Buckingham-paleis

Buckingham-paleis (Engels: Buckingham Palace) is die amptelike woning van die Britse monarg in Londen. Dit is in Westminster geleë en staatsgeleenthede en koninklike onthale word hier gehou. Dit het ook ’n groot toerisme-aantrekking en dele van die gebou is sedert 1995 vir toeriste oop.^[1]

Die paleis was oorspronklik bekend as Buckingham House. Die gebou wat tans die kern van die paleis vorm, was ’n groot huis wat in 1703 vir John Sheffield, die Hertog van Buckingham, gebou is en in 1761 deur koning George III^[2] gekoop is as ’n privaat woning, bekend as The Queen's House.

Dit is die afgelope 75 jaar vergroot, grootliks deur die argitekte John Nash en Edward Blore. Buckingham-paleis het in 1837 die amptelike koninklike woning geword toe koningin Victoria die troon bestyg. Die laaste groot veranderings is in die laat 19de en vroeë 20ste eeu aangebring; dit sluit die aanbou van die oosvleuel in met die bekende balkon waarop die koninklike familie tradisioneel byeenkom om die skare buite te groet. Die paleiskapel is egter tydens die Tweede Wêreldoorlog deur ’n Duitse bom verwoes. Die Queen's Gallery is in die plek daarvan gebou en het in 1962 vir die publiek geopen met werke van die Koninklike Versameling wat daar uitgestal word.

Die oorspronklike vroeë 19de-eeuse binneversiering, waarvan ’n groot deel nog bestaan, sluit in die kwistige gebruik van helderkleurige nagemaakte marmer en blou en pienk lapis. Koning Edward VII het herversierings laat doen in ’n room- en goudkleurige Belle Époque-styl. Baie kleiner onthaalsale is gemeubileer in die Chinese regentskapstyl met bybehore uit die Royal Pavilion in Brighton en Carlton House. Die paleistuin is die grootste privaat tuin in Londen.

Die staatskamers, wat vir amptelike en staatsonthale gebruik word, is elke jaar van Augustus tot September vir die publiek oop. Koningin Elizabeth II en lede van die koningsgesin gebruik die paleis vir amptelike en staatsonthale. Die paleis het sy eie poskantoor en die unieke poskode SW1A 1AA.

In die Middeleeue was die terrein waarop die paleis gebou is, deel van die Ebury-landgoed (ook Eia genoem). Die vleiagtige grond het water gekry van die Tyburnrivier, wat steeds ondergronds vloei onder die binnehof en suidvleuel van die paleis.^[3] Die dorp Eye Cross het aan die rivieroewers ontstaan. Die terrein het baie eienaars gehad, van Eduard die Belyer in die laat Saksiese tyd tot Willem die Veroweraar. Willem het dit aan Geoffrey de Mandeville geskenk, en hy het dit aan die monnike van die Westminster-abdy nagelaat.^[4]

Koning Hendrik VIII het die Hospitaal van Sint James (later die Sint James-paleis), in 1531 van Eton-kollege gekoop,^[5] en in 1536 het hy die Ebury-landgoed van die Westminster-abdy teruggevat.^[6] Hierna was die terrein vir die eerste keer weer in koninklike hande vandat Willem die Veroweraar dit byna 500 jaar tevore weggegee het.^[7]

Verskeie eienaars het dit van koninklike landhere gehuur. Die dorp Eye Cross het voorheen vervalle geraak en die gebied was merendeels leeg en onbewoon.^[8] Toe Jakobus I geld nodig het, het hy ’n deel van die eiendom verkoop terwyl hy op die ander deel ’n moerbeituin aangelê het vir die vervaardiging van sy. (Dit is nou aan die noordwestekant van die paleis.)^[9] Eindelik, in die laat 17de eeu, het Mary Davies die verkoopte deel van die eiendom van die eiendomsmagnaat sir Hugh Audley geërf.

