաշեն ճանապարհից աջ։
6	Գյուղատեղի «Ղազարի Ձոր»	13-17 դդ.	Գավառ քաղաքից 5 կմ հվ-աե	Արծվաքար թաղամաս, «Սալոյի վանք» եկեղեցուց 1 կմ ամ։
7	Գյուղատեղի «Սառջլու»	10-17 դդ.	Գավառ քաղաքից 9 կմ ամ	Սբ. Խաչ սարից 1 կմ հվ-ամ։
8	Գյուղատեղի «Ղուշի բակեր»	16-18 դդ.	Ճամբարակ քաղաքից 0,5 կմ հս	Ճամբարակ-Վահան ճանապարհից ձախ։ Պահպանվել է գերեզմանողը խաչքարերով։
9	Գյուղատեղի «Գոմեր»	9-18 դդ.	Մարտունի քաղաքից 7-8 կմ հվ	Մթնաձոր գետի 2 կողմերում։ Գյուղատեղում պահպանվել են 3 գերեզմանոցներ բազմաթիվ խաչքարերով, ինչպես նաև 6-րդ դարի Սբ. Ստեփանոս եկեղեցին /վերակառուցված/ և նրանից քիչ հեռու 12-րդ դարի եկեղեցու ավերակներ։
10	Գյուղատեղի «Մթնաձոր»	9-17 դդ.	Մարտունի քաղաքից 8 կմ հվ	Գյուղատեղում պահպանվել է 13-րդ դարի կիսաքանդ եկեղեցին։
11	Գյուղատեղի «Ակներ»	10-18 դդ.	Վարդենիս քաղաքի աե մասում	Գարեջրի գործարանի մոտ, տեղացիներն այցելում են որպես Սբ. Վարդան սրբատեղի։
12	Գյուղատեղի	10-18 դդ.	Ախպրաձոր գյուղի հս մասում	«Կուրբանաքենդ» վայրում։
13	Գյուղատեղի «Հին Ախպրաձոր»	10-20 դդ.	Ախպրաձոր գյուղի հս մասում	Տարածքում պահպանվել են իրար մոտ կանգնած 4 խաչքարեր։
14	Գյուղատեղի «Աղյոլ»	16-18 դդ.	Ախպրաձոր գյուղից 2 կմ աե
15	Գյուղատեղի «Ղզըլ խարաբա»	17-18 դդ.	Ախպրաձոր գյուղից 1,5 կմ հս-աե
16	Գյուղատեղի «Դամյա»	17-18 դդ.	Ախպրաձոր գյուղից 3,5 կմ հս-աե
17	Գյուղատեղի «Աղբրի Խարաբեք»	14-15 դդ.	Ակունք գյուղից 2,5 կմ հվ-ամ	Գյուղի և «Հին գոմեր» գյուղատեղիի միջև ընկած տարածքում։ Տարածքում պահպանվել է տասնյակից ավել խաչքարերով գերեզմանոցը։
18	Գյուղատեղի «Հին գոմեր»	13-18 դդ.	Ակունք գյուղից 3 կմ հվ-աե	Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի ավերված եկեղեցին՝ 30-ից ավել խաչքարերով՝ որոնցից մեկը տեղափոխվել է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, գերեզմանոցը։ 15-րդ դարի Թուխ Մանուկ մատուռը և փոքր գերեզմանոցը։
19	Գյուղատեղի «Քյալաֆա»	14-17 դդ.	Ակունք գյուղից 3-4 կմ հվ-ամ	Տարածքում պահպանվել է տասնյակից ավել խաչքարերով գերեզմանոցը։
20	Գյուղատեղի «Վանքի Բերդ»	9-17 դդ.	Աստղաձոր գյուղից 3 կմ հվ	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Գյուղատեղիում է պահպանվելեն 9-րդ դարի երկու եկեղեցիներ։
21	Գյուղատեղի	9-17 դդ.	Աստղաձոր գյուղից 8 կմ հվ	«Սաքոյի վար» տեղամասում։
22	Գյուղատեղի «Անմեռ» («Եկեղեցու ձոր», «Վանքի ձոր»)	9-18 դդ.	Արծվանիստ գյուղից 2 կմ հվ	Վանքագետի աջ և ձախ ափին։ Տարածքում պահպանվել է Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին /վերանորոգված 2000թ․-ին/ և տասնյակից ավել խաչքարերով գերեզմանոցը։
