آلپ ارسلان

آلپ ارسلان
کامیل آد	أبو شجاع آلب ارسلان محمد بن چاغري بک داود
دوغوم گونو	۴۲۰ ه.ق
اؤلوم	۴۶۵ ه.ق
اؤلوم یئری	آمودریا،تورکیستان
سونراکی شاه	بیرینجی ملک شاه
اؤنجه‌کی شاه	توغرول بیگ
آرواد	آقا خاتون صفاریه خاتون
آتاسی	چغری بیگ داوود
اوشاقلار	بیرینجی ملک شاه بیرینجی تتش عایشه خاتون زلیخا خاتون
دین	ایسلام،سنی

آلپ ارسلان عضد الدولة، بۆتون آد: أبو شجاع آلب ارسلان محمد بن چاغري بک داود بن ميكائيل بن سلجوق بن دقاق التركمانی، سلجۇقلولار دؤولتینین ایکینجی سولطانی ٤٢٠-نجی ه.ق ایلین محرّم آییندا آنادان اوْلوب‌دور.1063 ایلیندن 1072 ایلینه جن 9 ایل سلجوقلو حکومتینه سولطانلیق ادیب دیر.

توغرول بیگ اولمه میشدن قاباق اولادی اولماماسینا گوره قارداشی چاغری بیگین اوغلو و آلپ ارسلانین اوگئی قاردای سولئیمانی اوز ولیعهدی اولاراق سئچیر. طوغرول بیگین اولوموندن سورا وزیر عمیدالملک سولئیمانی اصفهاندان رئیه گتیریر و بیله سین سلطنت تختینه اوتودور آما اوردو و امیر لرین چوخو آلپ ارسلانین سولطان اولماسینی ایستیردیلر و هر گون اویاندا بویاندا اعتراض سسی قوزانیردی بونون آردیندان دا طوغرول بیگین عمی اوغلو سو قوتالمیش عصیان ائدرک 50 مین نفرلیک اوردویلا رئیی محاصره ادیر و اوزون سولطان اعلام ائدیر. عمیدالملک کی گورور بونلارین قاباغیندا دایانا بیلمه یه جاق آلپ ارسلانا مکتوب گوندررک وضعیتی آنلادیر و اونو پایتخته چاغیریر. آلپ ارسلان اوردوسنان بیرلیقدا مرو دن چیخیر و نیشابورا یئتیشنده قوتالمیش خبردار اولور و اونون قاباغینا چیخیر ایکی اوردو 1064 ایلینده بیربیرینن ساواشیرلار و آلپ ارسلان غالیب اولور قوتالمیش دا جانینی الدن وئریر. آلپ ارسلان قوتالمیش عصیانین باسدیراندان سورا سلطنت تختینه جلوس ادیر و سلجوقلو حکومتینین تکجه حاکیمی اولور.

آلپ ارسلان سولطان اولاندان سورا طوغرول بیگین یولونو دوان ائتدی و اونون سیاست لریندن فایدالاندی. تورکمنلری آذربایجاندا،آنادولودا و سوریه ده غزا یه یوللادی ،عراق ،آذربایجان و طبرستان اولکه لرینین حاکیم لریم یئرینده ساخلادی و خلیفه نن دوستولوق رابطه سینی ادامه وئر دی.

آلپ ارسلان حکومتینین ایلک ایللرینده اوغلو ملکشاهلا بیرلیقدا آذربایجانا ساری گلیر و اونون گلیشینن خوی لا سلماس تئزیندن تسلیم اولورلار،شدادیلر ده اطاعت لرینی بیلدیریللر. سولطان آلپ ارسلان 1064 ایلینده بیزانس توپراقلارینا سالدیریر و قارص شهرینن آنی شهرینین فتح ائدیر اوردان دا سورا نخجوان یولینن خزر دنیزینین باتی ساحیلینه گئدیر و شروانشاه فریبرزی اوزونه باغلیر. سولطان آلپ ارسلان 1064 ایلینده گرجستانا سالدیرماغی باشلیر و او اولکه نین ایچینه گیریر،دوردونجو بقراط خراج وئرجاغینی سولطانا بیلدیررک صلح تکلیفی ائدیر،آلپ ارسلان قبول ائدیر و روابط لرینین محکم لیغی اوچون سولطانلا بقراطین باجی سی بیربیرینن ائلنیرلر. بو صلح ولی اوزون سور مور نیه کی آلان لار شاه بقراطین تحریکیله سلجوقلو توپراقلارینا سالدیریرلار و نتیجه ده آۀپ ارسلان 1067 ایلینده گینه ده گرجوستانا سالدیریر و تفلیس له روستا شهرلرینی فتح ائدیر.

