Macide Tanır
Macide Tanır | |
|---|---|
 Macide Tanır | |
| Doğum | Zehra Macide Tanır 11 Mayıs 1920 |
| Ölüm | 06 Şubat 2013 (92 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Emirgân Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk  |
| Diğer ad(lar)ı | "Tiyatronun Cadısı" |
| Eğitim | Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro ve Opera Bölümleri |
| Meslek | Oyuncu |
| Etkin yıllar | 1943-2012 |
| Ödüller | 1991 - Devlet sanatçısı Altın Portakal Film Festivali 2007 - Yıldırım Önal Anı Ödülü |
Macide Tanır, (11 Mayıs 1920 - 6 Şubat 2013, İstanbul[1]) Türk tiyatro ve sinema sanatçısı.[2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Macide Tanır, 11 Mayıs 1920'de[3] doğdu. Babası, İbrahim Birmeç, Yanya'dan İstanbul'a göç etmiş bir veteriner subayı idi.[4] Pendik'te büyüdü. Lise öğrenimini Erenköy Kız Lisesi'nde tamamladıktan sonra babasının teşviki ile Ankara Devlet Konservatuvarı'na girdi. Eğitimine Şan Bölümü'nde başladı. Bir yıl sonra sınıf atladı ve bölüm değiştirerek tiyatro bölümüne geçti. Yüksek lisans sonrası 1943 yılında Devlet Tiyatroları'na katıldı. İlk defa Moliere'in Kibarlık Budalası ile sahneye çıktı.[4] Altmıştan fazla eserde rol aldı.[5] 1985 yılında Devlet Tiyatrosu'ndan emekli edildi. İki yıl kadar Tiyatro Kare'de oyunculuk yaptı.
Emekli olduktan sonra Yer Demir Gök Bakır, Yengeç Sepeti ve Cumhuriyet gibi sinema filmleri ile Baharın Bittiği Yer, Şehnaz Tango gibi televizyon dizilerinde rol aldı. Radyo tiyatrosu ve seslendirmeler sayesinde oyunculuğunun yanı sıra sesi ile de tanındı.
Pek çok oyunculuk ödülüne layık görülen sanatçı 1991 yılında Devlet Sanatçısı unvanı aldı. Anılarını anlattığı "Tiyatronun Cadısı" isimli kitabı 2000 yılında yayımlandı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Şubat 2013'te yoğun bakım ünitesinde solunum yetmezliğinden hayatını kaybetti. Tanır'ın cenazesi Emirgân Mezarlığı'na defnedildi.[6]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1961-62: Basının tiyatro sanatçıları arasında yaptığı anket - Yılın Sanatçısı (Ağaçlar Ayakta Ölür)
- 1964-65: Basın-İş Sendikası - Yılın Sanatçısı (Dünyanın Düzeni)
- 1968-69: Sanat Sevenler Derneği - En İyi Kadın Oyuncu (Kıl Payı)
- 1973-74: Sanat Sevenler Derneği - En İyi Kadın Oyuncu (Yanlışlık)
- 1982-83: Sanat Kurumu - En İyi Kadın Oyuncu (Gölge Ustası)
- 1988: Kültür Bakanlığı - Jüri Özel Ödülü
- 1988: Şehir Tiyatroları - Yılın Sanatçısı
- 1988: Hürriyet Gazetesi - Yılın Sanatçısı
- 1989: Kadınlar Birliği - En Başarılı Sanatçı
- 1990: Mersin Kültür ve Sanat Şenliği Onur Ödülü
- 1990: Sanat Kurumu - Yılın Sanatçısı
- 1991: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
- 1992-93: Avni Dilligil Onur Ödülü - (Müziksiz Evin Konukları)
- 1992-93: İtalyan Kültür Bakanlığı - Adelaide Ristari Ödülü
- 1993: Ses-Der Ödülü
- 1993-94: İstanbul Milletlerarası Lions Kulübü Ödülü
- 1996: Yarım Asır Sahnede - Altın İğne
- 1996: Lions Yönetim Çevresi Ödülü
- 1996-97: ÇASOD Ödülü
- 1997: 1. Afife Tiyatro Ödülleri - Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü
- 1998: Kadınlar Birliği Şişli Şubesi Cumhuriyetin 75. Yılı Ödülü
- 1998: Mimoza Dergisi - 75 Yılda 75 Kadına Ödül
- 2007: 44. Altın Portakal Film Festivali - Yıldırım Önal Anı Ödülü
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1949: Antigone: Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Dünya Gözüyle: Charles Wildrac - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Hekimliğin Zaferi: Jules Romains - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Küçük Şehir: Cevat Fehmi Başkut - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Kıskançlar: Oktay Rıfat / Melih Cevdet Anday - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Peer Gynt: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Scapin'in Dolapları: Moliere - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Tüccar: Platus - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Eski Şarkı: Reşat Nuri Güntekin - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Pembe Evin Kaderi: Turgut Özakman - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Alınyazısı: Nahid Sırrı Örik - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Köşebaşı: Ahmet Kutsi Tecer - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Miras (oyun): Augustus Goetz - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Öteye Doğru: Sutton Vane - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Şakacı: Sabahattin Kudret Aksal - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Bir Piyes Yazalım: Adalet Ağaoğlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Elektra: Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Fatih (oyun): Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Gölgeler): Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Ramak Kaldı: Thornton Wilder - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Sahne Dışındaki Oyun: Refik Ahmet Sevengil - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Yanlış Yanlış Üstüne: Oliver Goldsmith - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1953: Batak (oyun): Galip Güral - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Güneşte On Kişi: Turgut Özakman - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Hile ve Sevgi: Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Keçiler Adası: Ugu Betti - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Othello: William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş): Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1955: Akif Bey: Namık Kemal / Reşat Nuri Güntekin - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1955: Nora: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1955: Ruhlar Gelirse: Noël Coward - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1957: Kraliçe ve Asilleri: Albert Hackett / Frances Goodrich - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1958: Gönül Avcısı: Diego Fabbri - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1959: Günden Geceye: Eugene O'Neill - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1960: Cephede Piknik: Fernando Arrabal - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1960: Hortlaklar: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1961: Ağaçlar Ayakta Ölür: Alejandro Casona - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1963: Düşman Çiçek Göndermez: Pero Bloch - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1964: Dünyanın Düzeni: Seán O'Casey - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1966: Ecinniler: Fyodor Dostoyevski / Albert Camus - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1968: Kıl Payı: Edward Albee - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1969: Finten: Abdülhak Hamit Tarhan - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1970: Kanlı Düğün: Federico Garcia Lorca - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1971: Becket Yahut Tanrılarının Şerefi: Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1973: Yanlışlık: Albert Camus - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1974: Dirlik Düzenlik: Oktay Rifat - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1977: Yelpaze (oyun): Oscar Wilde - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1982: Gölge Ustası: Yıldırım Türker / Yeşim Müderrisoğlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1983: Altın Göl: Ernest Thompson - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1985: Öyle Bir Sevgi Ki: Loleh Bellon - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1992: Müziksiz Evin Konukları: Neil Simon - Tiyatrokare
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1987: Yer Demir Gök Bakır
- 1989: Baharın Bittiği Yer
- 1994: Cadı Ağacı
- 1994: Yengeç Sepeti
- 1996: Kurtuluş
- 1996: Şehnaz Tango (TV Dizisi)
- 1998: Cumhuriyet
Film seslendirmeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brahms'ı Sever misiniz? - Ingrid Bergman (Paula Tessier) seslendirmesi.
- Gilda - Rita Hayworth (Gilda Mundson Farrell) seslendirmesi[7]
- Titanik -
- Cinayet Dosyası ("Murder, She Wrote") TV disizi[8] -
Rol aldığı radyo oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1966: Brahms'ı Sever misiniz? (Arkası Yarın serisinde, Francoise Sagan'ın romanından uyarlama)
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
- "Tiyatronun Cadısı", Macide Tanır, Bilgi Yayınevi (otobiyografi/anı), Ankara, 2000.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Macide Tanır hayatını kaybetti". radikal.com.tr. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
- ^ "TSA' da Macide Tanır". 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Macide Tanır anıldı". HaberTürk. 07.02.2020. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - ^ a b Armutçu, Emel. "Herkese Gücenikti". Hürriyet gazetesi, 7 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
- ^ "Macide Tanır, son yolculuğuna uğurlandı". Cumhuriyet gazetesi, 8 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ^ Engin Ardıç. "Ankaralı". sabah.com.tr. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.
- ^ "Macide Tanır". sinematurk.com. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Macide Tanır 15 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'da Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macide Tanır ile Tiyatro hakkında röportaj, TRT, 1991
- Sahnede Bir Ömür: Macide Tanır belgeseli 17 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tiyatro.org'da Macide Tanır