23	Գյուղատեղի «Զույգ աղբյուր»	9-15 դդ.	Արծվանիստ գյուղից 10 կմ հվ	Վանքագետի աջ և ձախ ափին։ Տարածքում պահպանվել է 12-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին գավթով։
24	Գյուղատեղի «Հոսպակ»	9-20 դդ., 1949 թ.	Արծվանիստ գյուղից 8 կմ հվ	Տարածքում պահպանվել է 10-րդ դարի եկեղեցին, 19-րդ դարում վերանորոգված մատուռը և տասնյակից ավել խաչքարերով գերեզմանոցը։
25	Գյուղատեղի «Վերին Կթանոց» («Վանքի խարաբա»)	9-17 դդ.	Արծվանիստ գյուղից 8 կմ հվ	Վանքագետի աջափնյա բարձունքին։ Տարածքում պահպանվել է 10-րդ դարի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին՝ քսանից ավել խաչքարերով գերեզմանոցը։ «Վանքի Գերեզմանատուն», «Խրբի դոշ» և անանուն գերեզմանոցները 30-ից ավել խաչքարերով։
26	Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Գեղամաբակ գյուղից 0,5 կմ հս-աե	«Չաիր» կոչվող վայրում։
27	Գյուղատեղի «Մանուչարի գյոլ»	16-17 դդ.	Գեղարքունիք գյուղից 1,5 կմ աե	Ջրամբարի ափին։
28	Գյուղատեղի «Չոր ավերակներ»	14-17 դդ.	Գեղարքունիք գյուղից 7 կմ հս-աե	Գավառ-Մարտունի խճուղուց ձախ, Սևանա լճի ափին։ Տարածքում պահպանվել է 15-րդ դարի Սուրբ Գևորգ մատուռը՝ տասնյակից ավել խաչքարով։
29	Գյուղատեղի	9-17 դդ.	Գեղհովիտ գյուղից 9 կմ հվ-ամ	«Կազովնու հոլիկներ» վայրում։
30	Գյուղատեղի «Բոզոյի խրբեք»	9-17 դդ.	Գեղհովիտ գյուղից 3 կմ հվ-աե	Տարածքում պահպանվել է 9-րդ դարի եկիեղեցու ավերակներ։
31	Գյուղատեղի	15-16 դդ.	Գետիկ գյուղից 1 կմ հվ	«Կուճուր թալա» հանդամասում։ Տարածքում պահպանվել է 15-րդ դարի «Առուստամի խաչ» խաչքարը։
32	Գյուղատեղի «Հին Դարանակ»	13-16 դդ.	Դարանակ գյուղի աե մասում
33	Գյուղատեղի «Խարաբեք»	9-17 դդ.	Դդմաշեն գյուղից 1,5 կմ աե
34	Գյուղատեղի «Կուռու ավերակներ»	10-17 դդ.	Երանոս գյուղից 2,5 կմ հս	Տարածքում պահպանվել է 10-րդ դարի ավերակ եկեղեցին՝ խաչքարերով լի գերեզմանոցով։
35	Գյուղատեղի «Նաղարախան»	միջնադար	Զոլաքար գյուղից 30 կմ ամ	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Տարածքում պահպանվել է 5-րդ դարի Սուրբ Վարդան եկեղեցին։
36	Գյուղատեղի «Երկու ջրի արանք» («Գոմերի ավերակներ», «Մթնաձոր»)	9-18 դդ.	Զոլաքար գյուղից 4-5 կմ հվ	Տարածքում պահպանվել է խաչքարերով լի գերեզմանոց։
37	Գյուղատեղի «Լճի ավերակներ»	9-17 դդ.	Զոլաքար գյուղից 5 կմ հվ-աե	«Գյոլերի խրբեք» վայրում, ձորի 2 կողմերում։
