Násir al-Din al-Tusí

Coja ^(pt)
Násir al-Din al-Tusí
	;
Nome orixinal	(fa) نصيرالدین طوسی
Biografía
Nacemento	(ar) مُحمد بن مُحمد بن الحسن الطُوسي ; 18 de febreiro de 1201 ; Tus (Estado Ismailí Nizarí)
Morte	26 de xuño de 1274 (73 anos); Kadhimiya (Ilkanato)
Lugar de sepultura	Al-Kadhimiya Mosque (en) 33°22′48″N 44°20′17″L / 33.38, 44.338
Visir Ilkanato
	1256 – 1263 – Xameçadim Maomé ibne Maomé Juveini (pt) →
Datos persoais
Residencia	Tus ; Maymun-Diz (en) ; Castelo de Alamut (pt) ; Coistão (região histórica) (pt) ; Mosul ; Bagdad
Relixión	Xiísmo
Actividade
Campo de traballo	Astronomía, Kalam (pt) , Filosofía islámica, matemáticas, química, bioloxía, física, medicina, Ética, filosofía, historia, dereito, teoloxía, xeografía, música, óptica, Mineraloxía, ocultismo e ciencia
Ocupación	filósofo, Marja (pt) , teólogo, da'i (en) , poeta, escritor, tradutor, autor, médico, polímata, científico, arquitecto, matemático, astrólogo, astrónomo, político
Período de tempo	Idade do Ouro islámica
Empregador	Alamut Library (en) ; Maragheh Observatory (en)
Movemento	Avicenismo (pt)
Profesores	Kamal al-Din bin Younis (pt)
Alumnos	Abd al-Karim Ibn Tawus (en) , Najm al-Dīn al-Qazwīnī al-Kātibī (pt) , Qutb al-Din al-Shirazi (pt) , Al-Hilli (en) , Ibn al-Fuwati (pt) , Shams al‐Dīn al‐Bukhārī (en) e Q5727970
Influencias	Avicena, Ibn al-Jatib Fajr al-Din Razi e Mu'ayyad al-Din al-'Urdi (pt)
Carreira militar
Conflito	Mongol campaign against the Nizaris (en) ; Cerco de Bagdá (pt)
Mecenas	Nasir al-Din Abu al-Fath Abd al-Rahim ibn Abi Mansur (en) ; Rukn al-Din Khurshah (en) ; Ala al-Din Muhammad III (en) ; Hulagu Khan
Obra
	Obras destacables Zij-i Ilkhani (en) ; Tajrīd al-Iʿtiqād (en) ; Tusi couple (en) ; Sharh al-isharat (en) ; Sayr wa Suluk (en) ; (1235) Akhlaq-i Nasiri (en) ;
Doutorando	Qutb al-Din al-Shirazi (pt) , Najm al-Dīn al-Qazwīnī al-Kātibī (pt) e Al-Hilli (en)
Descrito pola fonte	al-Aʻlām (Dār al-ʻIlm, 2002) (en) , (vol:7, p.30); Svensk Uppslagsbok (pt) ; Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Abu Jafar Muhammad Ibn Muhammad Ibn al-Hasan Násir al-Din al-Tusí, coñecido como Násir al-Din al-Tusí (escrito tamén como Nasir al-Dib al-Tusi e Nadir ad-Din at-Tusi) foi un filósofo, matemático, astrónomo, teólogo e médico persa, nado en Tus, Khorasán (daquela Persia e na actualidade Irán) en 1201 e finado en Khadimanin, preto de Bagdad, en 1274.

Cando os exércitos mongois de Xenxis Khan arrasaban Persia, al-Tusí fuxiu para reunirse cos ismailitas. As súas contribucións científicas máis importantes datan destes anos, mentres fuxía dunha fortaleza a outra. Finalmente entregouse ás tropas de Hulagu (un dos fillos de Xenxis Khan) despois da invasión do castelo de Alamut poles forzas mongois.

Escritor polifacético e moi prolífico, o seu nome está inmortalizado coa denominación dun cráter de 60 km de diámetro na Lúa.

Foi quizais o primeiro matemático medieval en tratar a trigonometría como unha disciplina ou rama separada do tronco das matemáticas, e así se desprende no seu Tratado sobre os cuadriláteros. Foi o primeiro en enumerar a lista dos seis casos distintos de ángulo recto nun triángulo esférico (trigonometría esférica). Os seus traballos en trigonometría levárono a ser o primeiro astrónomo oriental en ter unha visión clara da trigonometría plana e esférica.

Tusí elaborou táboas moi precisas sobre os movementos planetarios plasmándoos no seu libro Zij-i ilkhani (As táboas ilkhánicas). Estes libros contiñan posicións en formato tabular coas posicións dos planetas e o nome das estrelas. El sistema planetario proposto por el foi o máis avanzado da época e foi usado amplamente até a chegada do modelo heliocéntrico en tempos de Copérnico. Entre a época de Tolomeo e a de Copérnico considerouse a al-Tusí como o científico máis eminente no campo da observación astronómica.

Inventou unha técnica xeométrica denominada parella de Tusí que axuda á solución cinemática do movemento lineal como suma de dous movementos circulares. Al-Tusí calculou o valor de 51' para a precesión dos equinoccios e fixo enormes achegas á construción e uso dalgúns instrumentos astronómicos, incluíndo os astrolabios e os cuadrantes solares.

O famoso observatorio astronómico de Maragué (ao norte de Irán) construíuse para que este científico desenvolvera o seu traballo.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Biografía da Escola de Matemática e Estatística de St. Andrews (en inglés)