Teobromina

Teobromina
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	3,7-dimetylopuryno-2,6-dion
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. theobrominum
inne	3,7-dimetyloksantyna, daw. 3,7-dwumetyloksantyna
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C7H8N4O2
Masa molowa	180,16 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	83-67-0
PubChem	5429
DrugBank	DB01412
InChI
	InChI=1S/C7H8N4O2/c1-10-3-8-5-4(10)6(12)9-7(13)11(5)2/h3H,1-2H3,(H,9,12,13)
	InChIKey
	YAPQBXQYLJRXSA-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Temperatura topnienia	357 °C
Temperatura sublimacji	290–295 °C
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H302, H319, H351
Zwroty P	P201, P202, P264, P301+P312, P305+P351+P338, P308+P313
Numer RTECS	XH2275000
Dawka śmiertelna	LD50 1265 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Podobne związki
Podobne związki	paraksantyna, kofeina, ksantyna, teofilina
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	C03BD01, R03DA07
Farmakokinetyka
Okres półtrwania	ok. 7 h
Wydalanie	z moczem (10% w postaci niezmienionej)
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Teobromina, 3,7-dimetyloksantyna – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów purynowych. Występuje naturalnie przede wszystkim w ziarnach kakao (ok. 1,8%). W roślinach towarzyszy jej często kofeina, np. w herbacie i yerba mate. Gorzka czekolada zawiera około 10 gramów teobrominy na kilogram, a mleczna – około 5 gramów.

Jest w stanie przedostawać się z osocza do śliny oraz do mleka matek karmiących^[3].

Właściwości trujące

Osobny artykuł: Zatrucie teobrominą.

Teobromina jest szkodliwa dla niektórych zwierząt, między innymi dla psów, kotów i koni. Dla psa ważącego 25 kg zjedzenie dwóch tabliczek czekolady może okazać się śmiertelne. Spowodowane to jest znacznie wolniejszym tempem metabolizowania teobrominy przez te zwierzęta oraz odmiennym niż u człowieka szlakiem metabolicznym. W efekcie występują zaburzenia układów krążenia i nerwowego^[4].

Źródła teobrominy

Teobromina jest podstawowym alkaloidem znajdującym się w kakao i czekoladzie. Rośliny zawierające znaczne ilości teobrominy to^{[potrzebny przypis]}:

W roślinach powstaje z 7-metyloksantyny w reakcji katalizowanej przez syntazę teobrominy^[5]. U ludzi powstaje również w wątrobie, jako mniejszościowy produkt (10%) metabolizowania kofeiny^[a]^{[potrzebny przypis]}.

W stanie czystym jest białawym, gorzkim proszkiem o krystalicznej budowie, sublimującym w temperaturze ok. 295 °C. Jest trudno rozpuszczalna w wodzie, natomiast dobrze rozpuszczalna w chloroformie oraz eterze. Budowa teobrominy jest zbliżona do dwóch innych alkaloidów purynowych: kofeiny i teofiliny. Należy do szeregu metyloksantyn.

Działanie

Teobromina wpływa na rozkład cAMP (c-3′,5′-AMP). Teobromina, jak również inne metyloksantyny, jest przede wszystkim inhibitorem kompetycyjnym fosfodiestrazy rozkładającej cAMP, w wyniku czego wzrasta stężenie wewnątrzkomórkowego cAMP, co z kolei przedłuża efekty hormonów działających na komórki obwodowe przez układ cyklazy adenylanowej.

Jest substancją pobudzającą czynność serca oraz rozszerzającą naczynia krwionośne. Uważa się, że jej działanie może obniżać ciśnienie tętnicze, ale ostatnie doniesienia wskazują, że spadek ciśnienia tętniczego może być spowodowany działaniem flawanoli zawartych w kakao^[6].

Opublikowane w 2005 roku badania w Imperial College London zawierają informację, że teobromina ma właściwości przeciwkaszlowe większe od kodeiny, z powodu wpływu na aktywność nerwu błędnego^[7]. Dodatkowo, teobromina jest pomocna w leczeniu astmy zwiotczając mięśnie gładkie, również te znajdujące się w oskrzelach^[8]^{[niewiarygodne źródło?]}.

Wykazuje bardzo słabe właściwości diuretyczne – działa na tym polu słabiej od kofeiny^[9].

Udowodniono, że potrafi odkładać się w mózgach szczurzych płodów, jednak nie zauważono takich właściwości u ludzi^[10]. Duże dawki tej substancji zwiększają ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera u szczurów^[11].