Die eerste huis wat op die terrein gebou is, was waarskynlik dié van sir William Blake, omstreeks 1624.^[10] Die volgende eienaar was George Goring, die 1ste Graaf van Norwich, wat Blake se huis van 1633 af uitgebrei het en die grootste deel van vandag se tuin aangelê het; dit was toe bekend as Goring Great Garden.^[11][12]

Henry Bennet, die 1ste Graaf van Arlington, het Goring House gekoop en daarin gewoon toe dit in 1674 afbrand.^[12] Hy het die volgende jaar ’n nuwe huis, Arlington House, laat bou (die suidvleuel van die hedendaagse paleis).^[12]

Die huis wat die argitektoniese kern van die huidige paleis vorm, is in 1703 vir die eerste Hertog van Buckingham gebou. Dit was ’n groot sentrale drieverdiepingblok met twee kleiner diensvleuels.^[13] Buckingham House is eindelik in 1761 deur Buckingham se afstammeling sir Charles Sheffield aan George III verkoop.^[2]

George III het die huis aanvanklik gekoop as ’n privaat huis, veral vir sy vrou, koningin Charlotte. Dit was hierna bekend as The Queen's House. Van hul 15 kinders is 14 hier gebore. Sint James-paleis het die amptelike en seremoniële koninklike woning gebly.^[14]

Herbouwerk aan die huis het in 1762 begin.^[15] Nadat hy die troon in 1820 bestyg het, het koning George IV die restourasie voortgesit met die idee van ’n klein, gemaklike woning. Terwyl die werk aan die gang was, het hy in 1826 besluit om die huis in ’n paleis te omskep met die hulp van sy argitek, John Nash.^[16] Sommige meubels en bybehore is van Carlton House af gebring en ander is ná die Franse Rewolusie in Frankryk gekoop.^[17] Die eksterne fasade is ontwerp met George IV se voorkeur vir die Franse neo-klassieke invloed in gedagte. Die koste van die herbouwerk het teen 1829 geweldig gestyg en die oordadigheid van Nash se ontwerpe het daartoe gelei dat hy as argitek afgedank is. Ná George IV se dood in 1830 het sy jonger broer, koning William IV, die argitek Edward Blore gehuur om die werk te voltooi.^[18][19]

Die oosvleuel van Buckingham-paleis, wat die binnehof toegemaak het, is later aangebou, tussen 1847 en 1850. Dit het in 1913 sy huidige vorm gekry (regs).

Buckingham-paleis het in 1837 eindelik die hoofwoning van die monarg geword toe koningin Victoria die troon bestyg.^[20] Sy was die eerste monarg wat daar gewoon het omdat William IV dood is voor die voltooiing van die herbouwerk.^[21] Terwyl die staatskamers uitspattig en kleurryk was, was die res van die paleis ietwat minder luuksueus. Die skoorstene het gerook, ventilasie was so swak dat die binnekant sleg geruik het en toe besluit is om gaslampe te installeer, was daar groot kommer oor die opbou van gas op die onderste verdiepings. Die peroneel was glo ook laks en die paleis was vuil.^[22] Ná die koningin se troue in 1840 het haar man, prins Albert, tot in 1840 die personeel reorganiseer en aandag gegee aan die ontwerpprobleme.

Teen 1847 het die egpaar besluit die paleis is te klein vir die hoflewe en hul groeiende gesin.^[23] Die nuutste aanbouing, die oosvleuel, wat deur Edward Blore ontwerp en deur Thomas Cubitt gebou is,^[24] het die sentrale binnehof toegemaak. Dit is vandag die "openbare gesig" van die paleis en bevat die balkon van waar die koninklike familie die publiek groet op belangrike geleenthede. Die balsaal en nog staatskamers is ook in dié tyd aangebou deur Nash se student sir James Pennethorne.

