Dilek Türker
Dilek Türker | |
|---|---|
| Doğum | 3 Şubat 1945 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Oyuncu |
| Etkin yıllar | 1964-günümüz |
Dilek Türker (d. 3 Şubat 1945, İstanbul), Türk tiyatro sanatçısı.
13 yıl İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda oyunculuk yaptı, 12 yıl Almanya'da yaşadı ve tek kişilik oyunlar sergiledi; 1990 yılında İstanbul'da Tiyatro Ayna'yı kurdu. Türk yazarlara özgün projeler yazdırıp sahneledi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1945 yılında İstanbul'da doğdu. 4 yaşında okula başladı. Şişli Terakki Lisesi'nde öğrenim gördü.[1] 16 yaşında evlendi, iki çocuk sahibi oldu. 18 yaşında iken Tepebaşı Dram Tiyatrosu'nda Muhsin Ertuğrul ile görüşüp tiyatrocu olmak istediğini söyledi. Onun daveti ile Bernarda Alba'nın Evi oyununun provasına giderek oyunculuğa başladı.[1]
1964-1977 yılları arasında İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda çalıştı, birçok oyunda başrol oynadı. 1973 yılında Nuri Günler'in "Osmangiller", 1979'da Brecht'in "Şvayk İkinci Dünya Savaşı'nda" oyunlarındaki performansıyla "En İyi Oyuncu Ödülü"'ne değer görüldü.[2][hangileri?]
İkinci evliliğini yaptıktan sonra 1978'de eşinin işi sebebiyle Almanya'ya gitti ve bu ülkede 12 yıl yaşadı.[3] Goethe Enstitüsü'nde eğitim gördü ve gazetecilik yaptı. Almanya'da yaşayan Türklerin sorunları ile ilgilendi.[4]
Almanya'da yaşadığı yıllarda tiyatro yapmaya devam etti, tek kişilik oyunlar sergiledi. Dinçer Sümer'in Eski Fotoğraflar (1978, Köln), Güngör Dilmen'in Kurban (Schaubühne, Berlin, 1980), Haldun Taner'in Keşanlı Ali Destanı (Schaubühne, Berlin, 1980) oyunlarını sahneledi. 1984-1985 sezonundan itibaren Nezihe Meriç'in Sevdican isimli oyununu Westfalisches Landes Theatre ile birlikte Türkçe ve Almanca olarak Almanya, İsviçre, Hollanda ve Avusturya'da oynadı.[4] 13. Uluslararası İstanbul Festivali'ne Alman tiyatrosu olarak bu oyunla katlıdı.[1]
1990'da Aziz Nesin'in kendisi için yazdığı Bir Zamanlar Memleketin Birinde isimli oyununu sahnelemek için Türkiye'ye döndü ve İstanbul'da Tiyatro AYNA isimli tiyatro topluluğunu kurdu. Sonraki sezonlarda Dinçer Sümer'in kendisi için yazdığı Beni Dünya Kadar Sev,[3] Rekin Teksoy’un Rosa Lüksemburg, Tuncer Cücenoğlu’nun Ziyaretçi"adlı oyununu sergiledi. 1995-1996 sezonunda oynadığı Rosa Lüksemburg adlı oyunuyla ödül kazandı.[hangileri?]
1997 yılından itibaren kendi yazdırdığı oynanmamış oyunları sahneledi. Nezihe Araz'ın yazdığı Kuvayi Miliye Kadınları isimli tek kişilik müzikli oyunda Kurtuluş Savaşı'nda rol oynamış 9 kadını canlandırdı.[5] Bu eseri 1997-2000 yılları arasında Türkiye'nin birçok yerinde ve yurt dışında sahneledi. 2000-2001 sezonunda ise Nezihe Araz'ın Mustafa Kemal’le 1000 Gün – Latife oyununu yurt içinde ve yurtdışı turnelerde sahneledi.
2002-2003 sezonunda Vera Tulyakova'nın anılarından yararlanarak Ataol Behramoğlu’nun yazdığı Mutlu Ol Nazım adlı oyunda rol aldı. Oyun, 7. Afife Ödülleri'nde üç dalda aday gösterildi, En İyi Işık Tasarımcısı dalında ödül kazandı.[6] Türker, Cerrah Tarık Minkari’nin anılarından oyunlaştırılan Merhaba Hayat,[7] Melisa Gürpınar'ın yazdığı Zaman Adında Bir Kadın, Mahmut Gökgöz’ün yazdığı Pir Sultan Abdal oyunlarını sahneledi. Pir Sultan Abdal oyunu ile 2005 yılında Çağdaş Eğitim Vakfı Onur Ödülü'ne değer görüldü. Aynı yıl, 21. Yüzyıl Eğitim Vakfı tarafından kendisine "En İyi Sanatçı Ödülü" verildi
Türkan Saylan'ın hayatından yola çıkarak İpek Kadılar Altıner'in yazdığı Türkan – Işık Yolcusu,[1] Alman oyun yazar Folker Bohnet ve Alexander Alexy'nin Kırmızı Halı (Ein Oscar Für Emily),[8] Nezihe Araz'ın Nakşıdil Sultan, Aziz Nesin'in Hadi Öldürsene Canikom oyunları, Tuna Kiremitçi'nin "Dualar Kalıcıdır” adlı romanından uyarlanan "Aşk Kalıcıdır"[9], Halide Edip Adıvar'ın romanından Hakan Altıner'in uyarladığı "Türkün Ateşle İmtihanı",[10] John Murell'in yazdığı, Fransız aktris Sarah Bernhardt'ın hayatından bir kesit sunan "Bu Bir Efsane-Sarah Bernhardt " oyunları,[11] sahnelediği eserler arasındadır.