Teobromina wchodziła w skład wielu preparatów złożonych. Dawniej w Polsce były stosowane: Theopaverin tabl. 0,34 g (ostatni polski specyfik zawierający 0,3 g teobrominy oraz chlorowodorek papaweryny 0,04g – produkowany do 2004 roku), Theophenal tabl. (teobromina 0,3 g + luminal 0,015 g), Theoserpin tabl. (rezerpina 0,1 mg + teobromina 0,25 g + luminal 0,01 g), Theostrol tabl. (stilbestrol 0,5 mg + chlorowodorek papaweryny 0,01 g + teobromina 0,1 g + karbromal 0,15 g), Brominal tabl. (bromural 0,3 g + teobromina 0,3 g + luminal 0,015 g), diuretyna (Theobrominum Natrium cum Natrio salicylico) i inne. Obecnie preparaty te nie są już dostępne.

Teobromina (Theobrominum purum) jest jeszcze niekiedy używana jako surowiec farmaceutyczny w recepturze aptecznej.

Uwagi

↑ Główny produkt metabolizmu kofeiny w wątrobie człowieka to paraksantyna – 80%; ponadto powstaje też teofilina – 4%^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy

↑ ^a ^b Theobromine, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 5429 (ang.).
↑ ^a ^b Teobromina [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 28 lutego 2023, numer katalogowy: T4500 [dostęp 2023-08-30] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Beth H.B.H. Resman Beth H.B.H., H. PeterH.P. Blumenthal H. PeterH.P., William J.W.J. Jusko William J.W.J., Breast milk distribution of theobromine from chocolate, „The Journal of Pediatrics”, 91 (3), 1977, s. 477–480, DOI: 10.1016/S0022-3476(77)81329-2, PMID: 894424 (ang.).
↑ John J.J.J. Johnson John J.J.J., Evaluation of Cocoa and Coffee-Derived Methylxanthines as Toxicants for the Control of Pest Coyots, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 53 (10), 2005, s. 4069–4075, DOI: 10.1021/jf050166p (ang.).
↑ ^a ^b HiroshiH. Ashihara HiroshiH., TakaoT. Yokota TakaoT., AlanA. Crozier AlanA., Biosynthesis and Catabolism of Purine Alkaloids, „Advances in Botanical Research”, 68, 2013, s. 111–138, DOI: 10.1016/B978-0-12-408061-4.00004-3 (ang.).
↑ Bas van denB. Bogaard Bas van denB. i inni, Effects on Peripheral and Central Blood Pressure of Cocoa With Natural or High-Dose Theobromine, „Hypertension”, 56 (5), 2010, s. 839–846, DOI: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.110.158139, PMID: 20823377 (ang.).
↑ Omar S.O.S. Usmani Omar S.O.S. i inni, Theobromine inhibits sensory nerve activation and cough, „The FASEB Journal”, 19 (2), 2005, s. 231–233, DOI: 10.1096/fj.04-1990fje, PMID: 15548587 (ang.).
↑ Irwin J.I.J. Polk Irwin J.I.J., All about Asthma: Stop Suffering and Start Living, New York: Insight Books, 1997 (ang.).
↑ L.J.L.J. Dorfman L.J.L.J., M.E.M.E. Jarvik M.E.M.E., Comparative stimulant and diuretic actions of caffeine and theobromine in man, „Clinical Pharmacology & Therapeutics”, 11 (6), 1970, s. 869–872, DOI: 10.1002/cpt1970116869, PMID: 5481573 (ang.).
↑ Jenny M.J.M. Wilkinson Jenny M.J.M., IrinaI. Pollard IrinaI., Accumulation of theophylline, theobromine and paraxanthine in the fetal rat brain following a single oral dose of caffeine, „Developmental Brain Research”, 75 (2), 1993, s. 193–199, DOI: 10.1016/0165-3806(93)90023-4, PMID: 8261611 (ang.).
↑ JesusJ. Mendiola-Precoma JesusJ. i inni, Theobromine-Induced Changes in A₁ Purinergic Receptor Gene Expression and Distribution in a Rat Brain Alzheimer’s Disease Model, „Journal of Alzheimer’s Disease”, 55 (3), 2017, s. 1273–1283, DOI: 10.3233/JAD-160569, PMID: 27792010 (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[6] Główny produkt metabolizmu kofeiny w wątrobie człowieka to paraksantyna – 80%; ponadto powstaje też teofilina – 4%^{[potrzebny przypis]}.

[PubChem-1] Theobromine, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 5429 (ang.).