38	Գյուղատեղի «Կարմիր ավերակներ» («Սառնաղբյուր»)	վաղ մջնդ - 1948 թ.	Զոլաքար գյուղից 38-40 կմ հս-ամ	«Կըզըլ խարաբա», տարածվում է նաև Լիճք գյուղի տարածքում, լքվել է 1948 թ.: Տարածքում պահպանվել է 19-րդ դարի ձրաղացներ։
39	Գյուղատեղի «Քյավառի յայլա»	9-17 դդ.	Զոլաքար գյուղից 40 կմ ամ	Տեղացիներն անվանում են «Քյավառա օբեք»։
40	Գյուղատեղի «Սարուկապ»	17-18 դդ.	Թթուջուր գյուղից 1 կմ ամ	Գետիկի ձախ ափին, գոմերի տարածքում։
41	Գյուղատեղի	13-17 դդ.	Լեռնահովիտ գյուղի հվ-աե եզրին	Նորակառույց «Ճգնավոր» մատուռի շուրջը։
42	Գյուղատեղի «Իշի գութան»	13 դ.	Լիճք գյուղից 3 կմ հվ-ամ	Ծակքար գետի աջ ափին։ Տարածքում պահպանվել է 10-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին, ինչպես նաև 16-րդ դարի կիսավեր մատուռը։
43	Գյուղատեղի «Միրավի դար» («Հին Զոզներ»)	9-17 դ.	Լիճք գյուղից 6-7 կմ հվ-ամ
44	Գյուղատեղի «Փշոտ Բիար»	9-17 դ.	Լիճք գյուղից 5 կմ հվ
44	Գյուղատեղի Գանձավանք («Անգիր վանք»)	9-17 դ.	Լիճք գյուղից 1,5 կմ հվ-աե	Տարածքում պահպանվել է 9-րդ դարի կիսավեր Գանձավանք եկեղեցին։
45	Գյուղատեղի «Գթաշեն» («Կարմիր Խարաբեք», «Ազատ քաղաք»)	15-17 դ.	Լճավան գյուղից 1 կմ հվ-ամ	Տարածքում պահպանվել է մոտ երկու տասնյակի հասնող խաչքարերով գերեզմանոցը, որում 1979-1980 թթ. կատարվել են բարեկարգման և խաչքարերի ամրացման աշխատանքներ։
46	Գյուղատեղի «Ձիարաթ»	13-17 դդ.	Ծաղկաշեն գյուղից 3 կմ հվ-ամ	Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի համանուն մատուռը։
47	Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Ծափաթաղ գյուղից 1 կմ հվ-աե
48	Գյուղատեղի «Ավզով աղբյուր»	13-18 դդ.	Ծովագյուղ գյուղից 1 կմ աե	Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի մատուռ, որը վերականգնվել է 1973-1975 թթ.:
49	Գյուղատեղի «Խրբեք»	միջնադար	Ծովակ գյուղից 1,5 կմ հս-աե
50	Գյուղատեղի «Պողոսի գեղ»	9-17 դդ.	Ծովասար գյուղից 1,5 կմ հվ-աե	Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցին։
51	Գյուղատեղի «Ալոյի ավերակներ» («Ալոյի խրբեք»)	9-17 դդ.	Ծովասար գյուղից 3 կմ հվ-ամ	Ծակքար գետի ձախ ափին։
52	Գյուղատեղի «Ահմադաղ»	9-17 դդ.	Ծովասար գյուղից 5 կմ հվ-ամ	Կողակագետի աջ ափին։
53	Գյուղատեղի «Հին գյուղ»	ուշ միջնադար - 1837 թ.	Ծովինար գյուղի հս մասում	Մարտունի-Ծովինար խաչմերուկից ձախ։
54	Գյուղատեղի «Փառկունք» («Վերին քյոլաղըռան», «Հին Կարմրաշեն»)	9 դ.- 1949 թ.	Ծովինար գյուղից 8 կմ հվ	Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի ավերված Սբ. Պողոս-Պետրոս եկեղեցին, 19-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին և 4 հատ գերեզմանոցներ մի քանի տասնյակի հասնող խաչքարերով:։