Türker, 2015 yılında sahneye çıkışının 50. yılını kutladı. Nezihe Araz'ın "Kuvay-i Milliye Kadınları" oyunundan hareketle Ragıp Ertuğrul’un yazdığı “Abide-i Aşk" adlı oyunu sergiledi.[12] Ragıp Ertuğrul'un yazdığı, Dilek Türker'in hayatını konu alan "Soytariçe’‘ isimli biyografik roman, 2016'da yayımlanmıştır.
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1973 En İyi Oyuncu Ödülü (İstabul Şehir Tiyatroları, Osmangiller oyunu)
- 1979 En İyi Oyuncu Ödülü (İstanbul Şehir Tiyatroları, Şvayk İkinci Dünya Savaşı'nda oyunu)
- Çağdaş Eğitim Vakfı Onur Ödülü
- 21. Yüzyıl Eğitim Vakfı “En İyi Sanatçı” Ödülü
- 2009 Rotary Meslek Onur Ödülü
- 2010 “Lions Melvin Jones Ödülü"
- 201115. Afife Tiyatro Ödülleri'nde Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1990: Bir zamanlar Memleketin Birinde : Aziz Nesin - Tiyatro Ayna
- 1991: Beni Dünya Kadar Sev : Dinçer Sümer - Tiyatro Ayna
- 1995: Rosa Luksemburg : Rekin Teksoy - Tiyatro Ayna
- 1996: Ziyaretçi : Tuncer Cücenoğlu - Tiyatro Ayna
- 1997: Kuvayi Milliye Kadınları : Nezihe Araz - Tiyatro Ayna
- 2000: Nakşıdil Sultan : Nezihe Araz - Tiyatro Ayna
- 2001: Mustafa Kemal ile Bin Gün-Latife : Nezihe Araz - Tiyatro Ayna
- 2002: Mutlu Ol Nazım : Ataol Behramoğlu\Vera Tulyakova - Tiyatro Ayna
- 2003: Merhaba Hayat : Tarık Minkari - Tiyatro Ayna
- 2004: Pir Sultan Abdal : Mahmut Gökgöz - Tiyatro Ayna
- 2005: Zaman Adinda Bir Kadin : Melisa Gürpınar - Tiyatro Ayna
- 2007: Yaşam Bir Oyun : John Murell - Tiyatro Ayna
- 2008: Misery : Stephen King\Simon Mooreö - Tiyatro Ayna
- 2008: Var mısın : Önder Paker - Tiyatro Ayna
- 2009: Çalıkuşu : Reşat Nuri Güntekin - Tiyatro Kedi
- 2010: Türkan Işık Yolcusu : Ayşe Kulin\İpek Kadılar Altıner - Tiyatro Ayna
- 2011: Koca Sinan : Hakan Altıner\Fazıl Hayati Çorbacıoğlu - Tiyatro Kedi
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1994: Bir Aşk Uğruna
- 2023: Kapı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Çelebi, Semra (14 Ekim 2010). "Dilek Türker: 'Türkan bana güç veriyor". gazetekadikoy.com.tr. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2006.
- ^ a b Dursun, Adem (25 Ağustos 2008). "Dilek Türker". tiyatronline.com. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ a b "Dilek Türker'in yaşamı roman oldu". Sözcü. 18 Ekim 2016. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ Pulur, Hasan (27 Şubat 1998). "Kuvayı Milliye kadınları". Milliyet. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ "Adaylar / 2003 | Kazananlar ve Adaylar / 2003". www.afife.org. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ Korap, Elif (11 Ocak 2004). "Oyun beni coşturuyor, Dilek hanımı öpüyorum - Pazar". Milliyet. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ Şüyün, Faruk (13 Şubat 2012). "Bağışıklık sistemimi güçlendirdi". Dünya Gazetesi. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ Saraçoğlu, Pınar. "Dilek Türker'den Yeni Tiyatro Oyunu Aşk Kalıcıdır". arttv.com.tr (İngilizce). 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ "'Türk'ün Ateşle İmtihanı' Oyununun Galası Yapıldı". Odatv4.com (İngilizce). 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ "´Bu bir efsane Sarah Bernhardt´: Gerçek efsaneler ölmez". Şalom Gazetesi. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ "Abide-i Aşk Şişli'deydi". Haber3.com. 3 Haziran 2015. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Zamanlar Memleketin Birinde 19 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. oyununun ilk sahnelenişi sırasında Küçük Sahne'de. çekilmiş video kaydı, 1990
- Dünya Tiyatrolar Günü'nde Dilek Türker yapılmış söyleşi 19 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Halk TV, Yazı İşleri Programı, 2018
- Beyazperde'de Dilek Türker 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Dilek Türker 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da Dilek Türker 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'da Dilek Türker 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Dilek Türker 12 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.