[SA-2] Teobromina [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 28 lutego 2023, numer katalogowy: T4500 [dostęp 2023-08-30] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[3] Beth H.B.H. Resman Beth H.B.H., H. PeterH.P. Blumenthal H. PeterH.P., William J.W.J. Jusko William J.W.J., Breast milk distribution of theobromine from chocolate, „The Journal of Pediatrics”, 91 (3), 1977, s. 477–480, DOI: 10.1016/S0022-3476(77)81329-2, PMID: 894424 (ang.).

[Johnson-4] John J.J.J. Johnson John J.J.J., Evaluation of Cocoa and Coffee-Derived Methylxanthines as Toxicants for the Control of Pest Coyots, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 53 (10), 2005, s. 4069–4075, DOI: 10.1021/jf050166p (ang.).

[Hiroshi-5] HiroshiH. Ashihara HiroshiH., TakaoT. Yokota TakaoT., AlanA. Crozier AlanA., Biosynthesis and Catabolism of Purine Alkaloids, „Advances in Botanical Research”, 68, 2013, s. 111–138, DOI: 10.1016/B978-0-12-408061-4.00004-3 (ang.).

[7] Bas van denB. Bogaard Bas van denB. i inni, Effects on Peripheral and Central Blood Pressure of Cocoa With Natural or High-Dose Theobromine, „Hypertension”, 56 (5), 2010, s. 839–846, DOI: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.110.158139, PMID: 20823377 (ang.).

[8] Omar S.O.S. Usmani Omar S.O.S. i inni, Theobromine inhibits sensory nerve activation and cough, „The FASEB Journal”, 19 (2), 2005, s. 231–233, DOI: 10.1096/fj.04-1990fje, PMID: 15548587 (ang.).

[9] Irwin J.I.J. Polk Irwin J.I.J., All about Asthma: Stop Suffering and Start Living, New York: Insight Books, 1997 (ang.).

[10] L.J.L.J. Dorfman L.J.L.J., M.E.M.E. Jarvik M.E.M.E., Comparative stimulant and diuretic actions of caffeine and theobromine in man, „Clinical Pharmacology & Therapeutics”, 11 (6), 1970, s. 869–872, DOI: 10.1002/cpt1970116869, PMID: 5481573 (ang.).

[11] Jenny M.J.M. Wilkinson Jenny M.J.M., IrinaI. Pollard IrinaI., Accumulation of theophylline, theobromine and paraxanthine in the fetal rat brain following a single oral dose of caffeine, „Developmental Brain Research”, 75 (2), 1993, s. 193–199, DOI: 10.1016/0165-3806(93)90023-4, PMID: 8261611 (ang.).

[12] JesusJ. Mendiola-Precoma JesusJ. i inni, Theobromine-Induced Changes in A₁ Purinergic Receptor Gene Expression and Distribution in a Rat Brain Alzheimer’s Disease Model, „Journal of Alzheimer’s Disease”, 55 (3), 2017, s. 1273–1283, DOI: 10.3233/JAD-160569, PMID: 27792010 (ang.).

[1]