55	Գյուղատեղի «Օրգլու»	9-17 դդ., 19 դ.	Ծովինար գյուղից 15 կմ հվ	«Խրբեքի ջուր» գետի ափին։
56	Գյուղատեղի	14-17 դդ.	Կալավան գյուղից 8 կմ հվ-աե	Կալավան-Դրախտիկ դաշտամիջյան ճանապարհի ձախ եզրին, Բարեպատ գետի ակունքների մոտ։
57	Գյուղատեղի	16-18 դդ.	Կալավան գյուղից 0,5 կմ աե	Դպրոցից 750 մ հս-աե։
58	Գյուղատեղի «Քանագեղ» («Մանուչարի դոլակներ»)	7-17 դդ.	Կարմիրգյուղ գյուղից 8 կմ հս-աե	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Տարածքում է գտնվում 13-րդ դարի Սուրբ Գևորգ եկեղեցին, Սուրբ Խաչ և Քանագեղ փոքր մատուռները, 45 խարքար ունեցող միջնադարյան գերեզմանոցը։
59	Գյուղատեղի	15-17 դդ.	Կութ գյուղից 2 կմ հվ-աե	Հայտնի է «Քյալաֆա» անունով։
60	Գյուղատեղի «Ալթունի թախտ»	9-17 դդ.	Ձորագյուղ գյուղից 2 կմ հվ-ամ	«Սանգար» ամրոցից 0,5 կմ ամ։ Գյուղատեղիի կենտրուոմ գտնվում է 13-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին՝ գերեզմանոցով։
61	Գյուղատեղի	10-17 դդ.	Ձորավանք գյուղից 1,5 կմ հվ-ամ	Անասնապահական համալիրից 1,5 կմ հվ։ Պահպանվել է 13-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին։
62	Գյուղատեղի	9-17 դդ.	Մադինա գյուղից 16 կմ հվ-ամ	«Մադինա» - 2 ամրոցի տարածքում։
63	Գյուղատեղի «Աղըլներ»	9-17 դդ.	Մադինա գյուղից 3 կմ հվ-աե	Արգիճի գետի ձախ ափին։
64	Գյուղատեղի	16-18 դդ.	Մարտունի գյուղից 3 կմ հվ-աե	«Իլանլու» աղբյուրի մոտ։
65	Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Մարտունի գյուղից 0,5 կմ ամ	«Դարի թալա» վայրում, դեպի «Շլորաբակեր» ճանապարհից աջ։
66	Գյուղատեղի «Աղջաղալա»	12-18 դդ.	Մարտունի գյուղից 3 կմ հս-ամ	Համանուն ամրոցից 1 կմ հս-աե, Գետիկի աջ ափին։ Տարածքում պահպանվել է 12-րդ դարի եկեղեցին։
67	Գյուղատեղի «Շլորաբակ»	11-18 դդ.	Մարտունի գյուղից 2 կմ հվ-ամ	Գետիկի ձախ ափին։
68	Գյուղատեղի «Պետրոս բիձու խաչեր»	15-16 դդ.	Մարտունի գյուղից 1 կմ հվ	Գետիկի ձախ ափին։
69	Գյուղատեղի «Սըրխանա»	10-17 դդ.	Մեծ Մասրիկ գյուղից 2 կմ ամ
70	Գյուղատեղի «Իշխանագյուղ»	10-17 դդ.	Ներքին Գետաշեն գյուղից 1-1,5 կմ հվ	Ագրիճա գետի աջ ափին։ Տարածքում պահպանվել է 12-րդ դարի ավերակ «Իշխանհատակ» եկեղեցին, 38 խաչքարով գերեզմանոցը և 12-րդ դարի մատուռը։
71	Գյուղատեղի «Հին Կարակոյուն»	17-18 դդ.	Նորաբակ գյուղից 1,5 կմ ամ	Գոմերի մոտ։
72	Գյուղատեղի	8-17 դդ.	Նորաշեն գյուղի ամ մասում, «Գյունե» ամրոցի տարածքում