Voor prins Albert se dood is groot musikale vermaak in die paleis aangebied.^[25] Van die grootste musici van dié tyd het daar opgetree, onder andere die komponiste Felix Mendelssohn^[26] en Johann Strauss junior.^[27] Strauss se "Alice-polka" is in 1849 vir die eerste keer in die paleis uitgevoer ter ere van die koningin se dogter, prinses Alice.^[28] Uitspattige kostuumdanse is ook gehou benewens die gewone koninklike seremonies, inhuldigings en ander geleenthede.

Toe prins Albert in 1861 sterf, het die hartseer koningin haar van die openbare lewe onttrek en in Windsor-kasteel, Balmoral-kasteel en Osborne House gaan bly. Die paleis is jare lank selde gebruik en dit is selfs verwaarloos. In 1864 is ’n nota aan die heining van die paleis gevind met die boodskap: "These commanding premises to be let or sold, in consequence of the late occupant's declining business."^[29] Eindelik het die koningin op die publiek se aandrang na die paleis teruggekeer, hoewel sy steeds op ander plekke gaan bly het indien moontlik. Die hof het steeds funksies by Windsor-kasteel gehou eerder as by Buckingham-paleis, en dan het die koningin swart gedra as teken van rou. Buckingham-paleis het die grootste deel van die jaar leeg gestaan.^[30]

Die paleis is 108 x 120 m groot en 24 m hoog. Die vloerruimte is meer as 77 000 m².^[31] Die belangrikste kamers is agter die wesfasade aan die agterkant van die paleis. Die middelpunt van dié deel is die musiekkamer, met sy groot strik as die oorheersende eienskap van die fasade. Weerskante van die musiekkamer is die blou en die wit sitkamer. Hieragter is die prentegalery, wat dien as ’n verbindingsgang tussen die staatskamers. Dit is 50 m lank.^[32] Hier hang verskeie werke, insluitende dié van Rembrandt, Van Dyck, Rubens en Vermeer.^[33][34] Ander kamers wat uit die prentegalery uitloop, is die troonkamer en die groen sitkamer. Laasgenoemde is deel van die seremoniële roete na die troon vanaf die wagkamer aan die bopunt van die groot trap.^[32] Die wagkamer bevat wit marmerbeelde van koningin Victoria en prins Albert in Romeinse klere. Dié formele kamers word net gebruik vir seremoniële en amptelike onthale, maar is in die somer vir die publiek oop.

Net onder die staatskamers is ’n stel minder uitspattige kamers bekend as halfamptelike kamers. Die ingang is van die marmersaal af en die kamers word gebruik vir minder formele geleenthede soos etes en private ontmoetings. Sommige kamers is na spesifieke besoekers genoem, soos die 1844-kamer, wat in dié jaar versier is vir die staatsbesoek van keiser Nikolaas I van Rusland, en die 1855-kamer, ter ere van die besoek van keiser Napoleon III van Frankryk.^[35] In die middel hiervan is die kamer waardeur duisende besoekers stap na die tuin vir die koningin se jaarlikse tuinpartye.^[36] Die koningin gebruik ’n kleiner stel kamers in die noordvleuel.

Tussen 1847 en 1850, toe Blore die nuwe oosvleuel bou, is die Royal Pavilion weer eens gestroop. Dus het baie kamers in dié vleuel ’n Oosterse atmosfeer. Die rooi en blou Sjinese eetkamers bestaan uit dele van die Pavilion se banketsaal en musiekkamer, maar het ’n skoorsteen wat deur W.M. Feetham ontwerp is. Die geel sitkamer het muurpapier wat uit die Pavilion kom.

Wanneer buitelandse staatshoofde Brittanje besoek, onthaal die koningin hulle gewoonlik in Buckingham-paleis. Hulle bly in ’n groot stel kamers bekend as die Belgiese Suite aan die onderkant van die Ministerstrap op die grondverdieping van die noordvleuel. Die suite is na prins Albert se oom, Leopold I van België, genoem. In 1936 was dit vir ’n kort rukkie die privaat kamers van koning Edward VIII.^[31]

Mans wat nie ’n militêre uniform gedra het nie, het aanvanklik ’n knielengtebroek van 18de-eeuse ontwerp gedra. Vroue se aandrokke moes ’n sleep hê en hulle moes tiaras of vere in hul hare dra (of albei).