Adamantany (pochodne adamantanu)	adafenoksat adapromina amantadyna bromantyna chlodantyna gludantyna memantyna rymantadyna
Antagonisty adenozyny	aminofilina 8-chloroteofilina 8-cyklopentyloteofilina 8-fenyloteofilina kofeina CGS-15943 dimetazan paraksantyna SCH-58261 teobromina teofilina
Alkiloaminy	cycklopentamina cypenamina cyprodenat heptaminol izometepten metyloheksanoamina oktodryna propyloheksedyna tuaminoheptan
Ampakiny	CX-516 CX-546 CX-614 CX-691 CX-717 IDRA-21 LY-404,187 LY-503,430 nooglutyl Org 26576 PEPA S-18986 sunifiram unifiram
Arylocykloheksyloaminy	benocyklidyna dietycyklidyna esketamina etycyklidyna gacycyklidyna ketamina fencyklamina fencyklidyna rolicyklidyna tenocyklidyna tiletamina
Benzoazepiny	6-Br-APB SKF-77434 SKF-81297 SKF-82958
Cholinergiki	A-84,543 A-366,833 ABT-202 ABT-418 AR-R17779 altyniklina anabazyna arekolina bradaniklina cytyzyna dianyklina epibatydyna epiboksydyna GTS-21 isproniklina kotynina nikotyna PHA-543,613 PNU-120,596 PNU-282,987 pozaniklina rywaniklina sazetydyna A SIB-1553A SSR-180,711 TC-1698 TC-1827 TC-2216 tebaniklina UB-165 wareniklina WAY-317,538
Konwulsanty	anatoksyna-a bikukilina DMCM flurotyl gabazyna pentetrazol pikrotoksyna strychnina tujon
Eugeroiki	adrafinil armodafinil CRL-40,940 CRL-40,941 fluorenol JZ-IV-10 modafinil
Oksazoliny	aminoreks klominoreks cyklazodon fenozolon fluminoreks 4-metyloaminoreks pemolina tozalinon
Fenyloetyloaminy	4-metylofenyloizobutyloamina 1-fenylo-2-(piperydyn-1-ylo)pentan-3-on 1-metyloamino-1-(3,4-metylenodioksyfenylo)propan 2-fluoroamfetamina 2-fluorometamfetamina 2-hydroksyfenetyloamina 2-fenylo-3-aminobutan 2-fenylo-3-metyloaminobutan 2,3-metylenodioksyamfetamina 3-fluoroamfetamina 3-fluorometamfetamina 3-fluorometkatynon 3-metoksyamfetamina 3-metyloamfetamina 3,4-dimetylometkatynon 4-bromometkatynon 4-chlorometkatynon 4-bromoamfetamina 4-chloroamfetamina 4-chlorometamfetamina 4-etyloamfetamina 4-fluoroamfetamina 4-fluorometamfetamina 4-metyloamfetamina 4-metylobufedron 4-metylokatynon 4-metylometamfetamina 4-metylopentedron 4-metylotioamfetamina 6-fluoronorepinefryna AL-1095 alfetamina α-etylofenetyloamina amfekloral amfepentoreks amfepramon amidefryna 2-amino-1,2-dihydronaftalen 2-aminoindan 5-(2-aminopropylo)indol 2-aminotetralina akrydoreks amfetamina (dekstroamfetamina, lewoamfetamina) amfetaminil arbutamina β-metylofenetyloamina β-fenylometamfetamina benfluoreks benzedron benzfetamina 1,3-benzodioksolilobutanoamina 3,4-metylenodioksy-β-metoksyfenetyloamina 3-benzhydrylomorfolina benzofuranylopropyloaminopentan bufedron bupropion butylon kamfetamina katyna katynon chlorofentermina cylobamina cynamedryna klenbuterol klobenzoreks kloforeks klortermina cypenamina D-deprenyl denopamina 2,5-dimetoksyamfetamina dimetyloamfetamina dimetylokatynon dobutamina lewodopa dopamina dopeksamina droksydopa 1,3-benzodioksolilo-N-etylobutanoamina efedryna adrenalina epinina etafedryna etylokatynon etylonoradrenalina etylon N-etyloamfetamina etylefryna famprofazon fenatyna fenetylina fenfluramina fenkamfanina fenkamina fenprometamina fenproporeks fentermina fenyloalanina fenyloefryna fenylopropanoloamina fenylopropyloaminopentan feprosydnina flefedron fludoreks foledryna formetoreks ftalimidopropiofenon furfenoreks gepefryna heksapradol heksedron 4-hydroksy-3-metoksymetamfetamina hordenina 4-hydroksyamfetamina ibopamina indanylometyloaminopropan indanyloaminopropan 5-jodo-2-aminoindan 4-jodoamfetamina jofetamina izoetaryna izoetylokatynon izoprenalina klefedron lefetamina lizdeksamfetamina lofofina mefenoreks mefedron mefenteramina metanefryna metaraminol metamfetamina (dekstrometamfetamina, lewometamfetamina) metoksamina 4-metoksyamfetamina 