Tundik Nehri
| Tundik Түндік (Kazakça) Тундик (Rusça) | |
|---|---|
 Tundik Nehri'nin (solda) son bölümü ve Karasor Gölünün batı kıyısındaki ağzı, Sentinel-2 görüntüsü
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Eyalet(ler) | Karagandı, Pavlodar |
| İlçe(ler) | Karkaralı, Mayıs, Bayanaul |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Keşubay[1] Kazakistan Yaylaları 49°05′58″N 76°17′46″E / 49.099444°K 76.296111°D |
| Kaynak rakımı | y. 1.014 m (3.327 ft)[2] |
| Ağız | Karasor[3] 51°04′45″N 77°25′56″E / 51.079167°K 77.432222°D |
| Ağız rakımı | y. 144 m (472 ft)[2] |
| Yükseklik farkı | y. 870 m (2.850 ft) |
| Uzunluk | 305 km (190 mi) |
| Havza alanı | 10.100 km2 (3.900 sq mi) |
| Debi | 0,4 metreküp/saniye (14 cu ft/s) Aktastık köyü ölçüm istasyonu |
Tundik (Kazakça: Түндік; Rusça: Тундик), Kazakistan'da Karagandı eyaletinin Karkaralı ilçesi ve Pavlodar eyaletinin Mayıs ve Bayanaul ilçelerinden akan bir nehirdir. İrtiş havzasında yer alan bir nehirdir.
Nehir yolu
[değiştir | kaynağı değiştir]Tundik'in kaynakları Beldeytas köyü yakınlarında, Kazakistan Yaylaları'nın Keşubay ve Konırtemirşi dağlarının yamaçlarındadır. Kabaca kuzeye doğru ilerler ve Ku Dağı kenarından kuzeydoğuya doğru kıvrılır. Dağı batı yönünde terk ettikten sonra tekrar kuzeye doğru akar. Tundik, 51. kuzey enlemine ulaşmadan hemen önce kuzeydoğuya doğru kıvrılır. Sonunda Karasor tuz gölüne ulaşır ve batı kıyısından göle giriş yapar.[2][4]
Nehir kolları
[değiştir | kaynağı değiştir]Tundik'in ana kolları; solda 67 km (42 mi) uzunluğundaki Bala Tundik (Бала Түндік) ve sağda 78 km (48 mi) uzunluğundaki Ashchyshiozek (Ащышиөзек)'tir. Her iki nehrin kaynakları Ku Dağı'nda bulunur. Diğer önemli kolları 48 km (30 mi) uzunluğundaki Kızılaşçı, 37 km (23 mi) uzunluğundaki Akjarık, 30 km (19 mi) uzunluğundaki Yukarı Karasu, 35 km (22 mi) uzunluğundaki Aşağı Karasu'dur, 21 km (13 mi) uzunluğunda Sarıbulak, 21 km (13 mi) uzunluğunda Egindibulak, 17 km (11 mi) uzunluğunda Jarkayin ve 10 km (6,2 mi) uzunluğunda Kundik.[4][5]
Hidroloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Tundik, 305 kilometre (190 mi) uzunluğunda ve 10.100 kilometrekare (3.900 sq mi) drenaj havzasına sahiptir. Nehir esas olarak kar ve yeraltı sularıyla beslenir. Kasım ve Nisan ayları arasında donar. Tundik suları, kıyılarına yakın yerleşim yerlerinin tarım alanlarını ve meralarını sulamak için kullanılır.[5]
Nehir vadisinin genişliği yukarı kısımlarda 0,2 km (0,12 mi) ile 0,3 km (0,19 mi), orta kısımlarda 1 km (0,62 mi) ile 2 km (1,2 mi) arasındadır. Nehrin aşağı kesimlerinde vadi genişleyerek 7 km (4,3 mi) ile 10 km (6,2 mi)'ye kadar ulaşır. Nehir kıyıları çoğunlukla diktir, 1 m (3 ft 3 in) ile 2 m (6 ft 7 in) arasındadır.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (haritada: Тундик) (Rusça) 1:500.000". 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c Google Earth
- ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (haritada: Тундик) (Rusça) 1:100.000". 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b "M-43 Topographic Chart (in Russian)". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022.
- ^ a b c Atameken Geographical Encyclopedia. Almaty 2011 ISBN 9965-893-70-5
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Tundik ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Review of Preliminary Results of Archaelogical Research in the Area of Mount Aiyrtas in 2022, Central Kazakhstan