Intussen het die kleredrag minder formeel geraak. Ná die Eerste Wêreldoorlog, toe koningin Mary die mode wou volg deur haar rok ’n paar sentimeter van die grond af te dra, het sy ’n hofdame gevra om haar eie rok korter te maak om koning George V se reaksie te toets. Hy was met afgryse vervul en dus het die koningin besluit om haar soom oudmodies laag te hou.^[37] Dit was eers ná die troonbestyging van koning George VI en sy vrou, koningin Elizabeth, dat some toegelaat is om hoër te wees.

Vandag word geen amptelike kleredrag vereis nie.^[38] Die meeste mans wat bedags na Buckingham-paleis genooi word, dra ’n uniform of pak;^[38] sommige dra ’n swaelstertbaadjie. Saans kan hulle ’n aandpak dra, na gelang van die geleentheid.

’n Voorstelling deur die hof van aristokratiese jong dames aan die monarg het sedert die bewind van Edward VII plaasgevind. Dit was die jong vroue, bekend as debutante, se eerste verskyning in die openbaar as volwassenes. Hulle het volle hofkostuums gedra, met drie lang volstruisvere in hul hare. Hulle het die vertrek binnegekom, gebuig, ’n gechoreografeerde terugwaartse beweging uitgevoer en weer gebuig – alles in ’n rok met ’n sleep van ’n voorgeskrewe lengte. Ná die Tweede Wêreldoorlog is die seremonie vervang met ’n minder formele middagonthaal, sonder die buigings en hofkostuums.^[39]

In 1958 het die koningin die voorstelling van debutante afgestel^[40] en vervang met tuinpartye.^[41]

Inhuldigings, wat die slaan tot ridders insluit, en ander toekennings vind in die paleis se balsaal plaas wat in 1854 gebou is. Teen 36,6 m lank, 18 m breed en 13,5 m hoog,^[38] is dit die grootste vertrek in die paleis. Dit het die troonkamer vervang wat betref gebruik en belangrikheid.

Staatsbankette vind ook in die balsaal plaas; dit is formele aandetes op die eerste aand van ’n besoekende staatshoof se besoek.^[42] Op sulke geleenthede eet 150 of meer gaste in formele drag, wat tiaras vir vroue insluit, uit goue borde. Die grootste en formeelste onthaal by die paleis is elke November, wanneer die koningin lede van die buitelandse diplomatieke korps wat in Londen woon, onthaal.^[43] Op dié geleenthede word al die staatskamers gebruik.^[44] Die groot deure met dubbelspieëls staan oop en weerkaats die talle kristalkandelare en muurlampe, en dit skep ’n opsetlike optiese illusie van ruimte en lig.

Kleiner seremonies soos die ontvang van nuwe ambassadeurs vind plaas in die 1844-kamer. Die koningin hou hier ook klein etes en vergaderings met haar Geheime Raad. Groter etes vind dikwels in die musiekkamer of die staatseetkamer plaas. Alle formele geleenthede word bygewoon deur die koningin se lyfwagte in hul historiese uniforms en ander hofamptenare soos die opperkamerheer.^[45]

Die grootste funksies is die koningin se jaarlikse tuinpartye vir tot 8 000 genooide gaste.^[46]

In 1901, met die troonbestyging van Edward VII, is nuwe lewe in die paleis geblaas. Die koning en sy vrou, koningin Alexandra, het altyd die toon aangegee in die hoë lewe van Londen. Hul vriende, bekend as "die Marlborough House-sirkel", was die mees modebewuste en vooraanstaande mense. Die balsaal, groot ingang, marmersaal en galerye is herversier in die room en goue kleure van vandag, en dit het weer die toneel van groot vermaak geword.