4-metoksyetyloamfetamina metoksyfenamina 4-metoksymetamfetamina 3-metoksy-4-metyloamfetamina 3,4-metylenodioksybutyloamfetamina 3,4-metylenodioksyetyloamfetamina 3,4-metylenodioksymetamfetamina 3,4-metylenodioksymetylofenetyloamina 3,4-metylenodioksyhydroksyamfetamina 3,4-metylenodioksypropyloamfetamina 3,4-metylenodioksyfenetyloamina N-metylo-1,3-benzodioksolilobutanoamina metylokatynon 3,4-metylonodioksyamfetamina metedron metoksyfenamina 3,4-metylenodioksykatynon metylon meksedron 3-metoksy-4,5-metylenodioksyamfetamina 3-metoksy-4,5-metylenodioksy-N-metyloamfetamina 3-metoksymetamfetamina mezokarb morforeks N,α-dietylofenyloetyloamina N-benzylo-1-fenetyloamina N-etylobufedron N-etyloheksedron N,N-dimetylofenetyloamina naftyloamfetamina nizoksetyna noradrenalina norfenefryna norfenfluramina normetanofryna L-norpseudoefedryna oktopamina orcyprenalina ortetamina oksyfentoreks oksylofryna norfoledryna pentoreks pentedron pentylon prenylamina propylamfetamina pseudoefedryna ropynirol salbutamol selegilina sybutramina synefryna teodrenalina tifloreks tranylocypromina tyramina tyrozyna ksylopropamina zylofuramina
Fenylomorfoliny	fenbutrazat fendimetrazyna fenmetramid fenmetrazyna 2-fenylo-3,6-dimetylomorfolina 3-fluorofenmetrazyna G-130 manifaksyna morazon morforeks oksaflozan PD-128,907 pseudofenmetrazyna radafaksyna
Piperazyny	2C-B-BZP 3C-PEP BZP CM156 DBL-583 GBR-12783 GBR-12935 GBR-13069 GBR-13098 GBR-13119 MeOPP MBZP wanokseryna
Piperydyny	1-benzylo-4-(2-(difenylometoksy)etylo)piperydyna 1-(3,4-dichlorofenylo)-1-(piperydyn-2-ylo)butan 2-benzylopiperydyna 2-metylo-3-fenylopiperydyna 3-chlorometylofenidat 3,4-dichlorometylofenidat 4-benzylopiperydyna 4-fluorometylofenidat 4-metylometylofenidat dezoksypipradrol difemetoreks difenylopiralina HDEP-28 etylofenidat HDMP-28 izopropylofenidat metylofenidat N-metylo-3β-propylo-4β-(4-chlorofenylo)piperydyna nokaina facetoperan pipradrol propylofenidat SCH-5472
Pirolidyny	5-DBFPV 2-difenylometylopirolidyna difenyloprolinol DMPVP FPOP FPVP indapirofenidon MDPBP MDPPP MDPV MOPPP MOPVP MPBP MPHP MPPP nafiron PEP α-PBP α-PHP piciloreks pirowaleron α-PPP prolintan α-PVP α-PVT
Racetamy	fenylopiracetam hydrazyd fenylopiracetamu oksyracetam
Tropany	3-CPMT 3′-chloro-3a-(difenylometoksy)tropan 4-fluorotropakokaina 4′-fluorokokaina AHN-1055 altropan brazofenzyna WIN 35428 RTI-55 kokatylen kokaina dichloropan difluoropina FE-β-CPPIT FP-β-CPPIT joflupan (¹²³I) norkokaina 2-propanoilo-3-(4-izopropylofenylo)-tropan 2β-propanoilo-3β-(4-tolilo)-tropan RTI-31 RTI-32 RTI-51 RTI-105 RTI-112 RTI-113 RTI-117 RTI-120 RTI-121 RTI-126 RTI-150 RTI-154 RTI-171 RTI-177 RTI-183 RTI-193 RTI-194 RTI-199 RTI-202 RTI-204 RTI-229 RTI-241 RTI-336 RTI-354 RTI-371 RTI-386 salicylometyloekgonina tezofenzyna troparyl tropoksan WF-23 WF-33 WF-60
Tryptaminy	αET pochodne αET: 4-Me-αET 7-Me-αET 5-MeO-αET αMT pochodne αMT: 5-Chloro-αMT 5-Fluoro-αMT 6-Fluoro-αMT 4-HO-αMT 4-Me-αMT 5-MeO-αMT 5-MeO-DIPT
Inne	2-MDP 2-fenylocykloheksyloamina 3,3-difenylocyklobutanoamina kwas amfonelowy amineptyna amifenazol atypamezol atomoksetyna bemegryd benzydamina BTQ BTS 74,398 centanafadyna cyklazindol klofencyklan kropropamid krotetamid D-161 diklofenzyna dimetokaina efaroksan etamiwan fenisoreks fenpentadiol gamfeksyna gilutensyna GSK1360707F GYKI-52895 heksacyklonat idazoksan indanoreks indatralina JNJ-7925476 lazabemid leptaklina lomewakton LR-5182 mazindol centrofenoksyna medifoksamina mefeksamid metamnetamina metastyrydon metiopropamina naftyloaminopropan nefopam niketamid nomifensyna O-2172 oksaprotylina PNU-99,194 PRC200-SS rasagilina rauwolscyna chlorek rubidu setazindol tametralina tandamina tiopropamina tiotinon trazium UH-232 johimbina