73	Գյուղատեղի	13-14 դդ.	Նորաշեն գյուղից 1,5 կմ հս-ամ, «Խաչեր» ամրոցի տարածքում
74	Գյուղատեղի «Խաչեր»	9-15 դդ.	Նորաշեն գյուղից 1 կմ աե	Նորաշեն-Ծովազարդ գյուղամիջյան հին ճանապարհի եզրերին։
75	Գյուղատեղի «Յոթ աղբյուր»	9-15 դդ.	Նորատուս գյուղի տարածքում, «Յոթ աղբյուր» («Աբլլու խարաբա», «Ասլան Ղափլան») ամրոցի տարածքում	Տարածքում պահպանվել է «Յոթաղբյուր» եկեղեցին։
76	Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Շատջրեք գյուղի աե եզրին
77	Գյուղատեղի «Նազեի Սուրբ»	10-17 դդ.	Սարուխան գյուղից 3 կմ ամ
78	Գյուղատեղի «Սիմոյի Սուրբ»	10-17 դդ.	Սարուխան գյուղից 1,5 կմ հվ-ամ	Գյուղատեղիի հս եզրին 1960-ական թթ. կառուցվել է մատուռ՝ Մուշեղ Խոստեղյանի կողմից։
79	Գյուղատեղի	վաղ մջնդ - ուշ մջնդ	Սոտք գյուղից 9 կմ հս-աե	Ոսկու հարստացուցիչ կոմբինատի տարածքում։
80	Գյուղատեղի «Ձոր» («Մանուշակաձոր»)	10-17 դդ.	Սոտք գյուղից 2 կմ հվ	Արոտատեղեր տանող ճանապարհի ձախ կողմում։
81	Գյուղատեղի «Գոմերի ժամ» («Բանդի ձոր», «Շմակաժամ»)	9-17 դդ.	Վարդաձոր գյուղից 4 կմ հս-ամ	Գետի աջ ափին, բարձրադիր բլրին։ Տարածքում պահպանվել է 15-րդ դարի համանուն մատուռը։
82	Գյուղատեղի «Բերդի խարաբա» («Քյաֆթառլի»)	9-16 դդ.	Վարդենիկ գյուղից 3 կմ հվ	Համանուն ամրոցի տարածքում։ Տարածքում պահպանվել է 10-րդ դարի ավերակ եկեղեցին՝ 10-յակից ավել խաչքարերով լի գերեզմանոցով։
83	Գյուղատեղի «Հին Վարդենիկ» («Վերին Գյոզալդարա»)	վաղ մջնդ -1949 թ.	Վարդենիկ գյուղից 5 կմ հվ	Վարդենիս գետի աջ ափին, բարձրադիր հրվանդանին։ Տարածքում պահպանվել է 13-րդ դարի ավերակ Սբ. Գրիգոր եկեղեցին, 9-րդ դարի «Կարմիր վանք» եկեղեցին, 9-րդ դարի անանուն եկեղեցին և ջրաղացների համալիրը։
84	Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Վերին Շորժա գյուղից 3 կմ ամ	Մասրիկ գետի աջ ափին։
85	Գյուղատեղի «Վերին Շորժա»	16-18 դդ.	Վերին Շորժա գյուղի աե մասում	Ձորում։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

[1] Հայաստանի կառավարության որոշում N 628, 29 մայիսի 2002 թ․

[2] Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․

[3] Հայաստանի կառավարության որոշում N 754-Ն, 17 հունիսի 2003 թ․

[4] Հայաստանի կառավարության որոշում N 1793, 24 դեկտեմբերի 2003 թ․

[5] Հայաստանի կառավարության որոշում N 49, 29 հունվարի 2004 թ․

[6] Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․

[7] Հայաստանի կառավարության որոշում N 2322-Ն, 29 դեկտեմբերի 2005 թ․

[8] Հայկական սովետական հանրագիտարան

[1]