Die laaste groot bouwerk aan die paleis is deur George V aangebring toe hy sir Aston Webb in 1913 aangestel het om Blore se oosvleuel te herontwerp. Dié nuwe fasade vorm vandag die agtergrond van ’n groot standbeeld van koningin Victoria.^[47] George V het ’n ernstiger persoonlikheid as sy pa, Edward VII, gehad en ná 1910 is groter klem gelê op amptelike onthale en koninklike pligte, eerder as op partytjies.^[48] Hy het ’n reeks vertonings met jazzmusikante gevestig met onder andere die Original Dixieland Jazz Band (1919), Sidney Bechet en Louis Armstrong (1932), wat die paleis ’n benoeming besorg het in 2009 se (Kind of) Blue Plaque deur die Brecon Jazz Festival as een van die plekke in die Verenigde Koninkryk wat die grootste bydrae gelewer het tot jazzmusiek.^[49][50]

Sy vrou, koningin Mary, was ’n kunskenner en het ’n groot belangstelling getoon in die Koninklike Versameling van meubels en kuns. Sy het dit laat restoureer en dit uitgebrei. Sy het ook baie bybehore in die paleis laat aanbring. Sy was verder verantwoordelik vir die versiering van die blou sitkamer.^[51]

Volgens ’n boek wat in 1999 deur die Koninklike Versameling gepubliseer is, het die paleis 19 staatskamers, 52 hoofslaapkamers, 188 personeelslaapkamers, 92 kantore en 78 badkamers.^[52] Dit is eintlik klein in vergelyking met die Russiese paleise in Sint Petersburg en Tsarskoje Selo, die pous se paleis in Rome en die Spaanse koninklike paleis in Madrid, en selfs die voormalige Paleis van Whitehall.

Tydens die Eerste Wêreldoorlog het die paleis, toe die tuiste van koning George V en koningin Mary, skade vrygespring. Die waardevolste inhoud is na Windsor verskuif, maar die koninklike egpaar het in die paleis gebly. Die koning het rantsoene by die paleis ingestel, tot ontsteltenis van sy gaste en gesin.^[53] Tot die koning se latere spyt het hy toegegee aan David Lloyd George se voorstel dat die paleis se wynkelders gesluit word om ’n voorbeeld te stel aan die sogenaamde onthoudende werkersklas. Die werkers het egter aanhou drink en die koning moes droëmond bly sit.^[54]

Die paleis was minder gelukkig tydens die Tweede Wêreldoorlog, toe dit minstens sewe keer gebombardeer is – die ergste voorval was in 1940: ’n bom het in die binnehof ontplof terwyl koning George VI en sy vrou, koningin Elizabeth, in die paleis was. Talle vensters is gebreek en die kapel verwoes.^[55] Dekking daarvan is oor die hele land in bioskope vertoon om te wys arm en ryk kry ewe swaar. Die koning en koningin het is afgeneem waar hulle die skade ondersoek – die koningin, soos altyd met ’n glimlag en onberispelik geklee in ’n jas en bypassende hoed, het gelyk of dit haar glad nie pla nie. Dit is toe dat sy haar beroemde woorde geuiter het: "Ek is bly ons is gebombardeer. Nou kan ek die Ooseinde in die oë kyk."

Op Oorwinningsdag, 8 Mei 1945, was die paleis die middelpunt van die land se vierings. Die koning en koningin en hul twee kinders, prinses Elizabeth (later koningin Elizabeth II) en prinses Margaret, het op die balkon verskyn terwyl die skare gejuig het.^[56]

The boy Jones was ’n indringer wat tussen 1838 en 1841 op drie geleenthede toegang tot die paleis verkry het, soos 40 jaar later aangeteken deur Charles Dickens.^[57]

In 1982 het Michael Fagan twee keer by die paleis ingebreek. Op een van dié geleenthede het hy koningin Elizabeth II se slaapkamer binnegegaan en op haar bed met haar sit en gesels.^[58] Die koningin het blykbaar kalm gebly terwyl die polisie op pad was en Fagan het haar nie gedreig nie.