آلپ ارسلانین قدرتینین آرت ماسی سبب اولور کی بیزانس لا فاطیمی دولت لری اولاردان چکینسین و بونونوچون ده ایکی دولت بیربیرینن یاخینلاشماغی پلانلاییرلار. 1070 ایلینده آلپ ارسلان دیاربکره گئدیر و مروانیلر حاکیمی اونا بویون ایرک اطاعت اودیر آردیندان فاطیمی تورچاقینا سالدیراراق حلب شهریده سولطانا تسلیم اولور،همین بو زمان دا کی سولطان حلب ده ایدی خبر گلیر کی بیزانس امپراطورو رومانوس دیوجن 300 مین نفرلیک اوردویلا سلجوقلو تورپاقلارینی تاراج ائتماق اوچون گلیری. آلپ ارسلان اوردوسونون چوخونو سوریه دی فاطیمی لرینن ساواشماق اوچون ساخلیر و اوزو 15 مین تورکمان اوردویلا آذربایجانا گئدیر و محلی قدرت لردنده 10 مین نفر اوزونه قاتاندان سورا ملازگرد طرفینه گئدیر. آلپ ارسلان رومانوسا مکتوب گوندریر و اوندان ایستیر کی صلح اوچون آنلاشما یاپماغی قبول ائت سین آما بیزانس حاکیمی اوردوسونا گوونرک دییر کی صلح رئی ده یاپیلاجاق و بویله لیک له بو پیامی وئریر کی سلجوقلونو آرادان آپارماغ اوچون گلیری. 1071 ایلینده ملازگرد ده ایکی اوردو قارشی قارشیا دوروب و ساواشیرلار و بو ساواش دا سلجوقلو لار بویوک باشاری الده ائدیرلر و بیزانس اوردوسونون هامیسینی تارومار ائدیر لر رومانوسون اوزونو ده توتاقلاییر لار. آلپ ارسلان رومانوسو فدیه و سلجوقلویا باغلی لیک شرطیله آزاد ائدیر آما رومانوس بیزانسا گئدندن سورا خلع اولور و گوزلرینده تازا امپراطور توسطینن الدن وئریر و یئنی حاکیم بو آنلاشمایی بوینونا آلماییر.

1072 ایلینده آلپ ارسلان 100 مین نفرلیک اوردویلا ماوراالنهری گئچیر و قاراخانلی مولکونه سالدیریر. همین ایلده قاراخانلی سولطانین ائلچی سی یوسوف خوارزمی الینن یارالانیر و 25 گوندن سورا جانینی الدن وئریر. آلپ ارسلانین اولوموندن سورا اوغلو بیرینجی ملک شاه اونون یئرینه اگلشیر و یئنی سولطان اولور.

آلپ ارسلان اؤلنده ١١ اۇشاغی واریدی کی اوْنلاردان معزّ الدّین ملک شاه، آلپ ارسلاندان سوْنرا حاکیملیغا یئتیشدی.

آلپ ارسلانین اۇشاقلارینین آدی:

1. معزّ الدّین ملک شاه
2. تاج الدّولة تۇتوش
3. عزّ الدّین ارسلان ارغون
4. بؤری بارس
5. تۇغرول
6. ایاز
7. توْغان
8. ارسلان
9. تکیش
10. عایشه
11. زلیخا

تاریخ ایران منصور جدی

• عظماء الإسلام کیتابی