Aan die agterkant van die paleis is die groot, parkagtige tuin wat saam met sy meer die grootste privaat tuin in Londen is.^[59] Die koningin hou elke somer haar jaarlikse tuinpartye hier asook groot funksies om belangrike koninklike mylpale, soos herdenkingsjare, te vier. Dit beslaan 16 hektaar en sluit ’n helikopterlandingsplek, meer en tennisbane in.^[38]

Aangrensend aan die paleis is die Koninklike Stalle (Royal Mews), wat ook deur Nash ontwerp is. Hier word die koninklike koetse, onder meer die Goue Staatskoets, gehou. Dié koets is in 1762 vir die eerste keer deur George III gebruik vir die parlementsopening en word sedert George IV deur die monarg gebruik vir hoofsaaklik kronings. Dit is laas gebruik met Elizabeth II se goue jubileum.^[60] Die perde wat in seremoniële optogte gebruik word, word ook hier aangehou.^[61]

Die Wandelhal (Mall) is ’n seremoniële promenade na die paleis wat deur sir Aston Webb ontwerp en in 1911 voltooi is as deel van ’n gedenkteken vir koningin Victoria. Dit loop van die Admiraliteitsboog, deur Sint James-park tot by die Victoria-monument. Dié roete word deur motorkades van besoekende staatshoofde gebruik, asook deur die koningsgesin op staatsgeleenthede soos die jaarlikse Vaandelparade (Trooping the Colour).^[62]

Sowat 50 000 genooide gaste word elke jaar onthaal op tuinpartye, bankette en ander geleenthede. Tuinpartye, gewoonlik drie, word in die somer gehou, gewoonlik in Julie. Die paleis se voorhof word gebruik vir die aflossing van die wag, ’n groot seremonie en toeriste-attraksie (daagliks in die somer, al om die ander dag in die winter).

Die paleis behoort, nes Windsor-kasteel, aan die staat; dit is nie die monarg se persoonlike eiendom nie, anders as Sandringham House en Balmoral-kasteel. Baie van die inhoud van Buckingham-paleis, Windsor-kasteel, Kensington-paleis en Sint James-paleis is gesamentlik bekend as die Koninklike Versameling en behoort aan die monarg. Uitstallings daarvan kan in die Koningingalery (Queen's Gallery) naby die Koninklike Stalle deur die publiek besigtig word. Dit is deurentyd oop en uitstallings word afgewissel. Die gebou staan op die terrein van die paleiskapel wat in die Tweede Wêrldoorlog deur ’n bom verwoes is. Die paleis se staatskamers is sedert 1993 in Augustus en September vir die publiek oop. Die geld wat daaruit gemaak word, is aanvanklik gebruik vir die herstel van Windsor-kasteel nadat ’n brand in 1992 baie van die kasteel se staatskamers verwoes het.

Buckingham-paleis is dus ’n simbool en die tuiste van die Britse monarg, ’n kunsgalery en ’n toeriste-attraksie. Agter die vergulde omheining en hek wat in 1911 voltooi is^[30] en Webb se beroemde fasade^[30] was dit nie net die weekdagtuiste van die koningin en prins Philip nie, maar ook die Londense tuiste van die Hertog van York en die Graaf en Gravin van Wessex. Dit bevat ook die kantore van die koninklike huishouding en is die werkplek van 450 mense.

• Buckingham-paleis op die amptelike webtuiste van die Britse monargie
• Virtuele navigasie van die paleis
• Buckingham-paleis in The DiCamillo Companion to British & Irish Country Houses Geargiveer 5 Maart 2016 op Wayback Machine
• Geskiedenis van die paleis, met sketse van Arlington en Buckingham House, uit Edward Walford se Old and New London, volume 4, hoofstuk VI (1878)

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Buckingham-paleis.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia

51°30′3″N 0°8′31″W / 51.50083°N 0.14194°W / 51.50083; -0.14194